Szczury potrafią reagować i działać jak ludzie

Gryzonie potrafią się uczyć reguł postępowania i skutecznie stosować je w nowych sytuacjach, z jakimi wcześniej nie miały okazji się zetknąć

Publikacja: 29.03.2008 01:58

Szczury

Szczury

Foto: Fotorzepa, Bartosz Siedlik

Dotychczas w nauce przeważał pogląd, że jest to umiejętność właściwa tylko człowiekowi i – w dużo mniejszym zakresie – niektórym prymatom, czyli małpom człekokształtnym, takim jak szympansy czy goryle.

Tymczasem o podobnych umiejętnościach szczurów przekonali się brytyjscy badacze z University College w Londynie oraz z Uniwersytetu w Oksfordzie. Zespołem kierował psycholog prof. Robin Murphy. Poddali oni zwierzęta doświadczeniom, podczas których zastosowali odruch Pawłowa; spowodowali, że zwierzęta posuwały się drogą rozjaśnioną promieniem światła.

Jedna grupa szczurów otrzymywała pożywienie za każdym razem, gdy szła drogą, na której najpierw było jasno (sekwencja A), potem ciemno (sekwencja B) i ponownie jasno (sekwencja A). Naukowcy oznaczyli tę drogę jako ABA. Druga grupa zwierząt otrzymywała pożywienie, gdy szła szlakiem AAB. Trzecia, gdy posuwała się trasą BAA.

Doświadczenie powtarzano wiele razy w ciągu kilku dni. Pod koniec eksperymentu zwierzęta były już w stanie rozpoznawać sekwencje, które dostarczały pożywienia.

Następnie naukowcy przeprowadzili tego samego typu doświadczenie, zastępując sekwencje świetlne – dźwiękowymi.

Szczury potrafią się skutecznie posługiwać prostymi narzędziami, na przykład patykami

Kolejna faza badań polegała na przywróceniu sekwencji świetlnych (ABA, AAB, BBA) pozwalających otrzymać pożywienie, ale jednocześnie dostarczając szczurom sygnałów dźwiękowych. Okazało się, że nawet wtedy, gdy częstotliwość sygnałów była zmieniona, zwierzęta potrafiły rozpoznawać sekwencje kończące się otrzymaniem pożywienia i uczyć się ich.

– Innymi słowy oznacza to – powiedział prof. Robin Murphy – że szczury nauczyły się rozróżniać to, co słyszały, w zależności od tego, czego się nauczyły.

Brytyjscy badacze powtórzyli początkowy eksperyment, nie proponując gryzoniom wynagrodzenia w postaci pożywienia. W tej nowej sytuacji reagowały one w zależności od reguł, jakich wcześniej się nauczyły: wybierały drogę, którą zdążyły już skojarzyć z posiłkiem.

Szczury, jak się okazuje, mają jeszcze jedną typowo ludzką umiejętność przypisywaną dotychczas, oprócz ludzi, tylko niektórym naczelnym, czyli małpom człekokształtnym: posługiwanie się narzędziami. Wykazali to ostatnio naukowcy z japońskiego Instytutu Riken w Tokio. Zespołem biologów i psychologów kierował prof. Kazuo Okanoya.

Doświadczenie polegało na tym, że sześć dorosłych gryzoni w ciągu 60 dni trenowano w posługiwaniu się małym patyczkiem zakończonym haczykiem – przy jego pomocy zwierzęta miały szansę dosięgnąć pokarmu. Wszystkie opanowały tę bardzo ludzką umiejętność. Co więcej, gryzonie były w stanie w większości przypadków odróżnić narzędzie dobre, zakończone haczykiem, od złego, bez haczyka, i nie dawały się zwieść pozorom, czyli takim czynnikom jak rozmiary czy kolor. Naukowcy celowo usiłowali wprowadzić je w błąd.

– Sądzi się powszechnie, że korzystanie z narzędzi wymaga wysokiej inteligencji; tymczasem okazuje się, że potrafią to nawet gryzonie, jeżeli się je tego nauczy – wyjaśnia prof. Kazuo Okanoya. Jego zdaniem nie tylko gryzonie, ale wielu przedstawicieli królestwa zwierząt jest potencjalnie zdolnych do korzystania z narzędzi.

masz pytanie, wyślij e-mail do autora

k.kowalski@rp.pl

Dotychczas w nauce przeważał pogląd, że jest to umiejętność właściwa tylko człowiekowi i – w dużo mniejszym zakresie – niektórym prymatom, czyli małpom człekokształtnym, takim jak szympansy czy goryle.

Tymczasem o podobnych umiejętnościach szczurów przekonali się brytyjscy badacze z University College w Londynie oraz z Uniwersytetu w Oksfordzie. Zespołem kierował psycholog prof. Robin Murphy. Poddali oni zwierzęta doświadczeniom, podczas których zastosowali odruch Pawłowa; spowodowali, że zwierzęta posuwały się drogą rozjaśnioną promieniem światła.

Pozostało 83% artykułu
Nauka
Kto przetrwa wojnę atomową? Mocarstwa budują swoje "Arki Noego"
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Nauka
Czy wojna nuklearna zniszczy cała cywilizację?
Nauka
Niesporczaki pomogą nam zachować młodość? „Klucz do zahamowania procesu starzenia”
Nauka
W Australii odkryto nowy gatunek chrząszcza. Odkrywca pomylił go z ptasią kupą
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Nauka
Sensacyjne ustalenia naukowców. Sfotografowano homoseksualny akt humbaków