Koronawirus i brexit. Nieszczęścia chodzą parami

Johnson nie zgadza się na odłożenie okresu przejściowego z Unią. Pod koniec roku biznes czeka kolejna katastrofa.

Aktualizacja: 27.04.2020 08:01 Publikacja: 26.04.2020 18:57

Zdjęcie z 2 kwietnia, sześć dni wcześniej okazało się, że Boris Johson jest chory na koronawirusa, c

Zdjęcie z 2 kwietnia, sześć dni wcześniej okazało się, że Boris Johson jest chory na koronawirusa, cztery dni później trafił na oddział intensywnej terapii w londyńskim szpitalu św. Tomasza

Foto: AFP

Premier dopiero w poniedziałek wraca do pracy na Downing Street po ostrym zapaleniu płuc z powodu wirusa, ale już podejmuje fundamentalne decyzje. W tym o negocjacjach z Brukselą.

„Okres przejściowy kończy się 31 grudnia tego roku. Nie będziemy prosili o jego wydłużenie, a jeśli o to poprosi Unia, odpowiemy: nie" – napisał w piątek na Twitterze brytyjski negocjator David Frost.

Bez ustępstw

Wielka Brytania jest poza Wspólnotą formalnie od 31 stycznia. Jednak do końca roku przestrzega zasad unijnego rynku. Dla firm i ludzi niewiele się zmieniło. Te 11 miesięcy Unia i Wielka Brytania dały sobie na wynegocjowanie nowych zasad współpracy. Bez tego z dnia na dzień stanie niezwykle przecież intensywny transport drogowy, połączenia lotnicze czy przelewy bankowe między Wyspami i kontynentem.

Epidemia już jednak wysadziła w powietrze i tak bardzo ambitny kalendarz rokowań. Przez sześć tygodni rozmów w ogóle nie było, a unijny negocjator Michel Barnier, również zarażony wirusem, walczył o życie. Gdy w piątek zostały wznowione, okazało się, że nie tylko wszystko jest w proszku, ale Brytyjczycy nie mają zamiaru iść na żadne ustępstwa.

Przedłużenie okresu przejściowego (maksymalnie o dwa lata) byłoby co prawda trudne. Decyzja w tej sprawie musi zapaść już do końca czerwca. Po stronie brytyjskiej wymagałaby nowej ustawy w parlamencie, a tu przytłaczającą większość ma Partia Konserwatywna, która pod kierunkiem Johnsona stała się drużyną zwolenników twardego brexitu.

Na stole negocjacji leży jednak wiele potencjalnych bomb. Jedną z nich jest ustalenie dostępu do brytyjskich łowisk dla kutrów z krajów Unii, głównie Francji. Inną stopień, w jakim Londyn chce przestrzegać zasad równej konkurencji i pomocy państwa za dostęp do jednolitego rynku. Nie wiadomo, jak Bruksela mogłaby nadzorować przestrzeganie przez Londyn zobowiązania, że towary eksportowane do Unii poprzez Irlandię Północną z reszty Zjednoczonego Królestwa są objęte unijną taryfą celną: to warunek swobody przekraczania granicy między Republiką Irlandii i Ulsterem. Wszystkie te punkty mają być omawiane przez wideokonferencję, co dodatkowo utrudnia wypracowanie kompromisów.

Docenione pielęgniarki

Dlaczego Johnson nie chce dać sobie na to więcej czasu? Teorii jest wiele. Według jednych zamierza „ukryć" niedociągnięcia brexitu w ogólnej katastrofie pandemii, zdaniem innych obawia się, że jeśli okaże słabość wobec Unii, doprowadzi do podziału w swojej partii. Jeszcze inni zakładają, że to wszystko taktyka. Wedle tego rozumowania premier liczy, że w czasach zarazy Europa bardziej niż kiedykolwiek potrzebuje kapitałów londyńskiej City i pójdzie na ustępstwa. Inny scenariusz: Unia, przerażona brakiem porozumienia, pod koniec roku wychodzi naprzeciw Wielkiej Brytanii.

Ale są też sygnały, że do Johnsona zaczyna dochodzić skala tragedii, jaka uderzyła kraj. O tym może świadczyć decyzja o wycofaniu w minionym tygodniu z parlamentu przed drugim czytaniem ustawy, która miała od nowego roku całkowicie zmienić system imigracyjny. W nowym układzie na Wyspy byliby wpuszczani tylko ci, którzy zbiorą wystarczająco dużo punktów, w tym uzyskają „z pewnego źródła" promesę wartych przynajmniej 25,6 tys. funtów rocznie zarobków.

Pandemia uświadomiła jednak Brytyjczykom, jak bardzo ich zdrowie i życie zależy od pielęgniarek i opiekunek, często przybyłych z Europy Środkowej: w ich obronie wystąpił nawet sędziwy książę Filip, mąż królowej. Z tego samego powodu Johnson zdecydował się też na przystąpienie do unijnego programu zakupu respiratorów i sprzętu medycznego.

Plan premiera zakładał, że kraj wyda w ciągu pięciu lat po brexicie kolosalną kwotę 640 mld funtów na rozwój infrastruktury. To miało zapewnić szybki wzrost gospodarki po wyjściu z Unii. Teraz gros tych środków pójdzie na przeciwdziałanie skutkom pandemii, o przyspieszeniu wzrostu nie może być mowy.

Do tego dochodzą fatalne wieści z frontu walki z chorobą. W weekend Wielka Brytania stała się piątym krajem świata, gdzie liczba ofiar śmiertelnych przekroczyła 20 tys. Ale to dane oficjalne, bo realne są znacznie wyższe. Sky News podał, że od początku marca do połowy kwietnia liczba zgonów była wyższa o 57 tys. niż w ub. roku i wyniosła 376 tys. osób. To wszystko może jednak skłonić Johnsona do szukania porozumienia z Unią.

Premier dopiero w poniedziałek wraca do pracy na Downing Street po ostrym zapaleniu płuc z powodu wirusa, ale już podejmuje fundamentalne decyzje. W tym o negocjacjach z Brukselą.

„Okres przejściowy kończy się 31 grudnia tego roku. Nie będziemy prosili o jego wydłużenie, a jeśli o to poprosi Unia, odpowiemy: nie" – napisał w piątek na Twitterze brytyjski negocjator David Frost.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 765
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 764
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 763
Świat
Pobór do wojska wraca do Europy. Ochotników jest zbyt mało, by zatrzymać Rosję
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 762