Prawidłowość i zgodność z prawem prowadzenia działalności w zakresie gospodarki odpadami (czyli wytwarzania odpadów i gospodarowania odpadami) zabezpieczają przepisy różnych gałęzi prawa. Najpoważniejsze przekroczenia (wypełniające znamiona przestępstw) reguluje Kodeks karny. Inne, o mniejszym ciężarze gatunkowym, stanowią wykroczenia.
Duża część przekroczeń dotyczących gospodarki odpadami stanowi z kolei delikty administracyjne, zagrożone administracyjną karą pieniężną. Główne akty prawne stanowiące źródło administracyjnych kar pieniężnych dla podmiotów, których działalność wiąże się z wytwarzaniem odpadów lub ich gospodarowaniem, to: