Postepowanie podatkowe: ulga B+R zachętą dla start-upów i innowacyjnych firm

Wysokość odliczeń z tytułu wydatków na zakup materiałów niezbędnych do realizacji prac badawczo-rozwojowych związana jest ze statusem, jaki posiada dany przedsiębiorca. Duzi uwzględnią 10 proc. tych kwot, mali, średni i mikro aż 20 proc.

Publikacja: 03.10.2016 00:01

Postepowanie podatkowe: ulga B+R zachętą dla start-upów i innowacyjnych firm

Foto: 123RF

Od 1 stycznia 2016 r. w przepisach funkcjonuje ulga podatkowa na działalność badawczo-rozwojową. Mogą z niej korzystać nie tylko przedsiębiorcy zatrudniający naukowców, ale i ci, którzy prowadzą badania nad rozwojem produktów i usług, które na pierwszy rzut oka nie mają „naukowego" charakteru czy zastosowań. Ulga, w połączeniu z sektorowymi programami dofinansowania, może w praktyce znacznie obniżyć koszty prowadzenia działań B+R, a co za tym idzie doprowadzić do zwiększenia innowacyjności polskich firm, tym bardziej, że trwają prace nad zmianami prowadzącymi do zwiększenia kwoty ulgi.

Odliczenie od podstawy opodatkowania

Ulga pozwala na odliczenie od podstawy opodatkowania 30 proc. wydatków na wynagrodzenia pracowników zatrudnionych przy działalności B+R oraz na odliczenie 10 – 20 proc. pozostałych wydatków kwalifikowanych ponoszonych w związku z działalnością B+R, przy czym wysokość odliczenia pozostałych wydatków zależy od statusu przedsiębiorcy. Odliczenie w ramach ulgi jest niezależne od wcześniejszego zaliczenia wydatków do kosztów uzyskania przychodów. Ulga pozwala więc na „dodatkowe" odliczenie części wydatków. Innymi słowy, innowacyjne firmy są premiowane przez ustawodawcę, a część ponoszonych przez nie kosztów procentuje nie tylko nowymi produktami lub usługami, ale i niższym podatkiem dochodowym. Wydatki kwalifikowane są po pierwsze ujmowane w kosztach uzyskania przychodu oraz dodatkowo, pomniejszają dochód. Polska ulga na działalność B+R wzorowana jest na jej brytyjskim odpowiedniku, z tą jednak różnicą, że brytyjskie odliczenia są znacznie większe.

Wynagrodzenia i inne koszty

Skorzystanie z ulgi pozwala na dodatkowe odliczenie od podstawy opodatkowania 30 proc. kosztów wynagrodzeń (wraz z narzutami) pracowników zajmujących się pracami B+R. Te dodatkowe 30 proc. kosztów może odliczyć każdy przedsiębiorca, niezależnie od tego czy przysługuje mu status małego, średniego czy dużego przedsiębiorcy. Ponadto, podmiot prowadzący działania B+R może odliczyć 20 lub 10 proc. tzw. kosztów kwalifikowanych, a więc np. wydatków na zakup materiałów niezbędnych do realizacji prac B+R, czy odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności B+R. Wysokość odliczeń związana jest w tym przypadku ze statusem jaki posiada dany przedsiębiorca. Firmy należące do MŚP mogą odliczyć więcej, bo aż 20 proc. pozostałych wydatków, natomiast 10-proc. odliczenie przysługuje dużym przedsiębiorcom.

W praktyce więc zastosowanie ulgi pozwala na odliczenie od podstawy opodatkowania aż 130 proc. wydatków na wynagrodzenia pracowników zatrudnionych przy działalności B+R oraz na odliczenie 110 proc. lub 120 proc. pozostałych wydatków kwalifikowanych ponoszonych w związku z działalnością B+R. Odliczenia w ramach ulgi na działalność B+R są bowiem niezależne od wcześniejszego ujęcia ww. wydatków w kosztach uzyskania przychodów.

Co ważne, do Sejmu został skierowany projekt tzw. małej ustawy o innowacyjności (projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw o wspieraniu innowacyjności z 4 marca 2016 r., wpływ do Sejmu 25 sierpnia 2016 r., druk sejmowy nr 789, dalej: projekt), który zakłada znaczne zwiększenie ulgi na działalność B+R. W Sejmie trwają prace nad zmianą w zakresie ulgi, tak by innowacyjni przedsiębiorcy mogli odliczyć nawet do 150 proc. wydatków ponoszonych na prace B+R. Projekt zakłada także rozszerzenie katalogu tzw. wydatków kwalifikowanych o niektóre wydatki związane z uzyskaniem patentu na wynalazek, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego >patrz ramka.

Gdy jest strata

Gdy dany przedsiębiorca wykazuje stratę podatkową lub gdyby w wyniku zastosowania ulgi miał wykazać taką stratę, „niewykorzystana" część ulgi może być rozliczona w kolejnych trzech latach podatkowych. Projekt natomiast zakłada możliwość rozliczenia „niewykorzystanej" kwoty ulgi, w ciągu kolejnych aż sześciu lat podatkowych. Mechanizm ten działa podobnie do rozliczania straty podatkowej, z tą jednak różnicą, że inny jest okres, w którym możliwe jest jej rozliczenie.

Zasady korzystania

Skorzystanie z ulgi wymaga przede wszystkim prowadzenia działalności B+R. Nie ma wymogu, aby działania B+R były prowadzone w wyspecjalizowanych działach. Ważne jest jednak, aby można było jasno wskazać jakie prace są w danej spółce kwalifikowane do działalności B+R, kto je wykonuje i na jakim sprzęcie.

Ponadto, żeby skorzystać z ulgi, podmiot prowadzący działalność B+R powinien wyodrębnić koszty związane z działalnością B+R w swojej ewidencji księgowej. Muszą to być koszty, które nie zostaną mu zwrócone w jakiejkolwiek formie. Oznacza to, że np. koszty pokryte częściowo z uzyskanej dotacji lub dofinansowania mogą zostać rozliczone w ramach ulgi tylko w takim zakresie, w jakim zostały one pokryte ze środków własnych przedsiębiorcy. Przepisy dotyczące ulgi B+R nie rozstrzygają wszystkich problemów praktycznych jakie mogą pojawić się podczas wdrażania i stosowania ulgi, dlatego konieczne może być w wielu przypadkach uzyskanie interpretacji indywidualnej. Pozwoli ona na zabezpieczenie rozliczeń danego przedsiębiorcy w zakresie, który nie został uregulowany wyraźnie w przepisach.

Spełnienie warunków do skorzystania z ulgi jest z pewnością znacznie prostsze dla tych podmiotów, które otrzymały dotacje na prace B+R (i tak wyodrębniają one wydatki prowadzone na prace B+R, gdyż są do tego zobligowane z uwagi na obowiązek rozliczenia dotacji).

Po stronie przedsiębiorców spoczywa więc obowiązek (i leży to w ich interesie) prawidłowego wdrożenia ulgi. Ulga powinna bowiem zostać wprowadzona w taki sposób, aby organy podatkowe nie kwestionowały dokonanych rozliczeń. Prawidłowa implementacja ulgi może więc wymagać wdrożenia pewnych rozwiązań, które w perspektywie przyniosą wymierne korzyści finansowe. W niektórych organizacjach skorzystanie z ulgi B+R może więc wymagać zmian w ich wewnętrznej strukturze (np. reorganizacja lub utworzenie działu B+R), aneksowania umów o pracę, czy też potwierdzenia pewnych kwestii technologicznych. W praktyce, wdrażanie ulgi na działalność B+R pozwala także niejako „przy okazji" na skontrolowanie zawieranych umów - zwłaszcza tych z pracownikami i kontrahentami oraz na doprecyzowanie kwestii związanych z ochroną praw własności intelektualnej i przemysłowej, a także kwestii związanych z zakazem konkurencji. Z drugiej strony, bardzo często prace nad wdrożeniem ulgi na działalność B+R i zmiany w strukturze organizacyjnej pozwolą na optymalizację wynagrodzeń pracowników poprzez wprowadzenie tzw. reżimu autorskiego.

—Bartosz Matusik jest doradcą podatkowym, Kancelaria DLA Piper

Przykład

W 2016 r. koszt wynagrodzeń pracowniczych wraz z narzutami w spółce A wyniósł 1 000 000 zł, koszty opinii jednostek naukowych wyniosły 50 000 zł, natomiast amortyzacja sprzętu na prace B+R wyniosła kolejne 50 000 zł. Spółka A jest średnim przedsiębiorcą. Spółka w 2016 r. wykazuje zysk do opodatkowania w kwocie 200 000 zł.

podstawa prawna: art. 18d i 18e ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 851 ze zm.)

podstawa prawna: art. 26e-26g ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2012 r., poz. 361 ze zm.)

Zdaniem autorki

Marcelina Szwed, doradca podatkowy i adwokat, Kancelaria DLA Piper

Korzyści nie zależą od branży

Z ulgi podatkowej na działalność B+R mogą skorzystać wszyscy przedsiębiorcy prowadzący takie prace, niezależnie od tego, jak długo prowadzą działalność gospodarczą i w jakim sektorze działają. Nie muszą to być branże/sektory zwyczajowo kojarzone z pracami B+R. Branże, które mogą skorzystać z ulgi na działalności B+R, a które nie kojarzą się powszechnie z działalnością B+R w tym tradycyjnym znaczeniu, to przykładowo branża gier komputerowych, start-upy pracujące nad rozwinięciem technologii blockchain czy sztucznej inteligencji, a także podmioty zajmujące się drukiem 3D. Przykładów tych innowacyjnych sektorów gospodarki można szukać np. w wykazie Krajowych Inteligentnych Specjalizacji.

Działalność badawczo-rozwojowa to bowiem nie tylko praca nad prototypem np. urządzeń, maszyn, szczepionek, ale i prace nad stworzeniem nowych rozwiązań i zastosowań znanych nam technologii, które następnie będą służyły za podstawę do tworzenia nowych usług lub produktów.

Przykładowo, w branży gier wideo działalność B+R może polegać na stworzeniu takich rozwiązań, które pozwolą lepiej odwzorowywać w światach wirtualnych "standardową" rzeczywistość, bądź też takie rozwiązania, które będą umożliwiać połączenie świata rzeczywistego z wirtualnym. Prace w tym sektorze mogą polegać także na wykorzystywaniu tzw. big data dla umożliwienia lepszej interakcji pomiędzy graczami a światem rzeczywistym.

W zakresie technologii blockchain działalność B+R koncentrować się może przede wszystkim na opracowywaniu specjalistycznych usług i zastosowań blockchain dla branży finansowej czy też administracji publicznej. W szczególności prace B+R mogą dotyczyć tworzenia wyspecjalizowanych zamkniętych systemów, dedykowanych np. ochronie danych, czy też sposobom weryfikacji tożsamości osoby korzystającej z danych usług elektronicznych. Rozwiązania oparte o blockchain funkcjonują np. w Estonii, gdzie wykorzystywane są szeroko przy świadczeniu e-usług dla obywateli. Polscy przedsiębiorcy także prowadzą aktywne prace nad podobnymi rozwiązaniami.

Firmy z branży druku 3D mogą natomiast prowadzić prace badawczo-rozwojowe dedykowane opracowywaniu nowych, jeszcze bardziej zaawansowanych części drukarek lub nad wykorzystywaniem specjalistycznych materiałów, z których będą powstawać wydruki.

Powyższe przykłady pokazują, że w obecnej rzeczywistości gospodarczej działalność badawczo-rozwojowa może być prowadzona na wielu bardzo zróżnicowanych polach. Ulga podatkowa B+R jest wsparciem dla tych firm, które widzą potrzebę rozwoju. Wsparcie może w przyszłości być nawet większe niż obecnie, jeżeli projekt zmian w zasadach korzystania z tej ulgi zostanie uchwalony i tym samym zwiększy się wysokość ulgi.

Planowana jest większa pomoc dla nowych firm

Projekt tzw. małej ustawy o innowacyjności zakłada znaczną pomoc dla nowych przedsiębiorców. W ich przypadku 19 proc. (lub 18 proc. w przypadku przedsiębiorców rozliczających się wg skali podatkowej) „niewykorzystanej" kwoty ulgi przysługującej im w pierwszym roku działalności byłoby im zwracane bezpośrednio na ich rachunek bankowym (kwota ta ma być traktowana tak jak nadpłata). Zgodnie z projektem, w niektórych sytuacjach, zwrot 19 proc. (lub 18 proc.) niewykorzystanej kwoty ulgi będzie mógł nastąpić także za drugi rok prowadzenia działalności. Ma to znaczenie w przypadkach gdy przedsiębiorca nie ma dochodu „wystarczającego" do wykorzystania pełnej kwoty ulgi. Wówczas, w miejsce dzisiejszego mechanizmu przeniesienia niewykorzystanej kwoty ulgi na kolejne lata, stosowany byłby zwrot części wydatków na działalność B+R.

 

Od 1 stycznia 2016 r. w przepisach funkcjonuje ulga podatkowa na działalność badawczo-rozwojową. Mogą z niej korzystać nie tylko przedsiębiorcy zatrudniający naukowców, ale i ci, którzy prowadzą badania nad rozwojem produktów i usług, które na pierwszy rzut oka nie mają „naukowego" charakteru czy zastosowań. Ulga, w połączeniu z sektorowymi programami dofinansowania, może w praktyce znacznie obniżyć koszty prowadzenia działań B+R, a co za tym idzie doprowadzić do zwiększenia innowacyjności polskich firm, tym bardziej, że trwają prace nad zmianami prowadzącymi do zwiększenia kwoty ulgi.

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe