Wywłaszczenie nieruchomości pod drogę
Na obecnym etapie rozwoju państwa, najczęstszą przyczyną wywłaszczenia nieruchomości w Polce jest budowa drogi publicznej. Dlatego terminy załatwienia sprawy zostaną omówione na gruncie Ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. W oparciu o tą konkretną specustawę wywłaszczenie nieruchomości pod drogę następuje na skutek wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (ZRID) wydawanej przez starostę, w przypadku dróg gminnych lub powiatowych, lub wojewodę, w przypadku dróg wojewódzkich i krajowych. Decyzji ZRID zwykle towarzyszy rygor natychmiastowej wykonalności.
Odszkodowanie za wywłaszczenie
Odszkodowanie za wywłaszczenie pod drogę ustala w drodze decyzji ten sam organ, który wydał decyzję ZRID – odpowiednio starosta lub wojewoda. Wysokość odszkodowania powinna odpowiadać rynkowej wartości utraconego prawa. Wysokość odszkodowania jest ustalana po zaciągnięciu opinii uprawnionego rzeczoznawcy majątkowego, wydanej w formie operatu szacunkowego. Wysokość odszkodowania zależy od rodzaju nieruchomości, jej przeznaczenia, stanu, położenia, przeznaczenia i cen transakcyjnych na rynku nieruchomości. Osoba wywłaszczona jest stroną postępowania o ustalenie odszkodowania. Bycie stroną daje prawo do aktywnego uczestnictwa w postępowaniu, w tym do: zapoznawania się ze zgromadzonym materiałem dowodowym, wypowiadania się w sprawie, składania własnego materiału dowodowego, wnoszenia środków odwoławczych.
Wypłata odszkodowania za wywłaszczenie
Do wypłaty odszkodowania za wywłaszczenie pod drogę zobowiązany jest właściwy zarządca drogi, tj. odpowiednio: gmina reprezentowana przez wójta/burmistrza/prezydenta, starostwo, województwo reprezentowane przez marszałka lub Skarb Państwa działający przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA). Odszkodowanie winno zostać wypłacone w terminie 14 dni od jego ustalenia. Niestety nie wszystkie organy są zgodne, co do sytuacji, w której decyzji ZRID został nadany rygor natychmiastowej wymagalności. Rygor natychmiastowej wymagalności nadawany jest większości decyzji ZRID. W przypadku odwołania się przez jedną ze stron od takiej decyzji, nie staje się ona ostateczna do czasu rozpoznania odwołania. Jeśli nie jest ostateczna, to nie doszło do przejścia prawa własności nieruchomości. Większość organów stoi na stanowisku, że jeśli nie doszło do przeniesienia prawa własności, to nie jest możliwa wypłata odszkodowania. W decyzji ustalającej odszkodowanie orzeka się, że jego wypłata ma nastąpić w terminie 14 dni odkąd decyzja ZRID stanie się ostateczna. Skutkiem tego, właściciele czekają na wypłatę, pomimo utraty posiadania nieruchomości i ustalenia odszkodowania.
Terminy na ustalenie odszkodowania
Warunkiem wypłaty odszkodowania jest ustalenie jego wysokości w drodze decyzji organu administracyjnego. Zatem czas oczekiwania na środki jest zależny od tempa przebiegu tego postępowania. Ustawodawca wskazuje dwa terminy w pierwszej instancji: 30 dni od daty ostatecznej decyzji ZRID bez rygoru natychmiastowej wykonalności i 60 dni od daty wydania decyzji objętej rygorem natychmiastowej wykonalności. W praktyce mamy do czynienia zwykle z tą drugą sytuacją. W przypadku złożenia odwołania od decyzji ustalającej odszkodowanie zastosowanie mają terminy ogólne dla postępowań administracyjnych: 30 dni na załatwienie sprawy lub 60, jeśli sprawę cechuje złożony stan faktyczny lub prawny. Niestety terminy ustawowe rzadko są dochowywane. Na orzeczenie w pierwszej instancji wywłaszczeni czekają kilka miesięcy lub dłużej. Decyzja drugiej instancji, w szczególności, jeśli jest nią minister, jest wydawana jeszcze dłużej. W praktyce odszkodowanie za wywłaszczenie wypłacane jest w terminie od kilku do kilkudziesięciu miesięcy od daty objęcia w posiadanie nieruchomości przez inwestora.
Przyspieszenie terminu załatwienia sprawy
Jeśli organ nie dochowuje ustawowych terminów załatwienia sprawy, to stronie przysługuje prawo do ponaglenia. Ponaglenie składa się do organu wyższego szczebla, za pośrednictwem organu prowadzącego postępowanie. Jeśli ponaglenie nie odnosi oczekiwanego skutku, to strona może złożyć skargę na przewlekłość postępowania lub bezczynność organu. Z bezczynnością organu mamy do czynienia, jeśli nie są podejmowane czynności zmierzające do załatwienia sprawy. Przewlekłość to stan, w którym podejmowane czynności nie zmierzają do załatwienia sprawy i mają charakter pozorny. W przypadku orzeczenia o przewlekłości lub bezczynności z rażącym naruszeniem prawa, wywłaszczony ma prawo do dodatkowego odszkodowania.
Jeżeli potrzebują Państwo pomocy prawnej w zakresie spraw związanych z odszkodowaniem za wywłaszczanie nieruchomości, zapraszamy do kontaktu telefonicznego z INLEGIS Kancelarie Prawne - tel. 793-101-800 lub przez formularz na stronie inlegis.pl. Kancelaria świadczy usługi prawne na terenie całego kraju.
Materiał Promocyjny
