Pogrzeb arystokraty, który kupił dla Polski Westerplatte

5 grudnia na cmentarzu w Gdańsku odbędzie się ponowny pogrzeb Mieczysława Jałowieckiego, który przeprowadził operację zakupu dla Polski nieruchomości znajdujących się na Westerplatte oraz innych miejscach portu gdańskiego.

Publikacja: 27.11.2022 11:47

Pogrzeb arystokraty, który kupił dla Polski Westerplatte

Foto: Archiwum rodzinne

Szczątki Mieczysława Jałowieckiego i jego żony zostały ekshumowane na londyńskim cmentarzu Beckenham. Niebawem zostaną one przewiezione do Gdańska. W stolicy Pomorza odbędzie się jego ponowny pogrzeb w alei zasłużonych na cmentarzu Centralnym Srebrzysko w Gdańsku Wrzeszczu.

Dopiero niedawno zostało odnalezione miejsce jego spoczynku w Wielkiej Brytanii. Tymczasem – co podkreśla prof. Grzegorz Berendt, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, był on postacią wyjątkową, która przysłużyła się polskim interesom dla odradzającej się Rzeczpospolitej.

- W 1919 r. został wyznaczony generalnym delegatem Ministerstwa Aprowizacji w Gdańsku oraz przedstawicielem rządu polskiego w tym mieście. Działał pod szyldem Amerykańskiej Misji Żywnościowej i był w owym czasie najwyższym rangą przedstawicielem rządu polskiego. Poprzez sieć osób, podmiotów fizycznych i prawnych był w stanie kupować nieruchomości w Gdańsku. Wykorzystując niepewną sytuację dotyczącą przyszłego statusu miasta, udało mu się kupić ziemię na Westerplatte, przy wejściu do portu gdańskiego, Udało mu się wykorzystać stan chaosu, jaki panował w państwie niemieckim aby przejąć kontrolę nad kluczowym miejscem w porcie – mówi „Rzeczpospolitej” prof. Grzegorz Berendt.

To właśnie Jałowiecki był jedną z pierwszych osób, które dostrzegły znaczenie Westerplatte dla polskiej racji stanu. Posiadanie polskiej własności u wejścia do gdańskiego portu miało ogromne znaczenie strategiczne i polityczne.

rp.pl

Dyrektor Muzeum II Wojny Światowej podkreśla też, że Jałowiecki był jednym z tych urzędników, którzy utworzyli szlak dostaw dla państwa polskiego drogą morską m.in. amerykańskiej pomocy żywnościowej i uzbrojenia. Historyk dodaje, że działania Mieczysława Jałowieckiego wyczerpywały dzisiejsze pojmowanie realizacji misji specjalnej, które wykonywane są przy użyciu wielu wysublimowanych metod, w tym także działań pod przykrywką.

Jałowiecki był arystokratą, agronomem i dyplomatą. Urodził się 2 grudnia 1876 w Syłgudyszkach na Litwie, był absolwentem Politechniki w Rydze, gdzie należał do polskiej korporacji akademickiej Arkonia. Studiował też na niemieckich uniwersytetach w Halle i Bonn. W czasie I wojny światowej służył w sztabie generalnym armii rosyjskiej. W 1919 r. podejmował działania w Gdańsku na polecenie Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego. 14 marca 1924 r. Rada Ligi Narodów wyznaczyła Westerplatte jako miejsce przeładunku i magazynowania materiałów wojennych dla Polski oraz zezwoliła na stacjonowanie na półwyspie oddziału wartowniczego Wojska Polskiego. Placówka przyjęła nazwę Wojskowej Składnicy Tranzytowej. Za swą działalność Mieczysław Jałowiecki został odznaczony w 1924 r. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Po wybuchu II wojny światowej Jałowiecki wyemigrował wraz z żoną, Zofią Anielą z Romockich Jałowiecką, do Wielkiej Brytanii. Udzielał się w polskich organizacjach politycznych i społecznych. Zmarł 10 marca 1962 w Beckenham, gdzie został pochowany.

Uroczystości pogrzebowe będą miały charakter państwowy, wezmą w nich udział oprócz bliskich zmarłego, przedstawiciele gdańskiego samorządu, którzy zdecydowali o pochowaniu szczątków w Alei Zasłużonych Cmentarza Centralnego Srebrzysko i przedstawiciele Rady Ministrów. Organizatorem uroczystości pogrzebowej jest Muzeum II Wojny Światowej.

Program uroczystości 5 grudnia:

Godz. 9 - Msza święta w Bazylice św. Brygidy w Gdańsku.

Godz. 10.30–11.00 - przejazd konduktu pogrzebowego na cmentarz.

Godz. 11.15 - uroczystości pogrzebowe (przemówienia zaproszonych gości, złożenie urn do grobu, złożenie wieńców).

Cmentarz Centralny Srebrzysko jest drugą pod względem wielkości gdańską nekropolią, na której spoczywają m.in. Anna Walentynowicz.

Ramka

Historia Polski
W Sobiborze pokazane zostaną pozostałości komór gazowych
Historia Polski
"Zapałczarnia" stara się o wpisanie na Listę światowego dziedzictwa UNESCO
Historia Polski
Izrael: Engelking i Tokarczuk z doktoratami. Kwaśniewski: Inna ocena w Polsce
Historia Polski
Rok 880 – pierwszy chrzest Polski?
Historia Polski
Zamach w Adrii. Droga bez powrotu
Historia Polski
W okolicach Kołobrzegu znaleziono bullę papieską