W świecie biznesowym tylko jedno jest stałe – konieczność wprowadzania nieustannych zmian. Szybko zmieniające się otoczenie biznesowe wymusza na spółkach konieczność przeprowadzania reorganizacji działalności gospodarczej, co może wymagać tworzenia skomplikowanych, często wielopoziomowych struktur. Pomiędzy spółkami wchodzącymi w skład takiej struktury istnieje wiele powiązań (czy to osobowych, czy kapitałowych), a skoro tak, to pierwszą i najważniejszą kwestią, która musi być przy tej okazji analizowana, jest to, czy tak utworzona struktura kreuje po stronie podatnika jakiekolwiek ryzyka czy obowiązki z zakresu cen transferowych.
Tworząc wielopoziomowe struktury oparte na powiązaniach kapitałowych, często podatnicy mogą wpaść w pułapkę myślenia, że wystarczy na przykład mnożyć liczbę spółek, aby uniknąć zagadnień związanych z cenami transferowymi. Prawdą jest, że polskie przepisy dotyczące cen transferowych zakładają istnienie powiązań kapitałowych dopiero w przypadku, gdy jeden z podmiotów posiada udział w kapitale innego podmiotu nie mniejszy niż 5 proc. Prawdą jest także, o czym podatnicy zazwyczaj pamiętają, że próg 5 proc. odnosi się zarówno do powiązań bezpośrednich, jak i pośrednich. I o ile ustalenie wysokości udziału w przypadku powiązań bezpośrednich nie budzi wątpliwości, o tyle w przypadku powiązań pośrednich sprawa nie wydaje się już tak oczywista. Bo czy udziały pośrednie też można albo wręcz należy sumować? Wątpliwości pojawiają się na etapie analizowania przepisów. W tym przypadku kluczowe jest jednak nie to, co zostało w nich zawarte, lecz to, co zostało w nich pominięte.
W przepisach dotyczących cen transferowych można znaleźć bardzo prostą formułę, która wskazuje, jak określić wysokość udziału pośredniego. Zgodnie z tą formułą: „jeżeli jeden podmiot posiada w kapitale drugiego podmiotu określony udział, a ten drugi posiada taki sam udział w kapitale innego podmiotu, to pierwszy podmiot posiada udział pośredni w kapitale tego innego podmiotu w tej samej wysokości; jeżeli wartości te są różne, za wysokość udziału pośredniego przyjmuje się wartość niższą". Poniższe trzy przykłady ilustrują, jak należy czytać ten zapis.
Przykład
Jeżeli spółka X ma 15-proc. udział w spółce Y, a spółka Y ma 15-proc. udział w spółce Z, oznacza to, że spółka X ma udział pośredni w spółce Z w wysokości 15 proc. Do transakcji zawieranych pomiędzy spółką X i spółką Z mają zatem zastosowanie przepisy o cenach transferowych.
