VAT: rozliczanie marży w usługach turystycznych

Ujęcie usług turystyki w księgach komplikują specyficzne uregulowania zawarte w ustawie o VAT. Trudno na ich podstawie ustalić, ile daniny ma zapłacić firma, która dostaje zaliczki od klientów lub nie zarobiła na danej imprezie.

Publikacja: 29.07.2015 07:00

Foto: 123RF

Nie tylko biuro podróży może oferować usługi turystyki. Również niezwiązany z branżą turystyczną podatnik może stanąć przed dylematem rozliczenia tego typu usług. Szczególną procedurę VAT marża przy świadczeniu usług turystyki stosuje się bowiem bez względu na to, kto nabywa taką usługę. Wystarczy, że podatnik działa na rzecz nabywcy usługi we własnym imieniu i na własny rachunek, a przy jej świadczeniu nabywa towary i usługi od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty.

Podstawą opodatkowania przy wykonywaniu usług turystyki, z wyjątkiem tzw. usług własnych, jest marża pomniejszona o kwotę należnego podatku (art. 119 ust. 1 ustawy o VAT). Rejestry VAT, które należy w związku z tym prowadzić, różnią się od typowych rejestrów tym, że muszą uwzględniać kwoty wydane na nabycie towarów i usług od innych podatników. Przy czym VAT wynikający z dokumentów potwierdzających te wydatki nie podlega odliczeniu.

Sytuacja jest w zasadzie prosta, gdy nabywca nie wpłaca zaliczki przed wykonaniem usług turystyki, sprzedający nie wykonuje tzw. usług własnych, realizuje usługę na terenie Unii Europejskiej, a ponadto wypracowana przez niego marża jest dodatnia.

Przykład

Biuro podróży sprzedaje imprezę turystyczną na terenie Polski za 2500 zł. Koszt nabycia od innych podatników usług i towarów służących zrealizowaniu tej usługi to 1700 zł.

Kalkulacja na potrzeby VAT przebiega w następujący sposób:

a) marża: 2500 zł – 1700 zł = 800 zł,

b) VAT od marży: [(800 zł × 23) / 123] = 149,59 zł,

c) podstawa opodatkowania: (800 zł - 149,59 zł) = 650,41 zł.

Ewidencja księgowa:

1. Zakup towarów i usług obcych

Wn „Koszty według rodzajów" 1700 zł

Ma „Rozrachunki z dostawcami" 1700 zł

2. Sprzedaż usługi turystyki

Wn „Rozrachunki z odbiorcami" 2500 zł

Ma „VAT należny" 149,59 zł

Ma „Sprzedaż usług" 2350,41 zł

Nabyte vs. własne

Interpretacja ogólna ministra finansów z 30 września 2014 r. w sprawie opodatkowania VAT usług własnych (PT2/033/7/505/EPT/2014/RD88705) przyczyniła się do usunięcia jednej z istotnych wątpliwości biur podróży. Chodziło mianowicie o możliwość opodatkowania tych usług według właściwej dla nich stawki podatku. W przypadku bowiem, gdy oprócz usług nabywanych od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty usługodawca wykonuje usługi własne, odrębnie ustala podstawę opodatkowania dla usług własnych i odrębnie w odniesieniu do usług i towarów nabytych od innych podatników (art. 119 ust. 1 i 5 ustawy o VAT).

W takiej sytuacji konieczne jest wykazanie w prowadzonej ewidencji, jaka część należności od usługobiorcy przypada na zakupy od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty, a jaka na usługi własne (art. 119 ust. 6 ustawy o VAT). W celu określenia podstawy opodatkowania dla usług własnych ustawa o VAT odsyła do art. 29a, który niestety nie daje jednoznacznej odpowiedzi. Zgodnie z tym przepisem podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą realizujący dostawę towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej.

Wydzielenie z ceny imprezy turystycznej wartości usług własnych i opodatkowanie właściwą dla nich stawką podatku wiąże się również z prawem do odliczenia podatku naliczonego.

Podstawa opodatkowania

Rejestry VAT sprzedaży oraz zakupu nie różnią się w takim przypadku od typowych rejestrów. Problemem jest natomiast ustalenie podstawy opodatkowania usługi własnej. Podatnik nie ma żadnej gwarancji, że zastosowana przez niego metoda, której podstawą jest wartość rynkowa analogicznych usług lub koszty rzeczywiste, zostanie zaakceptowana przez organy podatkowe.

Pewne wskazówki w kwestii podziału ceny ryczałtowej przypadającej na usługi własne oraz nabyte daje orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości UE z 6 października 2005 r. w sprawie C-291/03 MyTravel plc. Podatnik jest zobowiązany do wyodrębnienia części ceny imprezy turystycznej przypadającej na usługi własne na podstawie ich wartości rynkowej. Zdaniem Trybunału metodę tę można modyfikować, gdy ceny usług podobnych sprzedawanych poza imprezami turystycznymi są znacznie zróżnicowane. Trybunał uznał, że w takiej sytuacji celowe jest ustalenie średniej wartości rynkowej usług własnych w pewnym okresie. Jedynie w wyjątkowych przypadkach dopuścił natomiast stosowanie kryterium rzeczywistych kosztów.

Przykład

Biuro podróży sprzedaje imprezę turystyczną na terenie Polski za 2500 zł. Koszt nabycia usług i towarów od innych podatników wyniósł 1530 zł, a koszt usług własnych to 170 zł. Cena rynkowa usługi własnej: 300 zł. Usługi własne opodatkowane są 8-proc. VAT.

Kalkulacja na potrzeby VAT przebiega w następujący sposób:

a) marża: 2500 zł – (1530 zł + 300) = 670 zł,

b) VAT od marży: [(670 zł × 23) / 123] = 125,28 zł,

c) podstawa opodatkowania VAT marża: (670 zł – 125,28 zł) = 544,72 zł,

d) VAT na usługach własnych: [(300 zł × 8) / 108] = 22,22 zł,

e) podstawa opodatkowania: (300 zł – 22,22 zł) = 277,78 zł.

Ewidencja księgowa:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami" 2500 zł

Ma „Rozrachunki z US z tytułu VAT należnego" 147,50 zł

Ma „Sprzedaż usług" 2352,50 zł

W przykładzie zastosowane zostały reguły wskazane w wyroku Trybunału. Jednak wielu podatników przy ustalaniu podstawy opodatkowania usługi własnej stosuje metodę podziału kosztów. Ze względu na brak stosownych przepisów w tym zakresie celowe jest zabezpieczenie takiego postępowania odpowiednią interpretacją.

Przedpłaty...

Regułą w branży turystycznej są zaliczki. Często pełna cena za imprezę jest płacona ponad miesiąc przed jej rozpoczęciem. Ewidencja otrzymywanych zaliczek w księgach rachunkowych nie powinna sprawiać problemów. Trzeba je zaksięgować jako rozliczenia międzyokresowe przychodów i przeksięgować na konto przychodów w okresie wykonania usługi turystycznej. Jednak w tym przypadku obowiązujące przepisy ustawy o VAT także komplikują rozliczenia.

Do końca 2013 r. obowiązywała zasada, że obowiązek podatkowy w procedurze VAT marża powstawał z chwilą ustalenia marży, nie później jednak niż 15. dnia od dnia wykonania usługi. Obecne przepisy nie zawierają szczególnej regulacji w tym zakresie. Zatem organy podatkowe nakazują stosować art. 19a ust. 8 ustawy o VAT, co oznacza konieczność opodatkowania zaliczki na poczet usługi turystycznej z chwilą jej otrzymania (np. interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 8 października 2014 r., ITPP2/443-948/14/AK).

...oznaczają wielokrotne korekty

Tymczasem w procedurze VAT marża dla usług turystyki wiąże się to z koniecznością wielokrotnych korekt. Na kilka miesięcy przed rozpoczęciem imprezy podatnik może jedynie szacować poziom marży. W przypadku wyjazdów zagranicznych jej wysokość jest silnie uzależniona od wahań kursów walut.

Literalne brzmienie art. 119 ust. 1 i 2 ustawy o VAT wskazuje, że dla ustalenia podstawy opodatkowania w przypadku usług turystyki konieczne jest uprzednie określenie dwóch wartości:

1. ceny usługi, tj. kwoty, jaką ma zapłacić nabywca oraz

2. kwoty wydatków faktycznie poniesionych w związku z nabyciem towarów i usług dla bezpośredniej korzyści turysty.

W odniesieniu do kwoty, jaką ma zapłacić nabywca, w powyższej regulacji nie wspomniano, że może chodzić również o jej część. Przepis nie uprawnia także do szacowania wysokości przyszłych kosztów. To oznacza, w mojej opinii, że uiszczenie zaliczki i brak rzeczywistych wydatków po stronie podatnika nie pozwalają na ustalenie podstawy opodatkowania. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego (np. wyrok z 27 listopada 2007 r., SK 39/06) podkreśla się natomiast, że elementy obowiązku podatkowego, w szczególności przedmiot opodatkowania, a w konsekwencji podstawa opodatkowania, powinny być precyzyjnie określone w ustawie. W przeciwnym razie konkretny przepis może zostać uznany za niekonstytucyjny.

Nie tylko biuro podróży może oferować usługi turystyki. Również niezwiązany z branżą turystyczną podatnik może stanąć przed dylematem rozliczenia tego typu usług. Szczególną procedurę VAT marża przy świadczeniu usług turystyki stosuje się bowiem bez względu na to, kto nabywa taką usługę. Wystarczy, że podatnik działa na rzecz nabywcy usługi we własnym imieniu i na własny rachunek, a przy jej świadczeniu nabywa towary i usługi od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty.

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe