Jedną z podstawowych zasad kształtujących system VAT jest zasada terytorialności. W przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika, miejscem ich świadczenia jest kraj, w którym usługobiorca posiada siedzibę działalności. Jeśli jednak usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym kraju niż jego siedziba, to wtedy miejscem opodatkowania jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.
Czytaj także: VAT: miejsce opodatkowania usług świadczonych na rzecz zagranicznych przedsiębiorców
Różnica zdań
W praktyce weryfikacja, czy zagraniczny kontrahent posiada na terytorium Polski stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, jest kwestią zasadniczą dla prawidłowego rozliczania VAT od transakcji. Dla przedsiębiorców świadczących usługi na rzecz podatnika z innego kraju korzystne jest wąskie rozumienie pojęcia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. W takim przypadku zakres usług objętych krajową stawką VAT byłby minimalny i większość transakcji byłaby opodatkowana na zasadzie „odwrotnego obciążenia". Natomiast Ministerstwo Finansów ostatnimi czasy zaciekle walczy o jak najszersze opodatkowanie na terytorium Polski transakcji dokonywanych z przedsiębiorcami spoza kraju. Głównym orężem fiskusa jest poszerzenie definicji stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.
Wyjaśnienie w rozporządzeniu UE
Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Kwestia ta jest uregulowana w art. 11 ust. 1 i 3 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011. Zgodnie z tym przepisem stałym miejscem prowadzenia działalności gospodarczej jest dowolne miejsce – inne niż miejsce siedziby działalności gospodarczej podatnika – które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, aby umożliwić mu odbiór i wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.
Zaplecze personalne i techniczne
Wyjaśnienia definicji stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podejmował się wielokrotnie Trybunał Sprawiedliwości UE. Już w wyroku z 20 lutego 1997 r. (C-260/95) wskazał, że usługi świadczone przez podatnika, posiadającego siedzibę w jednym państwie, za pośrednictwem innego podmiotu, mogą być uważane za świadczone w tym drugim państwie, jeśli podmiot ten, działający jako jednostka pomocnicza dla podatnika ma personel oraz zaplecze techniczne, typowe dla stałego miejsca prowadzenia działalności.