Naukowcy: Wykryliśmy fale grawitacyjne

Pierwszy raz naukowcy zaobserwowali fale grawitacyjne — zmarszczki czasoprzestrzeni przewidziane przez Einsteina 100 lat temu. Te fale pochodziły ze zderzenia czarnych dziur.

Aktualizacja: 11.02.2016 18:50 Publikacja: 11.02.2016 16:11

Foto: Caltech/MIT/LIGO Lab

- Szanowni państwo, zaobserwowaliśmy fale grawitacyjne. Tak jest, zrobiliśmy to! — rozpoczął specjalną konferencję prasową w Waszyngtonie prof. David Reitze, fizyk z Uniwersytetu Florydy, rzecznik eksperymentu LIGO, którego celem było właśnie wykrycie „zmarszczek". Nie owijał w bawełnę, bo niepotwierdzone informacje o wielkim, sensacyjnym odkryciu krążyły już od kilku dni.

Zaobserwowane 14 września o godz. 10.51 rano fale pochodziły ze zderzenia czarnych dziur oddalonych miliard lat świetlnych od Ziemi. Dwa niezwykle gęste obiekty okrążały się wzajemnie, zbliżając po spirali. Wreszcie czarne dziury, każda o masie co najmniej 30 razy większej niż nasze Słońce, wpadły na siebie wyzwalając zniekształcenia czasoprzestrzeni.

Fale grawitacyjne towarzyszące zderzeniu dwóch czarnych dziur zostały przetworzone na dźwięk. Posłuchaj:

Dla naukowców z międzynarodowego zespołu astrofizyków eksperymentalne potwierdzenie teorii to „nowa era w astronomii", przełom w obserwacjach kosmosu i badaniu grawitacji. Fale umożliwia prowadzenie obserwacji najdalszych — i najwcześniejszych — obiektów we Wszechświecie. Z czasów tuż po Wielkim Wybuchu.

Fale zostały zarejestrowane przez gigantyczne detektory laserowe (LIGO — Laser Interferometer Gravitational Wave Observatory) znajdujące się w USA — w Luizjanie i stanie Waszyngton. Potwierdzenie, że nietypowy sygnał to rzeczywiście poszukiwane od lat fale zajęło naukowcom kilka miesięcy. Problem polegał na zmierzeniu odkształceń promieni lasera o długości 4 km. Wymagana precyzja — podkreślali naukowcy — była ogromna. Odchylenie wiązki było 10 tys. razy mniejsze niż proton — to odchylenie to właśnie ślad przejścia fali grawitacyjnej.

Zobacz symulację zderzenia czarnych dziur i powstanie fal grawitacyjnych

- To co zobaczyliśmy fantastycznie pokrywa się z teoretycznymi wyliczeniami Alberta Einsteina — ekscytował się prof. Karsten Danzmann z Instytutu Maksa Plancka Fizyki Grawitacji, europejski szef zespołu poszukiwaczy fal grawitacyjnych. — Wyglądało zbyt pięknie, aby być prawdziwe.

Dokładne informacje o wynikach eksperymentu dopiero ukażą się w „Physical Review Letters". Jednak już teraz wiadomo, że dla fizyków i astrofizyków te wyniki są sensacją. — To najważniejsza rzecz w fizyce od chwili potwierdzenia istnienia bozonu Higgsa — mówi prof. Danzmann. — To odkrycie tej miary, co określenie struktury DNA. Jest to materiał na Nagrodę Nobla, nie ma co do tego wątpliwości.

Po zarejestrowaniu fal, naukowcy przekonwertowali je na fale dźwiękowe. — Naprawdę mogliśmy usłyszeć, jak uderzają w środku nocy — mówił fizyk z MIT Matthew Evans podczas konferencji w Waszyngtonie. — Każdy sygnał docierający do Ziemi puszczaliśmy przez głośniki i słuchaliśmy jak czarna dziura robi bum.

Jak wygląda efekt przejścia fali grawitacyjnej przez Ziemię?

Jak wykryto fale grawitacyjne w eksperymencie LIGO?

- Szanowni państwo, zaobserwowaliśmy fale grawitacyjne. Tak jest, zrobiliśmy to! — rozpoczął specjalną konferencję prasową w Waszyngtonie prof. David Reitze, fizyk z Uniwersytetu Florydy, rzecznik eksperymentu LIGO, którego celem było właśnie wykrycie „zmarszczek". Nie owijał w bawełnę, bo niepotwierdzone informacje o wielkim, sensacyjnym odkryciu krążyły już od kilku dni.

Zaobserwowane 14 września o godz. 10.51 rano fale pochodziły ze zderzenia czarnych dziur oddalonych miliard lat świetlnych od Ziemi. Dwa niezwykle gęste obiekty okrążały się wzajemnie, zbliżając po spirali. Wreszcie czarne dziury, każda o masie co najmniej 30 razy większej niż nasze Słońce, wpadły na siebie wyzwalając zniekształcenia czasoprzestrzeni.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Kosmos
NASA szuka sposobu na sprowadzanie próbek z Marsa. Tanio i szybko
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Kosmos
Odszedł Peter Higgs, odkrywca boskiej cząstki
Kosmos
Badania neutrin pomogą rozwiązać zagadkę powstania wszechświata
Kosmos
Księżyc będzie miał własną strefę czasową? Biały Dom nakazał ustalenie standardu
Kosmos
Astronomowie odkryli tajemnice galaktyki z początku istnienia wszechświata