Bronisław Malinowski, wschodząca gwiazda nauki z Londynu, uczcił 30. urodziny wycieczką na antypody, w której uczestniczył Witkacy, aspirujący artysta krakowski. Panowie zeszli ze statku „Orvieto” w Perth pod koniec lipca 1914 r., gdy Europa grzmiała marszami orkiestr wojskowych, ale peryferyjna Australia zdawała się zbyt odległa od harmidru Starego Kontynentu. Gdy wybuchła wojna światowa, Malinowski wciąż zwiedzał, uczestniczył w sympozjach i bankietował na koszt władz australijskich. Zajęty rautami nie słyszał, jak 5 sierpnia artyleria forteczna w Melbourne ostrzelała niemiecki frachtowiec „Pfalz”, co przyjęto za pierwszą brytyjską salwę tej wojny.
Widmowa eskadra
Austriacki paszport czynił Malinowskiego wrogiem imperium brytyjskiego, lecz władze wojskowe były zajęte większymi sprawami niż polski stypendysta Oksfordu. Premier nowego państwa (a po trosze nadal kolonii) poszedł na wojnę, chociaż rządził krajem bez armii. Nawet we flocie wojennej – największej dumie Australii – czwartą część załóg pożyczono z Królewskiej Marynarki Wielkiej Brytanii. Powołanie Australijskich Sił Imperialnych (prawo pozwalało służyć za granicą żołnierzom z ochotniczego zaciągu) wymagało zachodu i czasu. Wprawdzie chętnych nie brakowało – zwłaszcza w początkach wojny – lecz rząd potrzebował sił ekspedycyjnych natychmiast. Skądinąd mimo ogromnych strat i dwóch prób legislacyjnych Melbourne nie wprowadziło powszechnego poboru – głównie przez opór protestujących kobiet.
Bronisław Malinowski w czasie swych badań antropologicznych na Wyspach Trobriandzkich
Pośpiech wynikał z głębszej przyczyny niż imperialna lojalność, gdyż Australia od ćwierć wieku miała morską, a nawet lądową granicę z Cesarstwem Niemieckim. Sąsiedztwo zrodziło się w latach 80. XIX w., odkąd rząd Queensland nie chciał oddać Niemcom wschodniej, niepodlegającej Holandii, części wyspy Nowa Gwinea, gdy Berlin zgłosił roszczenia.
Lekceważąc zgodę Londynu, Australijczycy zatknęli Union Jack na południu, a cesarska flaga zawisła w północnej połowie spornego obszaru. Jednak zasięg Nowej Gwinei Niemieckiej był znacznie większy i obejmował sąsiedni Archipelag Bismarcka (z Nowym Pomorzem i Nową Meklemburgią na czele) oraz rój mniejszych wysp pacyficznych – z Marianami, Karolinami i Wyspami Marshalla – nie wliczając Niemieckiego Samoa i wysepki Nauru w głębi Pacyfiku. Tym samym Rzesza kontrolowała ogromny obszar blisko Australii, zaledwie 150 km od przylądka półwyspu Jork.