Walczył z carem bronią i słowem

W Wielkiej Brytanii odnaleziono miejsce pochówku powstańca styczniowego i uczestnika Komuny Paryskiej Klemensa Wierzbickiego. Na wyspach został skazany za namawianie do zabójstwa cara Mikołaja II.

Publikacja: 03.02.2023 03:00

Klemens Wierzbicki

Klemens Wierzbicki

Foto: Archiwum rodzinne

O odnalezieniu miejsca pochówku na cmentarzu St. Patrick w Leyton poinformował „Rzeczpospolitą” Tomasz Muskus, polonijny historyk. – Wspólnie z Adamem A. Pszczółkowskim i Bartoszem Piaseckim udało nam się ustalić i odnaleźć miejsce pochówku zapomnianego powstańca styczniowego Klemensa Wierzbickiego, honorowego sekretarza Towarzystwa Polskiego w Londynie – mówi „Rz” Tomasz Muskus.

Natrafiono na tę informację przy okazji badania na wyspach śladów po uczestnikach powstania styczniowego (właśnie minęła 160. rocznica jego wybuchu).

– Wierzbicki zmarł w biedzie w Londynie w 1916 r. i został pochowany w zbiorowym grobie wraz z sześcioma osobami. W latach 70. XX wieku została usunięta płyta pamiątkowa z tego miejsca i dokonywano tam kolejnych pochówków. Chcemy przywrócić pamięć o nim i ustawić na cmentarzu tablicę pamiątkową – dodaje Tomasz Muskus.

Losy Klemensa Wierzbickiego opisał na blogu Sienkiewiczowie.pl Karol Sienkiewicz, opierając się m.in. na wspomnieniach jego córki Doroty. Wierzbicki urodził się w 1837 r. prawdopodobnie w Krzemieńcu. Według „Dorothy Sienkiewicz w wieku 21 lat został oficerem w carskiej armii, ukończył Szkołę Wojskową w Warszawie” – czytamy na blogu. Być może walczył w wojnie krymskiej, ale pewne jest, że brał udział w powstaniu styczniowym. Miał przejść na stronę powstańców ze swoim oddziałem, za co został aresztowany, ale uciekł do Francji. W czasie Komuny Paryskiej służył jako kapitan w batalionie „Dzieci Paryża” pod komendą gen. Jarosława Dąbrowskiego. Po jej upadku przedostał się do Londynu. Tam wszedł do komitetu obchodów setnej rocznicy rozbioru Polski.

Wydawał też gazetę podziemną „Nowiny z Wychodzctwa i Kraju”. „Redakcja nawoływała do braterstwa ludów, zwłaszcza klasy robotniczej. W numerze pierwszym »Nowin« tak brzmiało motto wydawnictwa: »Przyrzekamy surową sprawiedliwość dla wszystkich bez różnicy, a hasłem naszym – dla ludu przez lud«” – podaje Karol Sienkiewicz. Wierzbicki był honorowym sekretarzem Towarzystwa Polskiego w Londynie. Powstało ono w 1886 r. i zajmowało się organizowaniem pomocy dla emigrantów z Polski.

– 7 lutego 1898 r. został oskarżony przez angielski sąd o zniesławienie po tym, gdy w swojej drukarni wydrukował antyrosyjskie broszury nakłaniające do zamordowania Mikołaja II, cesarza Rosji. Został skazany na dwa miesiące ciężkich robót. Skonfiskowano maszyny drukarskie – przypomina Tomasz Muskus. O procesie tym napisał „Kurier Lwowski”.

Jak ustalił Karol Sienkiewicz, do wydania broszurek namówił Wierzbickiego Włodzimierz Burcew, rosyjski rewolucjonista. Został on skazany za to na 18 miesięcy więzienia z ciężkimi robotami. Był ziemianinem, publicystą i działaczem rewolucyjnym związanym m.in. z Narodną Wolą, uchodził za demaskatora prowokatorów carskiej policji – Ochrany w środowisku rewolucyjnym. Udowodnił, że antysemicka broszura „Protokoły Mędrców Syjonu” została sfabrykowana właśnie na polecenie Ochrany.

O odnalezieniu miejsca pochówku na cmentarzu St. Patrick w Leyton poinformował „Rzeczpospolitą” Tomasz Muskus, polonijny historyk. – Wspólnie z Adamem A. Pszczółkowskim i Bartoszem Piaseckim udało nam się ustalić i odnaleźć miejsce pochówku zapomnianego powstańca styczniowego Klemensa Wierzbickiego, honorowego sekretarza Towarzystwa Polskiego w Londynie – mówi „Rz” Tomasz Muskus.

Natrafiono na tę informację przy okazji badania na wyspach śladów po uczestnikach powstania styczniowego (właśnie minęła 160. rocznica jego wybuchu).

Pozostało 83% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Historia Polski
Kołtun a sprawa polska. Jak trwała i trwa plica polonica
Historia Polski
Utracona szansa: bitwa nad Worsklą. Książę Witold przeciwko Złotej Ordzie
Historia Polski
Tajemnica pierwszej koronacji. Jakie sekrety kryje obraz Jana Matejki
Historia Polski
Rodzina Siniarskich. Zginęli, bo ratowali Żydów w Lutkówce
Historia Polski
„Biała odwaga”: dramat pośród górskich szczytów