Motocykl z pełnym odliczeniem

Spór o zasady odliczania VAT przy zakupie motocykli i paliwa do ich napędzania jest bardzo podobny do historii samochodów z kratką (nie dotyczy on motorowerów – w stosunku do nich VAT cały czas można odliczać bez ograniczeń, ponieważ nie są to pojazdy samochodowe).

Oznacza to, że od 1 stycznia 2014 r. przedsiębiorcy – motocykliści mogą kupić firmowe dwa kółka i odliczyć cały VAT z faktury otrzymanej od sprzedawcy. Nie ma bowiem wątpliwości, że 30 kwietnia 2004 r. nie obowiązywały ograniczenia przy obniżaniu VAT należnego o podatek naliczony z tytułu zakupu motocykli. Zgadza się z tym minister finansów. Potwierdza też, że polski ustawodawca nie miał prawa pogorszyć sytuacji podatników z dniem przystąpienia Polski do UE. Minister uznaje również za prawidłowe stanowisko, że ograniczenia w odliczaniu VAT przy zakupie motocykli i paliwa do nich nie obowiązywały do końca 2010 r. >patrz ramka. W konsekwencji również dziś nie mogą one obowiązywać.

Konieczna zgoda UE

W latach 2011–2013 sytuacja polskich podatników nabywających pojazdy samochodowe pogorszyła się w stosunku do wcześniej obowiązujących zasad za zgodą UE. Resort finansów uważa, że wówczas dla celów VAT motocykle należało traktować tak jak samochody osobowe, ?co oznacza możliwość odliczenia ?60 proc. podatku naliczonego (nie więcej niż 6000 zł) z tytułu ich nabycia oraz brak prawa do uwzględniania VAT zawartego w cenie paliwa. Można mieć wątpliwości, czy to stanowisko jest prawidłowe (czy zgoda UE z 2010 r. obejmowała również motocykle), ale dziś jest to już mniej istotne. Od 1 stycznia 2014 r. polskie przepisy ustawy o VAT ponownie muszą bowiem respektować klauzulę stałości, ponieważ wyrażona ?w 2010 r. zgoda UE na pogorszenie sytuacji podatników obowiązywała czasowo – do końca 2013 r. Nowa zgoda UE została natomiast wyrażona zbyt późno (w połowie grudnia 2013 r.), aby polski ustawodawca zdołał uchwalić zgodne z nią przepisy.

Oznacza to, że jeśli nabycie jakiegokolwiek pojazdu dawało pełne prawo do odliczenia VAT 30 kwietnia 2004 r. lub w dowolnym momencie później, to dziś nie mogą obowiązywać żadne ograniczenia w tym zakresie. Wynika to z klauzuli stałości i zostało jednoznacznie potwierdzone w stosunku do polskich przepisów w wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 22 grudnia 2008 r. w sprawie Magoora (C-414/07). Trybunał wskazał ?w nim, że „klauzula »standstill« przewidziana w art. 17 ust. 6 akapit drugi szóstej dyrektywy nie ma na celu umożliwienia nowym państwom członkowskim dokonania zmiany swych wewnętrznych przepisów ?w związku z przystąpieniem do Unii Europejskiej w sposób, który oddalałby te przepisy od celów tej dyrektywy. Tego rodzaju zmiana byłaby sprzeczna z samą ideą tej klauzuli".

W konsekwencji bez względu na obecne brzmienie przepisów (>patrz ramka) nie może być wątpliwości, że do momentu wejścia w życie nowelizacji ustawy o VAT, nad którą pracuje obecnie Ministerstwo Finansów, nabywca motocykla może bez ograniczeń odliczyć VAT zawarty w jego cenie. Oczywiście musi być spełniona ogólna zasada wyrażona w art. 86 ?ust. 1 ustawy o VAT, czyli motocykl musi być wykorzystywany do wykonywania czynności opodatkowanych.

Zasada 50 proc.

Po zmianie ustawy o VAT, nad przygotowaniem której pracuje Ministerstwo Finansów, to się zmieni, ponieważ w grudniu 2013 r. Unia Europejska ponownie zgodziła się na wprowadzenie ograniczeń w odliczaniu VAT. Tym razem ma obowiązywać „zasada 50 proc.". Oznacza to, że przedsiębiorcy mają mieć prawo do odliczania połowy VAT od wydatków związanych z nabyciem oraz eksploatacją „silnikowych pojazdów drogowych".

W stosunku do motocykli oznacza to:

Prace nad projektem trwają

W przygotowanym projekcie nowelizacji ustawy o VAT planowane jest wprowadzenie okresu przejściowego, w czasie którego nie będzie można w ogóle odliczać VAT z faktur dokumentujących zakup paliwa do aut z homologacją osobową. Taki przepis nie powinien jednak dotyczyć motocykli, ponieważ od 30 kwietnia 2004 r. ?do 31 grudnia 2010 r. takie ograniczenia ich nie obowiązywały. Klauzula stałości nie pozwala pogorszyć sytuacji przedsiębiorców – motocyklistów bardziej, niż to wynika z grudniowej Decyzji Wykonawczej Rady upoważniającej Rzeczpospolitą Polską ?do stosowania środków stanowiących odstępstwo od art. 26 ust. 1 lit. a) i art. 168 dyrektywy 2006/112/WE. ?Z kolei ta zgoda umożliwia wprowadzenie zasady 50 proc., ale nie pozwala na całkowite pozbawienie prawa ?do odliczenia VAT w stosunku do pojazdów, do których takie prawo istniało.

Do końca 2010 r. ograniczenia nie obowiązywały

W wielu interpretacjach organy podatkowe potwierdziły, że do końca 2010 r. w stosunku do motocykli nie obowiązywały ograniczenia w odliczaniu VAT. Przykładem jest odpowiedź Izby Skarbowej w Warszawie z 18 sierpnia 2010 r. (IPPP1-443-496/10-4/EK). Izba wskazała, że: „Z uwagi na cel przepisu art. 17 (6) Szóstej Dyrektywy pojęcie »prawo krajowe« odnosi się do krajowego systemu odliczenia podatku od wartości dodanej obowiązującego i rzeczywiście stosowanego w chwili wejścia w życie tejże Dyrektywy. Klauzula »stand still« nie ma bowiem na celu umożliwienie nowym państwom członkowskim dokonania zmian swych wewnętrznych przepisów w związku z przystąpieniem do Unii Europejskiej w sposób, który oddalałby te przepisy od celów Dyrektywy. W tym kontekście utrata mocy ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym w dniu akcesji Polski do struktur Unii Europejskiej i wprowadzenie przepisów nowych, zawierających ograniczenia w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego, samo w sobie nie może stanowić podstawy do stwierdzenia naruszenia art. 17 ust. 6 Szóstej Dyrektywy. Istotne jest bowiem ustalenie, czy nowe przepisy krajowe nie doprowadziły do rozszerzenia zakresu wcześniejszych krajowych wyłączeń prawa do odliczenia podatku. W podobny sposób do opisanej kwestii odniósł się Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z 22 grudnia 2008 r. w sprawie C-414/07. Należy przy tym zaznaczyć, że ze względu na zbieżność w tym względzie regulacji Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej z regulacją Szóstej Dyrektywy Rady 77/388/EWG z 17 maja 1977r., uwagi powyższe odnoszą się również do treści art. 176 tego aktu prawnego. Analiza przytoczonych przepisów pozwala na stwierdzenie, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług dotyczące prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zakupie samochodów, obowiązujące w Polsce po dniu akcesji do Unii Europejskiej, rozszerzają zakres wcześniejszych krajowych wyłączeń tego prawa. W art. 86 ust. 3 i ust. 7 oraz w art. 88 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT pojawiło się bowiem pojęcie „pojazd samochodowy", którym może być m.in. samochód osobowy, samochód ciężarowy jak i motocykl. Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, iż wnioskodawca jest podatnikiem VAT. Wnioskodawca na potrzeby prowadzonej działalności zamierza dokonać zakupu motocykla. Motocykl ujęty będzie w ewidencji środków trwałych i będzie wykorzystywany do wykonywania czynności opodatkowanych. Wątpliwości wnioskodawcy sprowadzają się do kwestii prawa do odliczenia podatku naliczonego od zakupu ww. motocykla oraz paliwa do niego. Jak wskazano wcześniej, motocykl nie jest samochodem osobowym ani też innym samochodem o ładowności do 500 kg, a zatem nie obejmują go zawarte w art. 25 ustawy o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym wyłączenia z prawa do odliczenia podatku naliczonego. W świetle powołanych powyżej przepisów prawa wspólnotowego i krajowego oraz biorąc pod uwagę opis zdarzenia przyszłego, tutejszy organ stwierdza, iż wnioskodawca ma prawo do pełnego odliczenia podatku VAT od zakupu motocykla, o którym mowa we wniosku oraz paliwa wykorzystywanego do jego napędu, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT".

Jak dziś sformułowane są przepisy

Zgodnie z art. 86a ust. 1 ustawy o VAT w przypadku nabycia:

1) samochodów osobowych,

2) innych niż samochody osobowe pojazdów samochodowych ?o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony

– kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, stanowi 60 proc. kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca – nie więcej jednak niż 6000 zł.

Ustęp 2 tego przepisu stanowi, że ust. 1 pkt 2 nie dotyczy:

1) ?pojazdów samochodowych mających jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van;

2) ?pojazdów samochodowych mających więcej niż jeden rząd siedzeń, które oddzielone są od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą i u których długość części przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona po podłodze od najdalej wysuniętego punktu podłogi pozwalającego postawić pionową ścianę lub trwałą przegrodę pomiędzy podłogą a sufitem do tylnej krawędzi podłogi, przekracza ?50 proc. długości pojazdu; dla obliczenia proporcji, o której mowa w zdaniu poprzednim, długość pojazdu stanowi odległość pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a tylną krawędzią podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona w linii poziomej wzdłuż pojazdu pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a punktem wyprowadzonym w pionie od tylnej krawędzi podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków;

3) ?pojazdów samochodowych, które mają otwartą część przeznaczoną do przewozu ładunków;

4) ?pojazdów samochodowych, które posiadają kabinę kierowcy ?i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu;

5) ?pojazdów specjalnych – jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym wynika, że jest to pojazd specjalny;

6) ?pojazdów samochodowych innych niż wymienione w pkt 1–5, ?w których liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi:

a) ?1 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 425 kg,

b) ?2 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 493 kg,