Pieniądze na badania i rozwój
Prawie 4,4 mld euro to łączna kwota przewidziana na konkursy w ścieżce SMART w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG). O fundusze z flagowego konkursu FENG od 21 lutego mogą ubiegać się zarówno MŚP, jak i duże firmy, jego kolejne edycje będą ogłaszane aż do wakacji, a ostatni konkurs zakończy się 31 października. Jest więc dużo czasu na złożenie dobrze przygotowanego i przemyślanego wniosku.
Celem konkursów w ścieżce SMART jest wsparcie kompleksowych projektów przedsiębiorstw w ramach realizacji procesu B+R+I (badania plus rozwój plus innowacje).
W ramach ścieżki SMART wspierane będą różne etapy rozwoju innowacji, które można uwzględnić w jednym, zbudowanym z kilku modułów wniosku o dofinansowanie. Do wyboru jest 7 modułów, 2 są obowiązkowe – prace B+R lub wdrożenie innowacji, a 5 fakultatywnych – infrastruktura B+R, cyfryzacja, zazielenienie przedsiębiorstw, internacjonalizacja, kompetencje. Spośród nich przedsiębiorca może swobodnie skomponować swój projekt tak, by odpowiadał na jego aktualne potrzeby wynikające z planów rozwojowych.
Konkursy w ramach ścieżki SMART – z tegoroczną alokacją – to ponad 6,6 mld zł dla firm z sektora MŚP, prowadzi je Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP). Przedsiębiorstwa inne niż MŚP (a w przyszłych konkursach również konsorcja przedsiębiorstw, w tym z organizacjami badawczymi lub z NGO) mogą składać wnioski do Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR), które będzie dysponowało w tym roku środkami w wysokości 4 mld 4 mln zł.
Wnioski do obu instytucji można składać od 21 lutego do 12 kwietnia.
https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/nabory/11-sciezka-smart/
Jakie wybrać moduły?
• Moduł B+R – w ramach tego modułu wnioskodawca może uzyskać finansowanie na wszystkie lub wybrane elementy procesu badawczego – od badań przemysłowych, przez prace rozwojowe, w tym tworzenie demonstratora/prototypu, testowanie go (również z zaangażowaniem odbiorców ostatecznych). Aby moduł mógł być objęty wsparciem, muszą w nim zostać uwzględnione przynajmniej prace rozwojowe.
W ramach projektu możliwe jest uwzględnienie wielokrotnej realizacji niektórych etapów badań przemysłowych lub prac rozwojowych, jeśli będzie to niezbędne dla uzyskania efektów możliwych do komercjalizacji.
Efektem modułu B+R powinno być opracowanie innowacyjnego w skali kraju rozwiązania (będącego innowacją produktową lub innowacją w procesie biznesowym dotyczącą funkcji działalności przedsiębiorstwa w zakresie produkcji wyrobów lub usług) możliwego do wdrożenia w działalności gospodarczej. Wdrożenie innowacyjnego rozwiązania może być dofinansowane w ramach tego samego projektu, w module Wdrożenie Innowacji lub w całości z innych środków.
• Wdrożenie Innowacji – w ramach tego modułu finansowane może być wdrożenie w działalności gospodarczej wnioskodawcy na terenie Rzeczypospolitej Polskiej wyników prac B+R zrealizowanych przez niego samodzielnie lub na zlecenie lub przez niego zakupionych poza projektem, w formie innowacyjnego minimum na poziomie krajowym rozwiązania, tj.:
- nowego albo ulepszonego wyrobu lub usługi (innowacji produktowej) lub
- nowego albo ulepszonego procesu biznesowego dotyczącego funkcji działalności przedsiębiorstwa w zakresie produkcji wyrobów lub usług (innowacji w procesie biznesowym), które lepiej zaspokoi potrzebę lub zaadresuje wyzwanie niż rozwiązania dotychczasowe/konkurencyjne.
• Infrastruktura B+R – w ramach tego modułu finansowana może być realizacja inwestycji w infrastrukturę badawczą, zlokalizowaną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w celu realizacji agendy badawczej. Przez agendę badawczą rozumiemy plan realizacji prac badawczo-rozwojowych (prac przemysłowych lub eksperymentalnych prac rozwojowych) mających na celu opracowanie innowacji produktowych lub innowacji w procesie biznesowym dotyczącym funkcji działalności przedsiębiorstwa w skali polskiego rynku w zakresie produkcji wyrobów lub usług, na potrzeby wnioskodawcy.
• Cyfryzacja – w ramach tego modułu wsparcie przeznaczone jest na finansowanie inwestycji związanych z zastosowaniem rozwiązań cyfrowych w przedsiębiorstwie, których celem jest transformacja cyfrowa działalności produkcyjnej, usługowej, modelu biznesowego, procesów oraz zapewnienie cyberbezpieczeństwa. Wdrożona innowacja produktowa lub innowacja w procesie biznesowym musi być innowacyjna co najmniej na poziomie przedsiębiorstwa, a przedstawiony opis funkcjonalności planowanej do zastosowania technologii cyfrowej oraz zmiany w działalności przedsiębiorstwa, jakie ona wniesie, będą uzasadniały ich wprowadzenie. Z możliwości uzyskania wsparcia wykluczone będą natomiast wydatki na zakup oprogramowania biurowego, księgowego, systemy operacyjne komputerów osobistych wykorzystujących powszechnie znane i dostępne technologie.
• Zazielenienie przedsiębiorstw – celem wsparcia oferowanego w ramach modułu jest transformacja przedsiębiorstw w kierunku zrównoważonego rozwoju oraz gospodarki o obiegu zamkniętym, w tym rozwój nowych modeli biznesowych na to ukierunkowanych. Realizacja modułu ma wpływać na zmianę myślenia przedsiębiorstw o całości prowadzonej działalności gospodarczej, uwzględnienia jej aspektów środowiskowych i przestawienia jej na model cyrkularny: od wyboru kontrahentów i zasobów, przez projektowanie produktów i usług, aż po zrównoważoną produkcję i zarządzanie odpadami oraz cyklem życia produktów.
Moduł obejmuje wsparcie ekoprojektowania, weryfikacji technologii środowiskowych (Environmental Technology Verification, ETV), przeprowadzania środowiskowej oceny cyklu życia (Life-Cycle Assessment, LCA) lub oceny śladu środowiskowego produktu (Product Environmental Footprint, PEF) lub wdrożenie płynących z nich rekomendacji i wsparcie inwestycji w ramach zazieleniania przedsiębiorstw. Realizowane inwestycje powinny wykazywać istotny wkład w wypełnienie celów środowiskowych zapewniony odpowiednimi wartościami wskaźników. Wdrażane rozwiązania muszą być innowacyjne co najmniej na poziomie przedsiębiorstwa.
• Internacjonalizacja – wsparcie udzielane w tym module dotyczy umiędzynarodowienia produktów wytwarzanych w Polsce, rozumianego jako promocja zagraniczna produktów (wyrobów lub usług) pod marką produktową przedsiębiorstwa lub produktów będących własnością przedsiębiorcy lub planowanych do opracowania/wdrożenia w ramach projektu, zmierzającego m.in. do wsparcia procesu komercjalizacji wyników prac B+R za granicą, udziału w międzynarodowych łańcuchach dostaw lub łańcuchach wartości lub uzyskania ochrony praw własności przemysłowej lub ich obrona w przypadku ich naruszenia. W zakresie uzyskania ochrony lub obrony praw własności przemysłowej nie mogą się one ograniczać wyłącznie do terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
• Kompetencje – wsparcie udzielane w tym module umożliwia doskonalenie kompetencji pracowników i osób zarządzających, zdobywanie przez nich nowych umiejętności oraz wiedzy, a także nabywania kwalifikacji, w szczególności z zakresu obszarów: prac B+R, inteligentnych specjalizacji, transformacji przemysłu w kierunku gospodarki 4.0, transferu technologii, zarządzania innowacjami, komercjalizacji wyników prac B+R, kompetencji z zakresu internacjonalizacji, ochrony własności przemysłowej, cyfryzacji, polityki klimatycznej, ekoprojektowania, gospodarki o obiegu zamkniętym, gospodarki niskoemisyjnej, a także kompetencji niezbędnych do obsługi infrastruktury badawczej sfinansowanej w ramach projektu, które będą wspierały realizację zadań w ramach pozostałych modułów.
Konkursy i wsparcie
W 2023 r. innowacyjne firmy będą mogły przystąpić także do innych konkursów oferujących wsparcie na rozwój innowacji.
Ci przedsiębiorcy, którzy uzyskali certyfikat Seal of Excellence w ramach instrumentu EIC Accelerator Programu „Horyzont Europa”, będą mogli składać wnioski w konkursie Seal of excellence od 16 maja do 31 lipca 2023 r.
Z kolei o dofinansowanie projektów, które już zostały wstępnie ocenione przez Komisję Europejską jako pozytywnie oddziałujące na rynek wewnętrzny i społeczeństwo całej Unii Europejskiej oraz wpisujące się we wspólne europejskie cele, mogą się ubiegać przedsiębiorcy w dwóch konkursach IPCEI, z których jeden jest tematycznie ukierunkowany na wykorzystanie energii odnawialnej wodoru. W obu konkursach wnioski będą przyjmowane od 15 marca do 14 kwietnia 2023 r.
https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/nabory/210-ipcei/
Inną propozycją dla przedsiębiorców zainteresowanych programami Komisji Europejskiej są Granty na Euro Granty. Wsparciem objęte są działania polegające na przygotowaniu projektu realizowanego w ramach jednego z programów UE zarządzanych centralnie. Są to działania podejmowane w związku z poszukiwaniem partnerów projektu, przygotowaniem, ewentualna korektą i prezentacją tego projektu w ramach oceny w jednym z programów UE.
Pierwszy nabór wniosków startuje 30 czerwca i potrwa do 4 czerwca 2024 r., a drugi ruszy 3 października i potrwa do 3 września 2024 r.
Kolejną propozycją jest Promocja marki innowacyjnych MŚP. Konkurs skierowany jest do polskich przedsiębiorstw posiadających znaczący potencjał eksportowy na rynkach międzynarodowych. Dofinansowane obejmie udział w wydarzeniach targowych i konferencyjnych określonych przez ministra właściwego ds. gospodarki w kalendarzu imprez targowych, kluczowych dla rozwoju wybranych branż gospodarki oraz wyjazdowe misje gospodarcze prowadzone na tych rynkach. Nabór wniosków rozpocznie się 20 czerwca i zakończy 20 września.
W FENG powraca dobrze znany przedsiębiorcom Kredyt na innowacje technologiczne. To korzystna oferta w postaci tzw. premii technologicznej. Zaletą tej propozycji jest dofinansowanie części kapitałowej kredytu, który przedsiębiorca zaciągnął w banku komercyjnym na pokrycie kosztów związanych z realizacją innowacyjnego projektu. Efektem sfinansowanej przez kredyt innowacji ma być nowy lub znacząco ulepszony produkt lub usługa. Wnioski będzie można składać od 23 marca do 31 maja.
Nową odsłoną tej formy wsparcia dla przedsiębiorców jest Kredyt ekologiczny. Projekty, które będą mogły uzyskać to wsparcie, to projekty przyczyniające się do transformacji zwiększającej efektywność energetyczną przedsiębiorstw poprzez modernizację infrastruktury, w tym również poprzez inwestycje w nowe lub ulepszone produkty lub procesy. W ramach działania przedsiębiorcy będą mogli realizować inwestycje związane z energooszczędnością lub zmianą źródeł wykorzystywanej energii na bardziej ekologiczne. Tutaj również dofinansowaniu podlega refundacja części kapitałowej kredytu przeznaczonego na realizację projektu, czyli tzw. premia ekologiczna. Wnioski będzie można składać od 22 sierpnia do 21 listopada.
Kryteria dla dotacji na innowacje w FENG
1. Czerpanie z wyników prac B+R:
a. W przypadku MŚP każdy projekt musi zawierać obowiązkowo: moduł prac B+R lub moduł wdrożenia prac B+R (np. wcześniej zakupionych). Na poziomie punktacji preferowane są projekty zawierające moduł prac B+R.
b. Dla dużych firm – obowiązkiem jest uwzględnienie modułu prac B+R.
2. Projekty muszą wpisywać się w KIS, tj. Krajowe Inteligentne Specjalizacje, tzw. obszary gospodarki kluczowe dla dalszego rozwoju: www.smart.gov.pl. Kryterium będzie oceniane oddzielnie dla każdego modułu, trzeba mieć na uwadze, aby każdy wybrany moduł spełniał ten warunek.
3. Efektem modułu „B+R” powinno być́ opracowanie innowacyjnego rozwiązania (będącego innowacją produktową lub innowacją w procesie biznesowym dotyczącą funkcji działalności przedsiębiorstwa w zakresie produkcji wyrobów lub usług) możliwego do wdrożenia w działalności gospodarczej. Wdrożenie innowacyjnego rozwiązania może być́ dofinansowane w ramach tego samego projektu, w module „Wdrożenie innowacji” lub poza projektem. Co bardzo ważne – warunkiem pozytywnej oceny projektu obejmującego moduł B+R oraz innych modułów jest przeznaczenie co najmniej 20% całkowitych kosztów kwalifikowalnych projektu na koszty kwalifikowalne modułu B+R.
4. Decydując się na moduł B+R, trzeba wziąć pod uwagę, że ich wyniki muszą być wdrożone w terminie przewidzianym we wniosku o dofinansowanie. Co to oznacza w praktyce? To konieczność wprowadzenia wyników do własnej działalności gospodarczej przez rozpoczęcie produkcji lub świadczenia usług na bazie uzyskanych wyników, lub wprowadzenie innowacji w procesie biznesowym.
a. Udzielenie licencji (na zasadach rynkowych) na korzystanie z przysługujących wnioskodawcy praw do wyników prac B+R w działalności gospodarczej prowadzonej przez innego przedsiębiorcę̨.
b. Sprzedaż̇ (na zasadach rynkowych) praw do wyników w celu wprowadzenia ich do działalności gospodarczej innego przedsiębiorcy, z zastrzeżeniem, że za wdrożenie wyników nie uznaje się̨ zbycia wyników w celu ich dalszej odsprzedaży.
5. Projekt ma być spójny i powiązany ze strategią firmy, tj. poszczególne moduły powinny być ze sobą powiązane. Oceniający będą zwracać uwagę na występowanie efektu synergii pomiędzy modułami projektu i powiązanie poszczególnych modułów ze strategią firmy.
6. Projekt można rozpocząć wyłącznie po dniu złożenia wniosku. Chodzi o to, aby przed dniem złożenia wniosku nie ponosić wydatków ani nie zaciągać zobowiązań (jakim jest przykładowo podpisanie umowy z wykonawcą) w żadnym z zaplanowanych modułów.
7. Duże firmy są motywowane do współpracy z sektorem MŚP. Duże firmy obowiązkowo mają rozpocząć współpracę z MŚP, która będzie dotyczyć działań badawczych i innowacyjnych.
Jak zebrać punkty dodatkowe
Programy wsparcia przewidują premiowanie wniosków za niektóre, precyzyjnie opisane elementy. Są to:
- Ekoinnowacje i innowacje cyfrowe, w szczególności te wynikające z prac przeprowadzonych w projekcie prac B+R.
- Innowacyjność wprowadzona w skali minimum krajowej, przy czym najwyżej punktowane będą innowacje w skali minimum krajowej, wytworzone w ramach przeprowadzonych w projekcie prac B+R (12 pkt).
- Premia „Współpraca popłaca” – dodatkowe 2 punkty można otrzymać za współpracę w ramach projektu z organizacją badawczą lub organizacją pozarządową. Współpraca musi wynikać z projektu i być spójna z zaplanowanymi zadaniami.
- Aspekt społeczny. Kolejne 2 punkty można zdobyć za „społeczne znaczenie innowacji”, tj. stwierdzenie pozytywnego znaczenia innowacji dla jakości życia społeczeństwa lub włączenia i spójności społecznej, w tym dostępności lub podniesienia poziomu opieki zdrowotnej, lub też spowolnienia zmian klimatu.
- Potencjał innowacji do transformacji rynku – od 3 do 5 punktów można otrzymać dodatkowo, jeżeli innowacja ma potencjał do transformacji istniejącego rynku docelowego produktów (wyrobów lub usług) albo wykreowania nowego rynku.
Pełna lista kryteriów oceny projektów:
oraz
Ważny jest projekt, a nie formalności
Niezwykle ważnym elementem procedury składania wniosków jest to, że ocena projektów przewiduje możliwość wprowadzania wielu poprawek w projektach, które wynikają z oceny panelu ekspertów. Zakres, tj. swego rodzaju „tolerancja” na poprawki, szczegółowo określony będzie w regulaminie konkursu. Należy też podkreślić, że mankamenty wskazane w jednym module nie zaprzepaszczą całego projektu, moduł obarczony błędami będzie można usunąć z projektu (pod warunkiem, że nie będzie to moduł obowiązkowy).
Eksperci bezpłatnie pomogą przedsiębiorcom
Świetnym rozwiązaniem dla przedsiębiorców, którzy mają już pomysł na projekty wykorzystujące lub bazujące na pracach B+R i chcą skorzystać z FENG, ale potrzebują wsparcia eksperckiego w przejściu od pomysłu do konkretnego projektu spełniającego kryteria FENG, jest STEP. Ten instrument to bezpłatne, wysokiej jakości usługi informacyjne świadczone przez branżowych ekspertów. Korzystanie z tego instrumentu jest łatwe: wystarczy wejść na stronę internetową www.step.gov.pl i sprawdzić, w jaki sposób najlepiej zrealizować swoje pomysły na innowacje.
Jest też narzędzie odpowiednie dla debiutantów. Przedsiębiorcy, którzy nie mają doświadczenia w prowadzeniu czy też wykorzystywaniu prac B+R w swojej działalności gospodarczej, ale chcą wdrażać innowacje ze wsparciem FENG, mogą skorzystać z usług w ramach Innovation Coach https://www.innovationcoach.pl.
Są to bezpłatne, wysokiej jakości usługi informacyjne dla przedsiębiorców, którzy nie wiedzą jeszcze, od czego zacząć i jak zainicjować działalność innowacyjną w swojej firmie. To szyty na miarę coaching, świadczony przez dobranych ekspertów branżowych.
Dzięki IC każda firma może liczyć przede wszystkim na wsparcie w zidentyfikowaniu konkretnych obszarów działalności, w których może rozwijać innowacje. Po drugie, to także pomoc we wskazaniu, w jaki sposób, tj. z jakich źródeł pochodzących z Funduszy Europejskich, można tę innowacyjność rozwijać. Usługę w ramach Innovation Coach świadczy 180 branżowych doradców. Do końca ubiegłego roku z coachingu innowacji skorzystało ponad 600 firm.
Ponadto przedsiębiorcy, którzy skorzystają z Innovation Coach, zostaną tzw. Absolwentami IC, mają otwartą ścieżkę wsparcia w ramach FENG, przeznaczoną specjalnie dla nich – INNOSTART. W jej ramach już w drugiej połowie 2023 r. będą mogli liczyć na doradztwo oraz – co najważniejsze – grant na realizację swojego pierwszego projektu B+R.
W obecnej edycji pojawiła się także trzecia usługa informacyjna – Innopoint, czyli system obsługi informacyjnej skierowany do tych przedsiębiorców, którzy są zainteresowani skorzystaniem z programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki.
Innopoint składa się z:
Ankiety potrzeb przedsiębiorcy – po jej wypełnieniu przedsiębiorca otrzyma informację o dopasowanych do jego potrzeb instrumentach FENG. Informacja ta zostanie wyświetlona po udzieleniu odpowiedzi na pytania oraz przesłana na adres e-mail. Jeżeli po wypełnieniu ankiety przedsiębiorca będzie miał dodatkowe pytania, za pomocą Formularza rezerwacji konsultacji będzie mógł umówić się na spotkanie z konsultantem z Punktu Informacyjnego Funduszy Europejskich. Ankietę można wypełnić już dzisiaj na stronie www.nowoczesnagospodarka.gov.pl
Warto skorzystać także z usług infolinii (22 262 99 95), która dostarcza podstawowych informacji na temat całej oferty FENG i korzysta z najnowocześniejszych technologii zasilanych sztuczną inteligencją. Obok doświadczonych konsultantów pojawią się wirtualni asystenci. W formie pisemnej odpowiada chatbot, w głosowej – voicebot. Jak widać, opieka i dostęp do informacji dla przedsiębiorców, którzy chcieliby rozpocząć działalność innowacyjną, finansowaną z FENG, jest kompleksowa – każdy uzyska odpowiednie wskazówki, jak skorzystać z tego programu.
Materiał Promocyjny
