Spółka zapytała czy realizując zadania własne województwa może być uznana za podatnika VAT, a wykonywane przez nią czynności za odpłatne świadczenie usług na rzecz województwa w zamian za wynagrodzenie w postaci rekompensaty. Sama stanęła na stanowisku, że w omawianym przypadku nie może być uznana za podatnika VAT, wykonywanie powierzonych jej zadań własnych województwa nie może być uznane za odpłatne świadczenie usług na rzecz województwa, a otrzymana rekompensata nie będzie stanowiła elementu podstawy opodatkowania.
Stanowisko organu podatkowego
Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z 4 kwietnia 2016 r. (sygn. ITPP2/ 4512-9/16/RS) uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. W uzasadnieniu wskazał, że opisana sytuacja nosi znamiona czynności podlegającej opodatkowaniu VAT, tj. odpłatnego świadczenia usług w zamian za wynagrodzenie w postaci rekompensaty, przy czym zdaniem organu podatkowego stopień zależności spółki od województwa nie może automatycznie przesądzać o braku takiej możliwości takiej klasyfikacji. Przedmiotowe czynności związane są co prawda z realizacją zadań własnych województwa, a spółka wykonuje je na podstawie umowy powierzenia, nie można jednak pominąć, że wykonuje je na rzecz województwa jako odrębny podmiot. Ponadto, za realizację tych czynności spółka będzie otrzymywała określone wynagrodzenie. Wynagrodzenie to, określane przez strony umownie jako rekompensata, stanowić będzie podstawę opodatkowania, ponieważ z punktu widzenia spółki w istocie będzie stanowiło zapłatę za świadczone przez nią usługi. Pomimo że spółka wykonywać będzie czynności z katalogu zadań własnych wymienionych w ustawie o samorządzie województwa oraz w imieniu jednostki samorządu terytorialnego, to jednak sama nie będzie wchodzić w skład administracji samorządowej, lecz prowadzić będzie niezależną działalność gospodarczą. Nie można zatem uznać, że będzie podlegała wyłączeniu z kręgu podatników jako organ władzy publicznej.
Wyrok WSA i NSA
Sprawa trafiła do WSA w Gdańsku, który mocą wyroku z 18 października 2016 r., sygn. I SA/Gd 859/16, skargę spółki oddalił. Zdaniem sądu, organ podatkowy zasadnie wskazał, że w omawianym przypadku spółka będzie wykonywać określone czynności jako odrębny podmiot. Czynności te należą co prawda do zakresu zadań własnych zlecającego je województwa oraz będą wykonywane na podstawie umowy powierzenia, nie zmienia to jednak faktu, że będą wykonywane przez odrębny podmiot gospodarczy. Wykonując je spółka prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, a tym samym działa w charakterze podatnika VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 tej ustawy. Zdaniem sądu, prawidłowo organ również stwierdził, że do przedmiotowych czynności nie ma zastosowania wyłączenie zawarte w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT.
Na powyższy wyrok spółka wniosła skargę kasacyjną do NSA, który przychylił się do stanowiska spółki i zaskarżony wyrok oraz wydaną wcześniej interpretację uchylił stwierdzając, że realizowane przez nią czynności nie podlegają opodatkowaniu VAT, a to z tego względu, że przy ich wykonywaniu spółka nie działa w charakterze podatnika VAT. Spółka wykonywać będzie wyłącznie zadania własne województwa służące zaspokojeniu potrzeb społecznych na obszarze województwa, a zadania te realizowane będą wyłącznie na podstawie zawartej z tym województwem umowy powierzenia zadań własnych województwa. W ocenie sądu oznacza to, że prowadzona przez spółkę działalność będzie wykonywana w charakterze organu władzy publicznej, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Wyrok jest prawomocny.
Sygnatura akt: I FSK 587/17
Agnieszka Bieńkowska doradca podatkowy, partner w Gekko Taxens Doradztwo Podatkowe
Omawiany wyrok, będący zresztą kolejnym przykładem takiego rozstrzygnięcia, może istotnie wpłynąć na praktykę rozliczeń pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego a utworzonymi przez nie spółkami. Dotychczas przyjmowano powszechnie, że spółki komunalne – skoro formalnie nie stanowią organu władzy publicznej ani urzędu obsługującego taki organ – nie podlegają wyłączeniu z kręgu podatników na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Konsekwencją było to, że rozliczenia pomiędzy taką spółką a jednostką samorządową odbywały na podstawie faktur. Tymczasem w orzecznictwie TSUE przyjmuje się, że jeżeli działalność wykonywana przez podmiot prawa prywatnego w istocie polega na wykonywaniu zadań publicznych, to działalność taką można uznać za wykonywaną przez podmiot publiczny. Takie stanowisko NSA zajmował już także we wcześniejszych wyrokach, przykładowo w wyroku z 8 czerwca 2017 r., sygn. I FSK 1117/15.