Spółka komunalna gospodarująca odpadami podatnikiem VAT - wyrok WSA

Zgodnie z orzecznictwem, w niektórych przypadkach można uznać, że spółka komunalna w relacji do jednostki samorządu terytorialnego nie jest podatnikiem VAT. Taka sytuacja ma raczej jednak charakter wyjątku niż reguły.

Publikacja: 27.08.2019 06:40

Spółka komunalna gospodarująca odpadami podatnikiem VAT - wyrok WSA

Foto: Fotorzepa, Sławomir Mielnik

Spółka prawa handlowego, której jedynym udziałowcem jest miasto, a której powierzono jego zadania własne z zakresu gospodarki komunalnej jest w relacji do miasta podatnikiem VAT i nie ma do niej zastosowania wyłączenie z art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Mając na uwadze zakres zadań powierzonych spółce, przyjęcie stanowiska, że nie jest ona w tym zakresie podatnikiem VAT, mogłoby prowadzić do zakłóceń konkurencji – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 14 sierpnia 2019 r., III SA/Wa 3089/18.

Czytaj też: Spółka komunalna nie zawsze podatnikiem VAT

Wniosek o interpretację

Spółka wystąpiła o wydanie interpretacji w sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług. We wniosku wskazała, że powstała w wyniku przekształcenia przedsiębiorstwa komunalnego, a jej jedynym udziałowcem jest miasto. Spółka została powołana do wykonywania zadań własnych miasta w zakresie odbioru i  zagospodarowania odpadów, zajmuje się również wynajmem nieruchomości.

W ramach działalności zagospodarowania odpadów spółka ponosi nakłady na nową inwestycję – rozbudowę spalarni. Jedna linia spalarni istnieje i jest wykorzystywana do czynności opodatkowanych VAT. Nakłady na inwestycję finansowane są z własnych środków spółki. Po zakończeniu inwestycji i przekazaniu jej do użytkowania, rozbudowana spalarnia będzie służyła wykonywaniu powierzonych spółce zadań własnych gminy w zakresie zagospodarowania odpadów.

Współpracę stron w tym zakresie reguluje zawarta z miastem umowa wykonawcza w sprawie świadczenia usług publicznych w zakresie zagospodarowania odpadów. Umowa ta określa zasady i warunki świadczenia usług publicznych przez spółkę, w tym uwzględniając konieczność stosowania przepisów prawa unijnego dotyczących pomocy publicznej, mechanizm rekompensaty, parametry służące do obliczania, monitorowania i przeglądu kwot rekompensaty oraz warunki unikania i odzyskiwania nadwyżek rekompensaty – w rozumieniu przepisów prawa unijnego dotyczącego pomocy publicznej. Z chwilą rozpoczęcia przez spółkę wykonywania usług publicznych (tj. zadania powierzonego) działalność ta będzie stanowić dla spółki główny przedmiot działalności. Przy okazji świadczenia usług publicznych, spółka będzie osiągać przychody z działalności wykraczającej poza zakres usług publicznych, ale pozostające w związku z usługą publiczną, obejmujące przychody ze sprzedaży energii elektrycznej i cieplnej, ze sprzedaży surowców z instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, z najmu i dzierżawy nieruchomości związanych z wykonywaniem usług publicznych, z reklam i ze szkoleń.

Spółka zapytała m.in. czy działając w ramach powierzonego jej uchwałą oraz aktem założycielskim zadania własnego miasta polegającego na zagospodarowaniu odpadów komunalnych jest w relacji do miasta podatnikiem VAT oraz czy otrzymywane przez nią dopłaty będą stanowiły podstawę opodatkowania w rozumieniu ustawy o VAT. Sama stanęła na stanowisku, że w omawianym przypadku nie będzie działa jako podatnik VAT, a otrzymane dopłaty nie będą podlegały opodatkowaniu.

Stanowisko organu podatkowego

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 18 października 2018 r. (sygn. 0114-KDIP4.4012. 454.2018. 2.AKO) uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. W uzasadnieniu wskazał, że otrzymywane przez nią dopłaty będą związane z konkretną usługą świadczoną przez spółkę na rzecz miasta, a więc na gruncie przepisów o VAT stanowić będą w istocie zapłatę za świadczone przez spółkę usługi (usługi publiczne). I choć spółka wykonywać będzie czynności z katalogu zadań własnych miasta w imieniu jednostki samorządu terytorialnego, to jednak sama nie jest podmiotem administracji samorządowej, lecz prowadzi niezależną działalność gospodarczą w formie spółki prawa handlowego, przy czym ani cel, ani rezultat prowadzonej działalności nie wykluczają jej z kategorii podatników VAT.

Spółka otrzymując od miasta dopłatę, będzie otrzymywała w istocie zindywidualizowaną korzyść, a otrzymane świadczenia będą pozostawały w bezpośrednim związku z czynnościami, których dokonuje w związku z powierzeniem ich wykonywania spółce przez miasto.

Spółka realizując powierzone przez miasto usługi zwolni je w istocie z określonych prawem obowiązków, czyniąc to jednak za wynagrodzeniem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług – miasto osiągnie więc wymierną korzyść. Nie można zatem przyjąć, że między miastem a spółką nie nastąpi wymiana świadczeń. Stopień zależności spółki od miasta nie może automatycznie przesądzać o braku możliwości uznania wykonywanych zadań własnych miasta powierzonych spółce za podlegające opodatkowaniu VAT jako odpłatne świadczenie usług. Spółka, co prawda, wykonuje na mocy umowy czynności związane z realizacją zadań własnych miasta, ale czynności te wykonuje jako odrębny podmiot. Za realizację czynności w powyższym zakresie spółka otrzymuje określone wynagrodzenie. Na gruncie u.p.t.u. otrzymane z tego tytułu świadczenie pieniężne w istocie stanowi zapłatę za świadczone przez spółkę usługi. W ocenie organu, pomimo że wykonywane są czynności z katalogu zadań własnych, w imieniu gminy, to jednak spółka sama nie wchodzi w skład administracji samorządowej, lecz prowadzi niezależną działalność gospodarczą. Zatem pomiędzy płatnością, którą otrzymuje spółka od miasta, a świadczeniem na jego rzecz, zachodzi związek bezpośredni, ponieważ płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Wyrok WSA

Sprawa trafiła do WSA w Warszawie, który mocą wyroku z 14 sierpnia 2019 r., sygn. III SA/Wa 3089/18, skargę spółki oddalił. W ustnym uzasadnieniu wskazał, że nie można podzielić stanowiska, zgodnie z którym w opisanym stanie faktycznym spółka nie jest podatnikiem VAT w relacji do miasta. Oczywiście należy dostrzec specyfikę polegającą na tym, że spółka jest tzw. spółką komunalną, w której 100 proc. udziałów posiada gmina, jest ona jednak również podmiotem odrębnym od gminy.

Przepisy prawa przewidują możliwość wyboru przez jednostkę samorządu terytorialnego sposobu, w jaki będzie realizowała zadania własne. Gmina może to czynić zarówno przez zakład budżetowy, jak i spółkę prawa handlowego. Niekiedy bywa tak, że wybór tej formy działania determinuje również pewne skutki prawnopodatkowe.

Sąd przyznał, że zgodnie z orzecznictwem TSUE oraz NSA, w niektórych przypadkach rzeczywiście można uznać, że spółka komunalna w relacji do jednostki samorządu terytorialnego nie jest podatnikiem VAT. Taka sytuacja ma jednak raczej charakter wyjątku niż reguły. W przedmiotowej sprawie otrzymywana przez spółkę płatność następuje w istocie rzeczy w zamian za świadczenie w postaci wykonywania dla miasta określonych, powierzonych czynności. Należy więc uznać, że w tym przypadku mamy do czynienia z czynnością opodatkowaną VAT. Wyrok nie jest prawomocny.

Sygnatura akt: III SA/Wa 3089/18.

Komentarz autorki

Agnieszka Bieńkowska, doradca podatkowy partner w Gekko Taxens Doradztwo Podatkowe

Zdecydowanie przyszedł czas, aby spółki komunalne przyjrzały się swoim rozliczeniom z tworzącymi je gminami oraz prawidłowości opodatkowania otrzymywanych rekompensat i dopłat. Zmiana w tym zakresie może mieć bowiem konsekwencje nie tylko w zakresie podatku VAT należnego, ale również w zakresie podatku VAT naliczonego. Jeśli okaże się, że spółka naliczała VAT należny prawidłowo, to oczywiście przysługuje jej prawo do odliczenia VAT naliczonego, jeśli natomiast nie, to pomimo naliczenia podatku VAT należnego prawo do odliczenia VAT od zakupów przysługiwać nie będzie. A kształtujące się orzecznictwo pokazuje, że mogą wystąpić różne przypadki i różne sytuacje. W omawianym wyroku WSA w Warszawie uznał, że spółka jest podatnikiem VAT i powinna otrzymywane przez siebie dopłaty opodatkowywać. Istnieją jednak również orzeczenia, w których sądy uznawały, że tak nie jest (por. wyrok NSA z 16 lipca 2019 r., I FSK 587/17, czy też wyrok NSA z 8 czerwca 2017 r., I FSK 1117/15). Wszystko zależy zatem od okoliczności danej sprawy.

Spółka prawa handlowego, której jedynym udziałowcem jest miasto, a której powierzono jego zadania własne z zakresu gospodarki komunalnej jest w relacji do miasta podatnikiem VAT i nie ma do niej zastosowania wyłączenie z art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Mając na uwadze zakres zadań powierzonych spółce, przyjęcie stanowiska, że nie jest ona w tym zakresie podatnikiem VAT, mogłoby prowadzić do zakłóceń konkurencji – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 14 sierpnia 2019 r., III SA/Wa 3089/18.

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe