Otylia Jędrzejczak: Młodzi nie są gotowi na taką pracę jak kiedyś

W biografii „Otylia" bardzo dużo pisze pani o relacjach z trenerami.

Jest pan jednym z nielicznych dziennikarzy, którzy chcą o tym rozmawiać, bo z reguły wszyscy opierają wywiady na wątku wypadku, w którym zginął mój brat. Relacje z trenerami to naprawdę ciekawy wątek.

Pisze pani o wszystkich szkoleniowcach, którzy byli ważni: Pawle Słomińskim, Marii Jakubik, relacjach z Robertem Białeckim, czyli przeciwieństwie Słomińskiego, który był jednak najważniejszy.

Cały czas zadaję sobie pytanie, czy metody, które stosował Paweł, czyli takie trochę manipulowanie, to był sposób wpłynięcia na mnie. W ogóle mało kto mnie chwalił, nie tylko Paweł, ale też Marysia Jakubik. Może trenowanie z „katem" było dla mnie lepsze pod względem sportowym, ale od strony rozwoju osobistego, pewności siebie – wręcz przeciwnie. W pewnym momencie odeszłam od Pawła, wyjechałam do USA, trenowałam w Hiszpanii, poznałam nowych ludzi.

Tu od razu przychodzi na myśl Bartosz Kizierowski, który pracował w Hiszpanii. Z nim też miała pani skomplikowane relacje przed igrzyskami w Londynie w roku 2012.

Nie powiedziałabym, że to były skomplikowane relacje, u niego ponownie polubiłam pływanie, jechałam do Hiszpanii, nie wiedząc, co tam zastanę, ale najważniejsze dla mnie było, że jadę do trenera, któremu ufam. W relacji trener – zawodnik kluczowe jest zaufanie. Jeśli jest, każdy sposób komunikacji działa. Andrzej Niemczyk powiedział, że trzeba umieć pracować z kobietą. Dla Bartka, jeśli się nie mylę, byłam pierwszą zawodniczką, z którą pracował na najwyższym poziomie. On też jest uparty, a w relacji z kobietą czasem trzeba odpuścić, zrobić krok w tył, przytulić, a potem tupnąć. On na mnie uczył się pracy z kobietami.

Trener Słomiński miał takie doświadczenie?

Paweł miał wcześniej drużynę, w której było wiele kobiet. Trenował Agnieszkę Braszkiewicz, także medalistkę mistrzostw Europy. Nie chcę, żeby to źle zabrzmiało, ale potrafił owinąć sobie człowieka wokół palca: ufało mu się bezgranicznie. Nie ukrywam, że jak usłyszałam od Pawła, że mną manipulował, to był dla mnie szok. Z perspektywy czasu wydaje mi się, że byłam już tak dojrzała, nawet przez sytuacje życiowe, że wystarczyło ze mną szczerze porozmawiać. Może gdybyśmy poważnie porozmawiali, nawet się pokłócili, wykrzyczeli sobie wszystko w twarz i dopiero wtedy podjęli decyzję o rozstaniu, to byłoby łatwiej. Dusiliśmy w sobie dużo, największy żal mam za igrzyska z 2008 r., kiedy liczyłam jeszcze na medal, a nie miałam ze strony Pawła żadnego wsparcia. Cały 2008 rok, mam takie wrażenie, odpuścił i teraz wiem dlaczego.

Dlaczego?

Napisałam o tym w książce. Trenerzy mieli wieczorne spotkanie i jeden z dziennikarzy powiedział, że mnie to mogłaby miotła trenować. Wtedy Słomiński postawił na Pawła Korzeniowskiego, nic nie mówiąc. Tak to się zaczęło psuć. Dzisiaj mam do niego trochę pretensji. Jeśli nie czuł już, że chce mnie trenować, to mógł powiedzieć: rozstańmy się. Tego wymagałabym od trenera, który czuje, że relacja się wypala. Powinien potrafić uwolnić zawodnika, a nie ciągnąć na siłę.

Ale po wypadku, w którym zginął pani brat, chyba się sprawdził?

Tutaj nie mam zastrzeżeń ani do Polskiego Związku Pływackiego, ani do Pawła. Pod względem chronienia mnie przed złym, bardzo mi pomogli. Jestem im wdzięczna. Wszyscy dbali o to, bym jak najszybciej mogła wrócić do sportu. To był priorytet, bo to była też dla mnie odskocznia, najbezpieczniejsze miejsce, trzeba było mnie tam z powrotem umieścić.

Dużo zainwestowaliście w medale, pani i Słomiński?

W latach 2004–2008 spędzaliśmy na zgrupowaniach prawie po 300 dni w roku. Byliśmy sobą zmęczeni, nie znaliśmy domu. Wracałam do pustych ścian, albo nawet do ówczesnego partnera, z którym widziałam się tylko w nocy, bo następnego dnia wyjeżdżałam. Paweł przeżywał to samo. Każdego to dużo kosztowało. Z perspektywy czasu myślę, że nawet za dużo.

Nie dało się tego inaczej rozwiązać?

Dało się, ale to była wizja Pawła, że ma być centralne szkolenie i wszyscy razem. Z jednej strony łączenie ludzi jest dobre szkoleniowo, bo oni się ścigają, napędzają, ale nie może tak być przez 300 dni w roku.

Czy dla kobiety lepszy jako trener jest mężczyzna czy raczej kobieta?

Kobieta, która jest trenerem innej kobiety, i tak musi mieć twardą skórę. Trzeba umieć wymagać. Nie wyobrażam sobie pracy z kobietą, która by nie była dla mnie autorytetem. Marysia Jakubik była mocną kobietą. Ona trenowała naprawdę znanych zawodników, przede mną przecież był Konrad Gałka. W pewnym momencie byłam u niej w grupie jedyną dziewczyną i wszystko potrafiła trzymać w garści. Wiem, że jako trener byłabym taka sama.

Kusi, żeby się spróbować?

Na razie nie. Chcę mieć życie rodzinne, a trener żyje na walizkach. Oprócz tego dzisiejsze pokolenie jest inne niż my, nie byłoby w stanie trenować tak ciężko. Nie dałoby się też tak prowadzić, jak my byliśmy prowadzeni, na zasadzie: musisz mocniej, więcej, bo tamci będą lepsi. Dzisiejsza młodzież wymaga, żeby mówić im, że są super. Wymagają więcej komunikacji, spojrzenia na ich życie, a nie tylko trening, trening i medale.

To jest też powód braku sukcesów w polskim pływaniu?

Sukces ten wymaga katorżniczej pracy, dużej cierpliwości. Nie mówię, że trzeba pływać najpierw po dziesięć, a później po osiem kilometrów dziennie, tak jak ja. Tę pracę można wykonać inaczej. Pewną bazę jednak trzeba mieć. Patrzę i widzę, że młodzi nie są gotowi, albo z drugiej strony – trenerzy za szybko zaczynają głaskać.

A może przeszkadzają też inne pokusy, tania sława zdobywana dzięki mediom społecznościowym?

Dla mnie największym sukcesem był medal, dzisiaj jest inaczej, częściowo winni mogą być też rodzice, którzy chcą dla swoich dzieci jak najlepiej i myślą, co dziecko będzie z tego miało, zamiast nastawiać się na sukces sam w sobie. Dyscypliny różnią się od siebie także pod względem dochodów. To rzeczywiście czasem przytłacza, gdy widzisz wieloletnią pracę wioślarza, pływaka czy judoki i jego medale i porównujesz to z piłkarzem. Nie w każdym sporcie zawsze za sukcesem idą pieniądze.

Kiedy pani startowała, w pływaniu wiele ich nie było...

Nie było i nie ma teraz.

Może zmienią coś komercyjne zawody International Swimming League?

To daje szansę zarobku zawodnikom już znanym i utytułowanym. Całe szczęście można zarobić tam fajne pieniądze, ale trzeba to pogodzić z planem treningowym. Dla Radka Kawęckiego czy innych chłopaków to szansa na trenowanie z mistrzem świata, podpatrzenie jego metod, poznanie jego trenera, zapytanie o technikę. Obok wynagrodzenia to jest największą wartością tej ligi.

Ta nowa sytuacja, powstanie zawodowej ligi w pływaniu, pracy trenerom kadry nie ułatwia, a to oni odpowiadają za wyniki na igrzyskach.

Trener jest w stanie ułożyć program, który będzie pasował do ISL. Katinka Hosszu (Węgierka, która w wielkim stopniu przyczyniła się do powstania ISL – red.) w pewnym momencie przygotowywała się tylko metodą startową. Można to zrobić, ale trzeba wszystko razem zaplanować. Tego na ostatnim etapie współpracy z trenerem Słomińskim zabrakło. On coś zakładał i mnie nie słuchał, a zawodnik na pewnym etapie dojrzewa do tego, żeby z nim rozmawiać. Do tej pory mam pretensje o dwa wyjazdy w góry w 2008 r. Uważam, że gdyby był jeden, to byłabym bliżej medalu. Kiedyś Beata Mieńkowska, moja psycholog, powiedziała, że trener i zawodnik powinni się równocześnie rozwijać. Jeśli tylko zawodnik się rozwija, a trener się zamyka, to taka relacja musi pęknąć. Ostatnio podczas konferencji usłyszałam, że zawodnik powinien zmienić trenera między siódmym a dziewiątym rokiem współpracy. Z Pawłem rozstałam się po ośmiu latach. Może gdybyśmy zrobili sobie rok, dwa przerwy, to byłoby inaczej.

Trener może być zazdrosny o sukcesy zawodnika, skoro tak wiele dla niego poświęca?

Wydaje mi się, że nie powinien. Sukces jest wspólny i wina też. Trochę żałuję, że nasze drogi z Pawłem się rozeszły, że nie potrafiliśmy rozmawiać. Pracujemy razem na uczelni, ale już nie mamy do siebie takiego zaufania. Kiedy patrzę na relację Justyny Kowalczyk z trenerem Aleksandrem Wierietielnym, to jestem trochę zazdrosna.