Czas na dyrygenta. W Katarze ostatnia szansa „Lewego”

To nie przypadek, że passa sukcesów drużyny, prowadzonej przez Kazimierza Górskiego, związana była z małą grupą tych samych piłkarzy.

Chronologicznie złoty medal olimpijski (1972), srebrny mistrzostw świata (1974) i srebrny olimpijski (1976) wywalczyło siedmiu zawodników, wśród których był Kazimierz Deyna.

Górski nie lubił mieszać w składzie, kiedy wszystko szło jak należy.

Robił to, kiedy ktoś z powodu wieku kończył karierę lub odniósł kontuzję. Tak było w przypadku Włodzimierza Lubańskiego. Dopóki grał, wszystko kręciło się wokół niego. On w ataku, Deyna w pomocy to niemal połowa wartości drużyny.

Ale w meczu z Anglią w czerwcu 1973 roku Lubański odniósł kontuzję, która na długie miesiące wyeliminowała go z gry. Deyna został sam. Piłkarze z tamtej drużyny już nie pamiętają, w jaki sposób został kapitanem. Prawdopodobnie tak postanowił Kazimierz Górski, nikt się temu wyborowi nie dziwił, a tym bardziej mu się nie sprzeciwiał.

Polska symfonia

Deyna wprawdzie rzadko się odzywał, ale na boisku cieszył się wyjątkowym autorytetem. Każdy, kto znalazł się z nim w jednej drużynie, szybko się przekonywał, że jest to ktoś, komu warto się podporządkować, bo jego zagrania prowadzą do zwycięstwa.

Kazimierz Górski podkreślał, że jego rola kończyła się w chwili, kiedy sędzia gwizdnął na rozpoczęcie gry. Od tej pory o wszystkim decydował Deyna, realizujący polecenia trenera i rozwijający jego koncepcje swoimi pomysłami.

Podczas mistrzostw świata w RFN Polacy grali systemem 4-3-3. Bronił Jan Tomaszewski, w obronie grali: Antoni Szymanowski, Jerzy Gorgoń, Władysław Żmuda i Adam Musiał. W pomocy Henryk Kasperczak, Kazimierz Deyna i Zygmunt Maszczyk a w ataku Grzegorz Lato, Andrzej Szarmach i Robert Gadocha. Taki był skład jednej z najlepszych reprezentacji świata.

Deyna znajdował się więc w samym centrum. Niemiecki dziennikarz Harry Valerien napisał po turnieju w RFN: „Świat się dowiedział, że nowy Rivera, nowy Gerson, nowy Netzer przybył do RFN z kraju, który dotychczas uchodził za piłkarską prowincję. Po zakończeniu mistrzostw zyskał Deyna miano najlepszego gracza środka pola na świecie. Jego atutami w grze nie jest szybkość i bojowość, jak u Gersona lub Netzera. Polak jest większym od nich artystą, takim jak Gianni Rivera. (...) Jest piłkarzem, który nie tylko sam kieruje grą całego napadu, ale również, z niespotykaną siłą i precyzją, potrafi strzelać na bramkę. Deyna jest zawodnikiem, który narzuca napastnikom tempo gry, jakie sam uważa za najlepsze”.

„Mecz w Monachium był polską symfonią na dwadzieścia dwie nogi, jedną piłkę i jedenaście głów. Cała drużyna obsadzona wokół klejnotu, jakim jest Deyna" – napisał „Corriere della Sera” po meczu Polska – Haiti 7:0.

Wielkość Górskiego polegała też na tym, że potrafił zbudować drużynę z zawodników, którzy poświęcili własne ambicje na rzecz wspólnego dobra. Kasperczak był liderem Stali Mielec, a Maszczyk – Ruchu Chorzów. Podczas mundialu stali się pomocnikami Deyny i dobrze na tym wyszli.

Porównania Deyny przez niemieckiego dziennikarza do najlepszych rozgrywających były całkowicie uprawnione. Fakt, że Polaka postawiono w jednym szeregu z Johanem Cruyffem i Franzem Beckenbauerem, a więc piłkarzami, którzy stanowili futbolowy wzorzec z Sèvres, mówił o możliwościach chłopaka z Kociewia, ale i o jego wpływie na grę reprezentacji Polski.

Ping-pong liderów

Kazimierz Górski dobrze o tym wiedział i nie zmieniał niczego, dopóki to było możliwe. W roku 1976 Deyna miał dopiero 29 lat, ale wiadomo było, że długo na najwyższym poziomie światowym już nie pogra. Dlatego trener próbował innych pomocników, w tym 20-letniego gwiazdora Widzewa Zbigniewa Bońka. Ale na igrzyska do Montrealu go nie zabrał, wiedząc, że może to przynieść więcej szkody niż pożytku, bo ambitny Boniek nie odpuści.

Czytaj więcej

Piłka nożna

Duńczycy zapłacą robotnikom z Kataru

Duński Związek Piłki Nożnej (DBU) przekaże 10 koron za każdego gola strzelonego w listopadzie na tamtejszych boiskach na rzecz imigrantów pracujących przy przygotowaniach do mundialu w Katarze.

Dwa lata później Jacek Gmoch już takich dylematów nie miał. Deyna skończył 30 lat, a 22-letni Boniek cieszył się już zasłużoną opinią jednego z największych talentów w Polsce. Tyle że o ile Deyna budował swój autorytet na wyjątkowych umiejętnościach, o tyle Bońka bali się i partnerzy, i przeciwnicy.

Starcie takich dwóch osobowości stało się nieuniknione, a doszło do niego w najgorszym z możliwych momentów – podczas mundialu w Argentynie. Drobna kłótnia przy stole do tenisa stołowego stała się zarzewiem konfliktu, którego oficjalnie nie było, ale który wpłynął na pogorszenie atmosfery w kadrze. Drużyna się podzieliła, Deyna nie wykorzystał karnego i posypały się na niego gromy. W takich okolicznościach kończył karierę w reprezentacji piłkarz, który w 57 meczach był jej kapitanem.

Dla Bońka to był początek. Cztery lata później, na mundialu w Hiszpanii to już on rządził. Mimo że w kadrze znaleźli się starsi od niego, pamiętający mistrzostwa 1974 – Grzegorz Lato, Andrzej Szarmach i Władysław Żmuda.

Wszyscy słuchali Bońka

Każdy kolejny selekcjoner w swoich wyborach kierował się opiniami zawodników i nie ma w tym niczego złego. Może w najmniejszym stopniu robił to Górski. Jacek Gmoch stworzył swoją grupę zaufanych i Antoni Piechniczek także. On pytał o zdanie Latę i Żmudę (Szarmacha ignorował), ale chyba w największym stopniu brał pod uwagę to, co miał do powiedzenia Boniek.

Czytaj więcej

Mundial 2022

Katarczycy zapłacą kibicom za wsparcie

Organizatorzy mundialu sfinansują przelot i pobyt w Katarze dla kilkuset kibiców. Ci w zamian mają chwalić imprezę w mediach społecznościowych.

To od niego zależało, co dzieje się na boisku, on podobnie jak Deyna, też miał swoich żołnierzy: Andrzeja Buncola i Waldemara Matysika. Z Januszem Kupcewiczem, który zajął jego miejsce w pomocy, od czego zaczęła się lepsza gra na mundialu 1982, nie lubili się. Ale grali dla wspólnego dobra i wygrali, bo trzecie miejsce na świecie było zwycięstwem.

Boniek powtórzył więc sukces Deyny z drużyną i indywidualnie, kiedy w klasyfikacji na najlepszych zawodników mistrzostw przyznano mu trzecie miejsce.

Cztery lata później, na mundialu w Meksyku, miał jeszcze silniejszą pozycję, bo był już europejską gwiazdą Juventusu. Jednak i on, i drużyna z młodszymi od niego talentami: Dariuszem Dziekanowskim, Ryszardem Komornickim, Janem Urbanem, Janem Karasiem, Ryszardem Tarasiewiczem, Janem Furtokiem wypadła słabiej niż w Hiszpanii.

Niezależnie od tego Zbigniew Boniek był ostatnim prawdziwym liderem reprezentacji, dzięki któremu odnosiła ona na mundialach sukcesy. Od tamtej pory upłynęło 40 lat.

Chaos nie do opanowania

Następców nie ma, nie tylko dlatego, że zmienił się futbol, w którym brakuje już miejsca dla „królów środka pola”, od których wszystko zależy. Dziś odpowiedzialność rozkłada się na wszystkich, chociaż nadal najwięcej do powiedzenia mają pomocnicy. Andrea Pirlo doprowadził Włochów do tytułu mistrzowskiego w roku 2006, mózgiem Chorwacji był na mundialu w Rosji (2018) Luka Modrić, a Belgii Eden Hazard czy Kevin De Bruyne.

Czytaj więcej

Mundial 2022

20 lat od ostatniego tytułu Brazylijczyków, Czas znów zatańczyć sambę?

Brazylia, pięciokrotny mistrz świata, od 20 lat nie awansowała do finału mundialu. Czy Canarinhos sprostają w końcu oczekiwaniom kibiców?

Polska nikogo takiego nie miała. W trzech meczach mistrzostw w Rosji strzeliliśmy dwie bramki. Robert Lewandowski zawiódł. Uzależniony od podań, nie otrzymał bodaj ani jednego. Sam nie przeprowadził żadnej indywidualnej akcji, wartej zapamiętania. Piotr Zieliński zakończył turniej bez celnego strzału i asysty.