Solidny wkład uchodźców z Ukrainy w polski PKB

Po trzech latach obecności w Polsce uchodźcy z Ukrainy znacząco przyczyniają się do rozwoju naszej gospodarki. W 2024 r. pomogli wygenerować 2,7 proc. polskiego Produktu Krajowego Brutto – wynika z badania przeprowadzonego przez Deloitte dla UNHCR.

Publikacja: 10.06.2025 15:31

Uchodźcy z Ukrainy znacząco przyczyniają się do rozwoju naszej gospodarki

Uchodźcy z Ukrainy znacząco przyczyniają się do rozwoju naszej gospodarki

Foto: Sergei GAPON / AFP

Dane z przygotowanej przez Deloitte i UNHCR „Analizy wpływu uchodźców z Ukrainy na gospodarkę Polski” potwierdzają ich szybkie włączenie w nasz rynek pracy. Zatrudnionych na nim jest dziś 69 proc. ukraińskich uchodźców w wieku produkcyjnym, czyli tylko nieznacznie mniej niż obywateli Polski (75 proc.). W ciągu ostatniego roku wskaźnik zatrudnienia uchodźców wzrósł z poziomu 61 proc. Mediana ich wynagrodzenia netto wzrosła zaś w tym czasie z 3100 zł do 4000 zł.

Badanie pokazuje, że wejście ukraińskich uchodźców na polski rynek pracy nie wpłynęło negatywnie na gospodarkę, choćby przez np. wzrost bezrobocia lub spadek realnych płac. Wręcz przeciwnie, przyczyniło się nie tylko do wzrostu zatrudnienia wśród Polaków, ale także do poprawy produktywności polskich firm i pracowników. Autorzy analizy oceniają, że – jak wskazują wszystkie dowody – uchodźcy z Ukrainy dopóki zostaną w naszym kraju, będą nadal wywierać pozytywny wpływ na gospodarkę, znacznie przewyższając koszty wsparcia, jakie otrzymali.

Tak nasza gospodarka zyskuje dzięki uchodźcom

- Ktokolwiek myśli, że uchodźcy obciążają gospodarkę, niech pomyśli jeszcze raz. Pozwalając ukraińskim uchodźcom natychmiast podjąć pracę i założyć małe firmy, po tym, jak zostali zmuszeni do ucieczki przed rosyjską agresją, Polska zwiększyła swój PKB o 2,7 procent w 2024 roku - komentuje Kevin J. Allen, przedstawiciel Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR) w Polsce. - To robi wrażenie i jasno pokazuje, że mądre wybory polityczne na froncie humanitarnym i gospodarczym nie wykluczają się wzajemnie. W rzeczywistości Polska stworzyła scenariusz korzystny dla obu stron, przekuwając napływ uchodźców we wzmacnianie polskiej gospodarki i inwestując w kapitał ludzki uchodźców, którzy – kiedy to już będzie możliwe – pomogą w odbudowie Ukrainy - dodaje.

Czytaj więcej

Ukraińska gospodarka działa zaskakująco dobrze

- Wysoka liczba ukraińskich uchodźców pracujących w Polsce wyraźnie wskazuje, że znaleźli oni swoje miejsce na polskim rynku pracy. Jednocześnie gospodarka Polski skutecznie dostosowała się do podaży nowych pracowników i kompetencji, które ze sobą przywieźli — ocenia ekspert Deloitte Aleksander Łaszek. - Ogólnie rzecz biorąc, liczba zatrudnionych osób wzrosła, a dzięki lepszej specjalizacji wzrosła również produktywność polskich firm i pracowników. Ponadto uchodźcy z Ukrainy mają pozytywny wpływ na konsumpcję. Co więcej, korzyści dla polskiej gospodarki mogą jeszcze wzrosnąć, jeśli zajmiemy się wyzwaniami, z którymi uchodźcy mierzą się, aby uzyskać dostęp do rynku pracy - przekonuje.

Pozycja Ukraińców na polskim rynku pracy

Pomimo znacznego postępu w integracji uchodźców z rynkiem pracy, nadal istnieje kilka wyzwań.

Uchodźcy mają o połowę mniejsze szanse na posiadanie umowy o pracę niż obywatele polscy, a niewielu z nich osiąga wysokie dochody. Chociaż uchodźcy przechodzą do bardziej pożądanych zawodów w szybszym tempie niż inne grupy w gospodarce, ich miejsca pracy nadal są nieproporcjonalnie przechylone w stronę zajęć podstawowych. Wysoki odsetek ukraińskich uchodźców wykonuje pracę poniżej swoich kwalifikacji. Na przykład tylko jedna trzecia uchodźców posiadających dyplomy uniwersyteckie zajmuje stanowiska, które wymagają wyższego wykształcenia. Niektóre regulowane zawody wymagają obywatelstwa polskiego, więc nawet przy odpowiedniej wiedzy specjalistycznej i certyfikacji zawodowej, uchodźcy mają ograniczone możliwości rozwoju zawodowego lub muszą się całkowicie przekwalifikować.

Czytaj więcej

Ukraiński zastrzyk do polskiego PKB. Ile polskiej gospodarce dają uchodźcy?

Istnieje dysproporcja między poziomem wykształcenia a pozycją uchodźców na rynku pracy, odzwierciedlająca ich znaczne przekwalifikowanie w porównaniu z obywatelami Polski. Podczas gdy odsetek osób z wykształceniem wyższym wśród uchodźców jest nieznacznie wyższy niż wśród obywateli Polski (40 proc. w porównaniu z 38 proc.), tylko 12 proc. uchodźców pracuje jako menedżerowie, specjaliści i technicy (grupy zawodowe zazwyczaj wymagające wyższego wykształcenia) w porównaniu z 37 proc. Polaków. W rezultacie premia płacowa dla osób z wykształceniem wyższym jest znacznie niższa wśród uchodźców niż wśród Polaków (22 proc. w porównaniu z 84 proc.).

Raport przygotowany na podstawie badanie Deloitte i UNHCR analizuje również wpływ znajomości języka polskiego na zarobki uchodźców z Ukrainy. Okazuje się, że Ukraińcy, którzy mówią płynnie po polsku zarabiają średnio dodatkowe 700 zł miesięcznie w porównaniu z tymi, którzy mówią po polsku na poziomie początkującym.

Korzyści mogą być jeszcze większe

Zdaniem autorów analizy zajęcie się pozostałymi kwestiami integracji uchodźców z rynkiem pracy poprawiłoby ich sytuację i dodatkowo przyniosłoby korzyści polskiej gospodarce. W ich ocenie kluczowe środki służące poprawie pozycji uchodźców obejmują zaawansowane kursy językowe dla profesjonalistów, złagodzenie warunków przyznawania licencji zawodowych, zwłaszcza wymagań opartych na obywatelstwie. Aktywna polityka rynku pracy powinna pomóc wejść nań tym, którzy jeszcze nie pracują.

Czytaj więcej

Polski rynek pracy czeka na cudzoziemców. Ukraińcy go nie uratują

W ocenie Deloitte i UNHCR potencjalne korzyści makroekonomiczne z dalszej integracji uchodźców z rynkiem pracy są znaczne. Zajęcie się nawet połową istniejących luk może wygenerować znaczne korzyści makroekonomiczne o wartości dodanej sięgającej co najmniej 6 mld zł rocznie. Taki wzrost PKB przyniósłby dodatkowe ponad 2,5 mld zł dochodów do sektora publicznego w formie podatków i składek na ubezpieczenia społeczne. Autorzy analizy zastrzegają, że szacunki te są konserwatywne, ponieważ uwzględniają tylko bezpośrednie korzyści dla pracowników.

Deloitte i UNHCR wskazują wskazują, że Polska gości prawie milion uchodźców z Ukrainy, co stanowi drugą najwyższą liczbę w Unii Europejskiej. Większość z nich to kobiety i dzieci. - Chociaż wielu uchodźców szybko odnalazło się w Polsce, to osoby z grup wrażliwych nadal potrzebują szczególnego wsparcia. Włączenie ekonomiczne i ukierunkowana pomoc dla najbardziej potrzebujących są niezbędne, aby zapewnić im bezpieczeństwo, ochronę i znaleźć trwałe rozwiązania – przekonują ekspercie Deloitte i UNHCR.

„Analiza wpływu uchodźców z Ukrainy na gospodarkę Polski” oraz przedstawione szacunki oparte są na modelu uwzględniającym pełny wpływ na gospodarkę oraz wszystkie daniny publiczne, tj. podatki i składki. To oznacza, że ​​oprócz podatków dochodowych płaconych przez ukraińskich uchodźców uwzględniono następujące pozycje: VAT, podatek akcyzowy, składkę na ubezpieczenie społeczne (ZUS), składkę na ubezpieczenie zdrowotne (NFZ), PIT i CIT płacony przez firmy, których dochody wzrosły dzięki zatrudnieniu lub konsumpcji ukraińskich uchodźców.

Dane z przygotowanej przez Deloitte i UNHCR „Analizy wpływu uchodźców z Ukrainy na gospodarkę Polski” potwierdzają ich szybkie włączenie w nasz rynek pracy. Zatrudnionych na nim jest dziś 69 proc. ukraińskich uchodźców w wieku produkcyjnym, czyli tylko nieznacznie mniej niż obywateli Polski (75 proc.). W ciągu ostatniego roku wskaźnik zatrudnienia uchodźców wzrósł z poziomu 61 proc. Mediana ich wynagrodzenia netto wzrosła zaś w tym czasie z 3100 zł do 4000 zł.

Pozostało jeszcze 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Budżet i podatki
Po wyborach rośnie ryzyko fiskalne w Polsce
Budżet i podatki
Elon Musk o ustawie Donalda Trumpa: To ohydne paskudztwo
Budżet i podatki
Sekretarz skarbu USA Scott Bessent: Stany Zjednoczone nigdy nie zbankrutują
Budżet i podatki
Polska na kursie kolizyjnym z długiem. „Budżetowe piekło istnieje”
Budżet i podatki
Ekonomiści: politycy to najsłabsze ogniwo finansów państwa