Nagroda jubileuszowa: Liczy się także staż w prywatnej firmie

Taki wniosek płynie z wyroku Sądu Najwyższego z 14 stycznia 2011 r. (II PK 150/10).

Podkreślił, że wykluczenie z okresów pracy uprawniających do jubileuszówki tylko dlatego, że przypadały w prywatnym zakładzie, może uzasadniać zarzut nierównego traktowania w zatrudnieniu.

Powód wniósł o wypłatę nagrody jubileuszowej, której pracodawca mu nie przyznał, bo do jego stażu nie zaliczył pracy w prywatnym zakładzie.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa. Wskazał, że w dniu nabycia przez powoda prawa do nagrody jubileuszowej obowiązywał zakładowy układ zbiorowy pracy (zuzp). Zgodnie z nim do stażu wpływającego na prawo do jubileuszówki nie wlicza się pracy w prywatnych zakładach. Nowy zuzp zrównujący w uprawnieniach państwowe i prywatne zakłady wszedł w życie po dniu nabycia przez powoda prawa do nagrody. Pozwany podkreślił, że w przypadku zaliczenia tego okresu do stażu powoda ten ukończył okres pracy uprawniający go do jubileuszówki przed wejściem z życie nowego, korzystniejszego zuzp.

Sądy I i II instancji uznały roszczenie powoda. Wskazały, że „pracownik nabywa prawo do nagrody jubileuszowej w dacie wejścia w życie przepisów przewidujących korzystniejsze dla niego warunki jej nabycia, jeżeli ma w tym dniu wymagany staż pracy ustalony według nowych przepisów". Sąd II instancji dodatkowo uznał, że postanowienia nowego zuzp co do prawa do nagrody nie miałyby zastosowania do powoda tylko wtedy, gdyby odmienne unormowania w tym zakresie zawierały przepisy przejściowe.

Pozwany wniósł skargę od wyroku. Zarzucił m.in. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 3 kodeksu cywilnego w zw. z art. 300 k.p., poprzez wadliwą wykładnię i przyjęcie, że „przepisy nowego zuzp należy rozumieć w ten sposób, że w dniu jego wejścia w życie mijają okresy uprawniające do nabycia nagrody, choćby w razie ich wyliczenia w myśl nowych zasad przypadały na datę wcześniejszą. Natomiast datą nabycia prawa do nagrody jest data wejścia w życie regulacji prawnej".

Sąd Najwyższy uwzględnił skargę, uchylił wyrok sądu okręgowego w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Wskazał, że zarzut naruszenia art. 3 k.c. w zw. z art. 300 k.p. zasługuje na uwzględnienie. Jego zdaniem art. 3 k.c. odnosi się do przepisów prawa pracy (art. 9 § 1 k.p.), obejmujących też układy zbiorowe pracy. Oznacza to, że regułą jest stosowanie unormowań zawartych w układach zbiorowych pracy do zdarzeń, które wystąpią od dnia wejścia w życie układu. Wsteczne obowiązywanie układu jest możliwe tylko wtedy, gdy układ zawiera przepisy szczególne, przyznające pracownikom pewne uprawnienia również na skutek zdarzeń powstałych przed wejściem w życie układu.

Gdy zgodnie z układem nabycie prawa do nagrody jubileuszowej następuje w dniu upływu okresu uprawniającego do niej, to pracownik, który wymagany okres zatrudnienia osiągnął wcześniej, czyli przed wprowadzeniem układu, nie nabywa do niego prawa. Jeżeli jednak zgodnie z układem pracownik nabywa prawo do nagrody w dniu wejścia w życie przepisów wprowadzających jubileuszówki, data ich wejścia w życie jest datą nabycia prawa do tego świadczenia. Nawet wtedy, gdy okres uprawniający do nagrody upłynął przed wejściem w życie nowych przepisów.

Zdaniem SN w zaskarżonym wyroku sąd okręgowy nieprawidłowo przyjął, że nowy zuzp umożliwiał powodowi nabycie z dniem jego wejścia prawo do nagrody jubileuszowej. Tymczasem układ nie zawierał regulacji przejściowych pozwalających na dokonanie takiej wykładni.

Sąd Najwyższy uznał, że z tego powodu wyrok SO jest wadliwy. Nie można go jednak zmienić przez oddalenie bez wcześniejszej analizy prawa powoda do nagrody na podstawie poprzedniego układu. SN podtrzymał swoje stanowisko z wyroku z 10 października 2007 r. (II PK 38/07). Zgodnie z nim możliwe jest uprzywilejowanie u pracodawcy okresów zatrudnienia w tej samej lub podobnej branży, ale już nie podział zakładów na uspołecznione i nieuspołecznione, aby zróżnicować prawa do określonych świadczeń. To nie tylko podział anachroniczny, lecz budzący również wątpliwości co do zasady równego traktowania pracowników.

Komentarz eksperta

Joanna Staniewicz, radca prawny, Kancelaria Prawna Piszcz, Norek i Wspólnicy