Odprawa emerytalna może przepaść w przypadku dyscyplinarki

Pracownik zwolniony dyscyplinarnie nie ma prawa do odprawy emerytalnej, choćby po ustaniu zatrudnienia uzyskał prawo do tego świadczenia. Tak samo jest w sytuacji osoby, która „dała" dyscyplinarkę pracodawcy.

Publikacja: 25.10.2018 06:00

Odprawa emerytalna może przepaść w przypadku dyscyplinarki

Foto: 123RF

Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub do emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na jedno z tych świadczeń, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia (art. 92

1

§ 1 kodeksu pracy).

Prawo do tej odprawy

daje zarówno przejście na emeryturę w powszechnym, jak i wcześniejszym wieku. Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z 11 stycznia 2001 r. (I PKN 187/00, OSNP 2002/18/429), stwierdzając m.in., że „Przepis ten (art. 92

1

§ 1 k.p.) traktuje o emeryturze jedynie jako o świadczeniu przysługującym pracownikowi, a nie sposobie, w jaki dany pracownik je nabył. Zauważyć zatem należy, iż zgodnie z powyższym ustawodawca w zakresie odprawy emerytalnej nie zastosował ograniczenia co do sposobu jej uzyskania. Tym samym przejście na wcześniejszą emeryturą także uprawnia pracownika do uzyskania odprawy emerytalnej".

Odprawa emerytalna nie przysługuje natomiast w razie uzyskania prawa do renty rodzinnej lub świadczenia przedemerytalnego.

Tylko raz w życiu

Pracownik, który nabył prawo do emerytury / renty z tytułu niezdolności do pracy, nie może zrezygnować z przyjęcia odprawy ani się jej zrzec. Firma nie może zaś odmówić wypłaty tego świadczenia.

Osoba, która otrzymała odprawę emerytalną, nie może ponownie nabyć do niej prawa. Zatem w przypadku, gdy po otrzymaniu odprawy podejmie nową pracę, nie otrzyma kolejnej odprawy emerytalnej np. przy przejściu na emeryturę powszechną po wcześniejszej lub po rencie z tytułu niezdolności do pracy.

Istotny związek

Pojęcie „przejścia na emeryturę" przybliżył Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 6 maja 2003 r. (I PK 223/02, Prok. i Pr.-2004/1/41). W ugruntowanym już orzecznictwie przyjmuje się, że kontynuowanie stosunku pracy po przyznaniu pracownikowi świadczenia emerytalno-rentowego, a nawet pobieranie świadczenia, nie oznacza przejścia na emeryturę. Spełnienie warunków uprawniających do emerytury nie stwarza bowiem dla żadnej ze stron obowiązku rozwiązania stosunku pracy. Dlatego też zachowanie prowadzące do ustania stosunku pracy w związku z nabyciem wymienionych uprawnień musi przybrać formę prawną rozwiązania, określoną w przepisach prawa pracy.

Jeśli zatem pracownik otrzymał odprawę z tytułu nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, to nie otrzyma jej już po przejściu na emeryturę (art. 92

1

§ 2 k.p.) Takie rozumienie tego przepisu SN potwierdził w uchwale z 18 marca 2010 r. (II PZP 1/10). W jej uzasadnieniu SN stwierdził, że „otrzymanie przez pracownika odprawy z tytułu przejścia na rentę z powodu niezdolności do pracy wyklucza nabycie przez tego pracownika prawa do kolejnej odprawy z tytułu przejścia na emeryturę lub prawa do odprawy uzupełniającej, stanowiącej różnicę wysokości odprawy emerytalnej i wysokości otrzymanej odprawy rentowej".

Tryb zakończenia pracy

Odprawa emerytalna nie przysługuje jednak w sytuacji, gdy umowa o pracę została rozwiązana:

- z winy pracownika, bez wypowiedzenia, czyli doszło do tzw. dyscyplinarki,

- przez pracownika bez wypowiedzenia z winy pracodawcy.

W wyroku z 16 listopada 2000 r. (I PKN 79/00) SN stwierdził, że rozwiązanie umowy o pracę w trybie natychmiastowym bez zachowania okresu wypowiedzenia przez pracownika w trybie art. 55 § 1

1

k.p. nie może być uznane za ustanie stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę, o którym mowa w art. 92

1

§ 1 k.p. W związku z tym pracownikowi nie przysługuje prawo do odprawy pieniężnej, choćby przed rozwiązaniem stosunku pracy miał ustalone prawo do emerytury.

W uzasadnieniu tego wyroku SN wyraźnie zaznaczył, że o ile dla wypowiedzenia przez pracownika umowy o pracę nie jest wymagane wskazanie przyczyny, dla której wypowiada on umowę, to w sytuacji, gdy posiada on ustalone prawo do emerytury, można domniemywać, iż celem rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem jest „przejście" na emeryturę. Z kolei tryb z art. 55 § 1

1

k.p. wymaga podania przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy (§ 2 tego przepisu), a zatem wykluczone jest domniemanie, iż zamiarem pracownika było „przejście" na emeryturę.

Również w sytuacji, gdy to pracodawca rozwiązuje z pracownikiem umowę o pracę w trybie niezwłocznym określonym w art. 52 k.p., tj. bez zachowania okresu wypowiedzenia z jego winy, wskazując jako podstawę ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, stosunek pracy nie ustaje w związku z przejściem na emeryturę czy rentę, nawet jeśli pracownik spełnia wszystkie warunki do uzyskania tego świadczenia.

Świadczeń tyle, ile etatów

Zasada jednorazowości odprawy nie ma zastosowania przy jednoczesnym zatrudnieniu u więcej niż jednego pracodawcy. Odprawa przysługuje odrębnie od każdego z nich. Sąd Najwyższy w uchwale z 6 listopada 1984 r. (III PZP 44/84, OSNC 1985/7/89) orzekł, iż „jednorazowość tego świadczenia polega na tym, że pracownik, który raz je otrzymał, nie może o nie ponownie wystąpić (nie może nabyć do niego ponownego prawa). Jeżeli jednak pracownik pozostaje w stosunku pracy z więcej niż jednym pracodawcą oraz rozwiązuje z każdym z nich umowę o pracę w związku przejściem na emeryturę, nabywa prawo do odprawy emerytalnej z tytułu każdego stosunku pracy."

Przedawnienie prawa

W myśl art. 291 § 1 k.p., roszczenie ze stosunku pracy ulega przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym stało się wymagalne. Terminu przedawnienia nie można ani skrócić, ani przedłużyć przez czynności prawne stron stosunku pracy czy innych osób (art. 291 § 4 k.p.). W praktyce oznacza to, że prawo do odprawy przedawnia się po 3 latach od rozwiązania stosunku pracy. Natomiast w przypadku, gdy świadczenie emerytalne lub rentowe zostało przyznane później (po ustaniu zatrudnienia), przedawnienie należy liczyć od tej późniejszej daty.

Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub do emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na jedno z tych świadczeń, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia (art. 92

§ 1 kodeksu pracy).

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
ZUS
ZUS przekazał ważne informacje na temat rozliczenia składki zdrowotnej
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Prawo karne
NIK zawiadamia prokuraturę o próbie usunięcia przemocą Mariana Banasia
Aplikacje i egzaminy
Znów mniej chętnych na prawnicze egzaminy zawodowe
Prawnicy
Prokurator Ewa Wrzosek: Nie popełniłam żadnego przestępstwa
Prawnicy
Rzecznik dyscyplinarny adwokatów przegrał w sprawie zgubionego pendrive'a