Wydarzenia

Publikacja: 10.12.2011 00:01

Mahdi wjeżdża do zdobytego El Obeid, 1882 r.

Mahdi wjeżdża do zdobytego El Obeid, 1882 r.

Foto: Roger Viollet/East News

Świat



W czerwcu 1881 roku Muhammad Ahmad, najpierw wędrowny kaznodzieja sudański, a potem przywódca duchowy szkoły koranicznej na wyspie Abba, ogłosił, że Bóg powierzył mu misję oczyszczenia islamu i zlikwidowania w Sudanie rządów egipskich. Mahdi (arab. mesjasz, prowadzony przez Boga), bo takie imię przyjął, rozpoczął powstanie, które tliło się aż do końca XIX wieku. W końcu 1883 roku szybko rosnące w siłę wojska mahdystów pokonały trzy armie egipskie i opanowały El Obeid oraz Barę. Największym sukcesem powstańców było zdobycie w styczniu 1885 roku Chartumu bronionego przez oddziały egipskie i wspierających ich Brytyjczyków pod komendą gen. Charlesa Gordona (który poległ). Niebawem Mahdi zmarł na tyfus, a schedę po nim objął jego zaufany Abdullahi. Mimo że Sudan wyzwolił się spod panowania Egiptu, jego sytuacja była fatalna. Kraj nękany przez susze i głód nie był w stanie odeprzeć kolejnej interwencji egipsko-brytyjskiej. We wrześniu 1898 roku wojska sojusznicze pod dowództwem lorda Horatio Kitchenera rozgromiły armię Abdullahiego pod Omdurmanem. Sudan ponownie znalazł się pod obcą władzą, tym razem Wielkiej Brytanii, która powiększyła swą strefę wpływów w Afryce.

Europa

Naprężona sytuacja polityczna w Europie i wyścig zbrojeń w końcu XIX wieku spowodował, że mocarstwa zasiadły do stołu rokowań. 18 maja 1899 roku w Hadze rozpoczęła obrady pierwsza konferencja rozbrojeniowa. Jej inicjatorem był car Rosji Mikołaj I.

Nie było tajemnicą, że kryło się za tym zacofanie gospodarki rosyjskiej, która nie była w stanie dotrzymać kroku uprzemysłowionym krajom Zachodu. W konferencji wzięli także udział przedstawiciele Holandii, Wielkiej Brytanii, USA, Austro-Węgier i Włoch. Przyjęto trzy konwencje: o pokojowym rozstrzyganiu sporów międzynarodowych (nad czym miał czuwać Stały Trybunał Arbitrażowy), o rozciągnięciu zasad konwencji genewskiej z 1864 roku na wojnę morską oraz o prawach i zwyczajach wojennych.

Polska

W 1896 roku na ziemiach polskich: we Lwowie, w Krakowie, Poznaniu i Warszawie, odbyły się pierwsze pokazy filmowe. Za pośrednictwem kinetoskopu Edisona i kinematografu braci Lumiére publiczność obejrzała „obrazy ze wszystkich stron świata". Obecny na pokazie we lwowskim Pasażu Hausmanna recenzent „Kuriera Lwowskiego" nie rozpływał się z zachwytu nad jakością filmu wyświetlanego z edisonowskiego kinetoskopu: „obrazy kinematograficzne robią wrażenie niczego więcej, jak dobrze znanej, a tak przez dzieci zwłaszcza oklaskiwanej dioramy, o tyle lepszej, że ruchomej, a o tyle gorszej, że wiele obrazów, zwłaszcza fotografii scen z życia, musi być bezbarwnych i że nieznośne ich migotanie utrudnia patrzenie i męczy niesłychanie oko. (...) Daleko zatem kinematografowi do natury, tj. już nie do tego, aby był pożytecznym, bo nim nigdy nie będzie, ale iżby go można nazwać przynajmniej cudowną zabawką.

Obrazy przesuwają się stanowczo, i to bardzo za pomału, dzięki czemu np. osoby w nich chodzące posuwają się niemiarowo, jak bywa w istocie, ale jakiemiś nagłemi, nerwowemi drgnieniami, a limine, podskakując w górę, za długo zatrzymują się w powietrzu, jakby byli na sznurkach zawieszeni. Wszystko zaś razem jest tak niedokładne, że słyszeliśmy wczoraj, jak widzowie pomyliwszy się w czytaniu programu, brali bokserów za szermierzy, okręt na morzu za bulwary, a scenę z domu obłąkanych za taniec szkocki". Pierwsze stałe kino otwarto w 1899 roku w Łodzi, a pierwszy pokaz kinematografu objazdowego odbył się w Kaliszu w maju 1901 roku.

Świat

W czerwcu 1881 roku Muhammad Ahmad, najpierw wędrowny kaznodzieja sudański, a potem przywódca duchowy szkoły koranicznej na wyspie Abba, ogłosił, że Bóg powierzył mu misję oczyszczenia islamu i zlikwidowania w Sudanie rządów egipskich. Mahdi (arab. mesjasz, prowadzony przez Boga), bo takie imię przyjął, rozpoczął powstanie, które tliło się aż do końca XIX wieku. W końcu 1883 roku szybko rosnące w siłę wojska mahdystów pokonały trzy armie egipskie i opanowały El Obeid oraz Barę. Największym sukcesem powstańców było zdobycie w styczniu 1885 roku Chartumu bronionego przez oddziały egipskie i wspierających ich Brytyjczyków pod komendą gen. Charlesa Gordona (który poległ). Niebawem Mahdi zmarł na tyfus, a schedę po nim objął jego zaufany Abdullahi. Mimo że Sudan wyzwolił się spod panowania Egiptu, jego sytuacja była fatalna. Kraj nękany przez susze i głód nie był w stanie odeprzeć kolejnej interwencji egipsko-brytyjskiej. We wrześniu 1898 roku wojska sojusznicze pod dowództwem lorda Horatio Kitchenera rozgromiły armię Abdullahiego pod Omdurmanem. Sudan ponownie znalazł się pod obcą władzą, tym razem Wielkiej Brytanii, która powiększyła swą strefę wpływów w Afryce.

Historia
Pomogliśmy im odejść z honorem. Powstanie w getcie warszawskim
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Historia
Jan Karski: nietypowy polski bohater
Historia
Yasukuni: świątynia sprawców i ofiar
Historia
„Paszporty życia”. Dyplomatyczna szansa na przetrwanie Holokaustu
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Historia
Naruszony spokój faraonów. Jak plądrowano grobowce w Egipcie