Jak wynika z art. 5a ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2022 r., poz. 559; dalej: u.s.g.) w wypadkach przewidzianych ustawą oraz w innych sprawach ważnych dla gminy mogą być przeprowadzane na jej terytorium konsultacje z mieszkańcami gminy.

Konsultacje z mieszkańcami przeprowadza się zgodnie z postanowieniami uchwały rady gminy, która ustala zasady i tryb przeprowadzania konsultacji. Rada gminy jest zobowiązana do określenia w sposób kompletny i wyczerpujący zasad oraz trybu przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami.