Wewnątrzwspólnotowe dostawy towarów, czyli takie, w wyniku których towar jest wysyłany z jednego państwa członkowskiego UE do innego, są opodatkowane podatkiem od towarów i usług według stawki zero proc. (przy spełnieniu określonych warunków dokumentacyjnych). Rozliczanie tych transakcji jest jednym z kluczowych elementów unijnego systemu VAT. W praktyce wątpliwości budzą niektóre przypadki tzw. dostaw łańcuchowych, w których ten sam towar jest przedmiotem kilku transakcji w ten sposób, że jego wydanie następuje bezpośrednio od pierwszego dostawcy do ostatniego w kolejności nabywcy. Uznaje się, że dostaw towarów (czynności objętych VAT) dokonał każdy z podmiotów biorących udział w łańcuchu. Niedawna nowelizacja dyrektywy VAT wprowadzi pewne ułatwienia w rozliczeniu takich sytuacji od 1 stycznia 2020 r. (do tego dnia kraje Unii Europejskiej mają bowiem obowiązek wdrożyć jej postanowienia).
Czytaj też: Opodatkowanie VAT dostawy łańcuchowej
Zasada i wyjątek
W razie wystąpienia łańcucha dostaw, tylko jedną sprzedaż można uznać za dostawę wewnątrzwspólnotową. Jest nią ta dostawa, której przyporządkowany jest transport – tzw. dostawa ruchoma. Pozostałe transakcje w łańcuchu są uznawane za dostawy krajowe, opodatkowane albo w kraju wysyłki (jeśli następują przed dostawą ruchomą), albo w kraju zakończenia transportu.
Wskazanie dostawy ruchomej nie nastręcza trudności, jeżeli organizacją transportu (wysyłki) zajmuje się (lub jest za nią odpowiedzialny) pierwszy podmiot w łańcuchu (pierwszy dostawca). Wtedy ruchoma jest jego sprzedaż (to ten podatnik stosuje stawkę zero proc. VAT). Odpowiednio, jeśli ostatni klient transportuje towar z jednego państwa do drugiego, to dostawą ruchomą jest ostatnia transakcja w łańcuchu.
Bardziej złożone są natomiast przypadki, gdy transport pomiędzy państwami jest przeprowadzany przez pośrednika, a więc dostawcę w środku łańcucha, który jednocześnie jest odbiorcą jednej z dostaw i dostawcą w następnej transakcji. Obowiązujące przepisy przewidują ogólną zasadę, że dostawą ruchomą jest sprzedaż na rzecz tego podmiotu. Podmiot sprzedający towar pośrednikowi stosuje więc stawkę zerową właściwą dla transakcji wewnątrzwspólnotowych. Od reguły tej przewidziano jednak istotny wyjątek. Jeżeli z warunków dostawy wynika, że transport należy przyporządkować sprzedaży pośrednika, to wtedy ona stanowi dostawę wewnątrzwspólnotową.
