Sądy administracyjne zaczynają uwzględniać realne możliwości podatników w zakresie weryfikacji kontrahentów dla celów odliczenia VAT. Uznają, że dobra wola i należyta staranność nie mogą cechować się większym zaangażowaniem podatnika niż tropienie oszustów w VAT przez fiskusa (i powołane do tego celu organy ścigania).
Prawo do odliczenia VAT
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 21 lutego 2017 r. (I FSK 1679/16) jest wyraźnym sygnałem, że organy podatkowe nie mogą odmawiać prawa do odliczenia VAT na tej tylko podstawie, że kontrahent podatnika jest w ocenie fiskusa „potencjalnie" nieuczciwy i narusza przepisy ustawy o VAT.
Wyrok ten jest kolejnym korzystnym orzeczeniem dla podatników, wytyczającym granice ich działań, w zakresie weryfikacji rzetelności kontrahentów przy odliczeniu VAT. Wcześniej w podobnej sprawie wypowiedział się w sposób korzystny dla podatników WSA w Białymstoku w wyroku z 22 grudnia 2016 r. (I SA/Bk 600/16).
NSA stwierdził bowiem, że skoro organ podatkowy nie był w stanie w sposób wystarczający wykazać oszustwa, to tym bardziej nie można wymagać tego od przedsiębiorcy, który nie posiada przecież wystarczających instrumentów do takiej weryfikacji. Zwykły uczestnik obrotu nie jest śledczym, który miałby wyręczać fiskusa w typowaniu oszustów w VAT. Nie powinien być też zobligowany do przedstawienia organowi kompleksowego „raportu" z podjętych działań w zakresie sprawdzenia kontrahenta, źródeł jego dostaw, stanu magazynów, czy zatrudnianych przez niego osób.
Co jest rolą państwa
NSA w pisemnym uzasadnieniu wyroku stwierdził, że „Skoro zatem w okolicznościach niniejszej sprawy organy podatkowe nie wykazały w sposób bezsporny faktu firmanctwa w przypadku spornych dostaw, nie ma podstaw do formułowania pod adresem skarżącego zarzutu, że nie dochował on należytej staranności w obrotach z tymi podmiotami, której zachowanie pozwoliłoby mu na ujawnienie tej okoliczności".
