Czy to jest autoportret Kościuszki

Muzeum Historii Polski zakupiło we włoskim domu aukcyjnym nieznany szerzej rysunek przedstawiający Tadeusza Kościuszkę. Pochodzi on z angielskiej kolekcji Horacego Walpole’a. Być może został narysowany przez samego generała.

Publikacja: 16.10.2021 09:40

Tadeusz Kościuszko

Tadeusz Kościuszko

Foto: muzeum Historii Polski

Rysunek został zakupiony w rzymskiej galerii The Carlo Virgilio and C. Muzeum nie podaje, ile zapłaciło za ten obrazek.

„Półpostaciowy portret młodego mężczyzny naszkicowany piórkiem na papierze ujmuje subtelnością modelunku w odcieniach palonej umbry. Stanowczy wzrok modela utkwiony w kierunku widza zdradza przymioty charakteru człowieka uzdolnionego i odważnego w swych decyzjach. Poza niewątpliwym walorem artystycznym, kojarzonym ze szkołą francuską, to nazwisko bohatera walk o niepodległość należy uznać za główną przesłankę do powzięcia decyzji o nabyciu dzieła" – opisują muzealnicy.

Zwracają uwagę, że obraz przedstawia Tadeusza Kościuszkę „w sposób niekanoniczny". „Próżno poszukiwać w nim elementów tradycyjnie wiązanych z ikonografią dowódcy, takich jak szabla, mundur, ordery, generalska czapka. Kompozycja ma charakter wyraźnie prywatny, ukazuje mężczyznę w kamizelce, z rozpiętym surdutem i halsztukiem przewiązanym w ozdobny węzeł pod szyją". Historycy sztuki zwracają uwagę, że najbardziej jest o podobny do rysunków autorstwa Aleksandra Orłowskiego z 1794 roku.

W młodości Kościuszko miał ambicje artystyczne. W 1769, po ukończeniu szkoły podchorążych w Warszawie, uczęszczał do Académie Royale de Peinture et Sculpture w Paryżu.

Z rzymskiego katalogu aukcyjnego wynika, że portret może pochodzić z ok. 1796. Rysunek ma wymiary 90 x 70 mm.

Na odwrocie znajduje się kartka z napisem w języku włoskim „słynny patriota, inżynier wojskowy i polski żołnierz Tadeusz Kościuszko (Mereczowszczyzna 1746 – Solura 1817), uczestnik amerykańskiej wojny o niepodległość a później powstania polskiego przeciwko zaborom rosyjskim i pruskim". Poniżej znajduje się angielski napis, który wskazuje na serię, do której należał portret: „patrioci" i informację, że pochodzi on z kolekcji Horacego Walpole'a (1717-1797). Był on arystokratą i pisarzem, synem pierwszego brytyjskiego premiera. Zgromadził ogromną kolekcję rysunków, które po jego śmierci były wyprzedawane m.in. na aukcji, która odbyła w 1842 i trwała 24 dni w Robin's Great Rooms w Covent Garden. Autorzy katalogu przypominają, że sprzedano wtedy setki rysunków.

Rysunek teraz znajdował się w prywatnej kolekcji we Włoszech. Dzisiaj autor rysunku jest anonimowy, ale autorzy rzymskiego katalogu wskazują, że okoliczności jego wykonania i data powstania, może wskazywać, że jest to autoportret. Wskazują, że w młodości Kościuszko miał ambicje artystyczne. W 1769, po ukończeniu szkoły podchorążych w Warszawie, uczęszczał do Académie Royale de Peinture et Sculpture w Paryżu. Zdaniem autorów katalogu cywilny strój na portrecie Kościuszki wskazuje, że mógł powstać w czasie jego pobytu w Londynie przed wyjazdem do Stanów Zjednoczonych.

Rysunek został zakupiony w rzymskiej galerii The Carlo Virgilio and C. Muzeum nie podaje, ile zapłaciło za ten obrazek.

„Półpostaciowy portret młodego mężczyzny naszkicowany piórkiem na papierze ujmuje subtelnością modelunku w odcieniach palonej umbry. Stanowczy wzrok modela utkwiony w kierunku widza zdradza przymioty charakteru człowieka uzdolnionego i odważnego w swych decyzjach. Poza niewątpliwym walorem artystycznym, kojarzonym ze szkołą francuską, to nazwisko bohatera walk o niepodległość należy uznać za główną przesłankę do powzięcia decyzji o nabyciu dzieła" – opisują muzealnicy.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Historia
Tortury i ludobójstwo. Okrutne zbrodnie Pol Pota w Kambodży
Historia
Kobieta, która została królem Polski. Jaka była Jadwiga Andegaweńska?
Historia
Wiceprezydent, który został prezydentem. Harry Truman, część II
Historia
Fale radiowe. Tajemnice eteru, którego nie ma
Historia
Jak Churchill i Patton olali Niemcy