Ustawowe warunki
Obowiązująca od 16 maja br. ustawa z 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-COV-2 (DzU z 2020 r., poz. 875) wprowadziła w art. 52 podwyższenie kwot wolnych od potrąceń ustalonych w oparciu o art. 871 k.p. Podwyższenie kwot wolnych nie obejmuje wszystkich pracowników; nie nastąpiła „powszechna" zmiana przepisów k.p. dotyczących potrąceń. Nowa regulacja odnosi się tylko do tych pracowników, którzy spełniają przesłanki wymienione w przepisach tego artykułu.
Według art. 52 wskazanej ustawy, jeżeli z powodu podjętych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działań służących zapobieganiu zarażeniem wirusem SARS-CoV-2 pracownikowi zostało obniżone wynagrodzenie lub członek rodziny pracownika utracił źródło dochodu, kwoty wolne od potrąceń określone w art. 871 § 1 k.p. ulegają zwiększeniu o 25 proc. na każdego nieosiągającego dochodu członka rodziny, którego ten pracownik ma na utrzymaniu.
Ustawa stawia warunek, by obniżenie wynagrodzenia było spowodowane określonymi działaniami. Ten warunek nie jest precyzyjny. Z pewnością obejmuje wszystkie obniżki wynagrodzenia wprost pozostające w związku z epidemią i ograniczeniami z niej wynikającymi – zamknięcie lub ograniczenie możliwości prowadzenia określonej działalności (m.in. kultura, hotelarstwo, gastronomia, usługi). Trudno byłoby wyłączyć takie sytuacje spod podstaw obniżenia wynagrodzenia „z powodu podjętych działań służących zapobieganiu zarażeniem wirusem SARS-CoV-2".
Zmiany przez wirus
Przepisy nie łączą obniżenia wynagrodzenia ze stosowaniem szczególnych rozwiązań zawartych w art. 15g ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (DzU z 2020 r. poz. 374 ze zm.). Zmniejszenie wynagrodzenia może być wynikiem nie tylko zawarcia porozumienia tam wskazanego, ale również indywidualnych porozumień zawieranych z pracownikami, jak również wypowiedzeń zmieniających dokonanych przez pracodawcę oraz porozumień zawieszających stosowanie przepisów wewnątrzzakładowych (zawartych na podstawie art. 91 k.p.).
Członkowie rodziny
Przez członka rodziny w odniesieniu do podwyższenia kwoty wolnej od potrąceń rozumie się odpowiednio:
