Przedsiębiorcy: przyspieszyć z ustawą o systemie kaucyjnym, bo grożą nam kary

Bez regulacji o systemie kaucyjnym firmy nie będą w stanie wypełnić narzuconych wymogów dotyczących zbiórki opakowań i użycia recyklatu. A w konsekwencji będą płacić potężne kary.

Publikacja: 24.05.2023 12:18

Przedsiębiorcy: przyspieszyć z ustawą o systemie kaucyjnym, bo grożą nam kary

Foto: Adobe Stock

Andrzej Gantner, wiceprezes i dyrektor generalny Polskiej Federacji Producentów Żywności, podkreśla, że oczywiście trudno mieć zastrzeżenia do wymagań wynikających wprost z zapisów dyrektywy nr 2019/904 w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko. Niestety jednak, z punktu widzenia producentów, którzy wprowadzają na rynek np. wodę, mleko czy soki w plastikowych butelkach o pojemności do 3 litrów, przy braku jednocześnie ustawy o systemie kaucyjnym oraz ustawy dotyczącej rozszerzonej odpowiedzialności producenta, realizacja tzw. ustawy SUP (single use plastic, czyli obowiązującej od środy ustawy, która wdraża dyrektywę plastikową) może okazać się bardzo kosztowna lub wręcz niemożliwa do realizacji. Według Andrzeja Gartnera straty przedsiębiorców mogą wynosić od 2025 r. nawet miliard złotych rocznie, zwłaszcza ze względu na opłaty karne wynikające z braku możliwości realizacji zapisanych w dyrektywie plastikowej poziomów zbiórki opakowań i użycia recyklatu.

Czytaj więcej

Albo koniec z nowym i jednorazowym plastikiem, albo opłaty

Przypomnijmy, że wdrożenie w Polsce dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko wiąże się z m.in. z wprowadzeniem wraz z początkiem przyszłego roku opłat za jednorazowe opakowania, które przedsiębiorcy (sklepy, bary, restauracje) mają pobierać od konsumentów oraz z wprowadzeniem na przedsiębiorców obowiązkowej corocznej opłaty opakowaniowej na pokrycie kosztów m.in. zbierania odpadów powstałych z produktów tego samego rodzaju, które wprowadzili do obrotu, a które pozostawione zostały w publicznych systemach zbierania odpadów. Prawnik Michał Lempart z kancelarii prawnej Andersen Tax & Legal Srokosz i Wspólnicy sp.k. przypomina jednak, że pobieranie opłaty za wprowadzanie na rynek opakowań nie jest nowością w polskim systemie prawnym, ponieważ od dekady obowiązuje ustawa o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, która nakłada na przedsiębiorców tzw. opłatę produktową, zgodnie z którą producenci, importerzy czy sprzedawcy są zobowiązani do uiszczania stosownej opłaty od każdego kilograma wprowadzonego do obiegu opakowania.

Walka z czasem

Wdrożenie dyrektywy plastikowej wiąże się jednak także z tym, że przedsiębiorcy wprowadzający produkty w opakowaniach będą mieli obowiązek osiągnąć poziomy selektywnego zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych powstałych z butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do 3l wraz z ich zakrętkami i wieczkami na poziomie 77% w 2025 r. oraz 90% w 2029 r. Jeśli tego nie wykonają, czekają na nich kary. W zrealizowaniu oczekiwanych poziomów zbiórki miałby pomóc system kaucyjny, dzięki któremu zużyte opakowania wracałyby do przedsiębiorców.

- Pomimo licznych apeli branży napojowej ustawa o systemie kaucyjnym ciągle nie została skierowana do Sejmu. Istnieje poważna obawa, że nie zostanie uchwalona w obecnej kadencji. Co więcej, nawet jeżeli zostanie uchwalona, pierwszym realnym terminem na realizację zbiórki opakowań w systemie kaucyjnym jest 1 stycznia 2026 r. Oznacza to, że w roku 2025 przedsiębiorcy nie będą w stanie zrealizować poziomów zbiórki, jakie nakłada na nich ustawa SUP – mówi Andrzej Gantner i przewiduje, że w związku z tym przedsiębiorcy będą płacić potężne kary w przypadku zebrania z rynku zbyt małej liczby np. butelek spośród tych, które wcześniej wprowadzili. Jak w lutym mówiła dla „Rz” Paulina Kaczmarek, kierowniczka ds. zrównoważonego rozwoju w grupie spółek Danone, przy założeniu zerowej zbiórki dla producenta wprowadzającego 1 tys. ton opakowań kara wynosi 770 tys. zł.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska zapewnia, że najpóźniej na początku 2025 r. mają wejść w życie regulacje ustawy o systemie kaucyjnym, zgodnie z którym sprzedawcy będą zobowiązani do pobierania kaucji za butelki szklane wielokrotnego użytku do 1,5 l oraz butelki z tworzywa sztucznego do 3 l, a konsumenci po użyciu będą mogli je odnosić do sklepów, automatów albo wyznaczonych punktów i dostawać za nie zwrot pieniędzy. W aktualnej wersji projektu kaucja nie obejmuje jednorazowych butelek szklanych (np. po alkoholu) oraz opakowań po produktach medycznych i leczniczych.

Kinga Adamczyk z kancelarii prawnej Andersen Tax & Legal Srokosz i Wspólnicy sp.k. zauważa, że wprowadzony system kaucyjny powinien obejmować jak najwięcej rodzajów opakowań, a także być jak najszerzej dostępny. Wysokość kaucji powinna zachęcać konsumentów do dokonania zwrotu, ale jednocześnie nie odstraszać od zakupu produktu.

Europejskie wzorce

Prawnik Michał Lempart mówi "Rzeczpospolitej”, że aby zminimalizować liczbę opakowań w obiegu rynkowym Portugalia i Francja przyjęły zakaz (z pewnymi wyjątkami) stosowania opakowań z tworzyw sztucznych na świeże owoce i warzywa, odpowiednio od 1 lipca 2023 r. i 1 stycznia 2022 r. Francja natomiast zakazała wody butelkowanej w administracji publicznej i na imprezach, a także używania konfetti. Hiszpania przyjęła dodatkowy zakaz jednorazowych opakowań plastikowych na świeże owoce i warzywa o wadze poniżej 1,5 kg, z wyłączeniem produktów łatwo ulegających uszkodzeniu. Kinga Adamczyk dodaje, że Szwecja od 2022 r. przyjęła ambitny, dodatkowy zakaz dotyczący kubków, plastikowych pokrywek i pojemników na napoje, zawierających ponad 15% plastiku. Z kolei Belgia wprowadziła od 2022 r. zakaz dla wszystkich plastikowych kubków, z wyłączeniem kubków papierowych z plastikową wyściółką. Kraje Unii Europejskiej uświadamiają konsumentom, że należy oddzielić cenę produktu od ceny jednorazowego opakowania, w którym jest podawane.

Andrzej Gantner, wiceprezes i dyrektor generalny Polskiej Federacji Producentów Żywności, podkreśla, że oczywiście trudno mieć zastrzeżenia do wymagań wynikających wprost z zapisów dyrektywy nr 2019/904 w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko. Niestety jednak, z punktu widzenia producentów, którzy wprowadzają na rynek np. wodę, mleko czy soki w plastikowych butelkach o pojemności do 3 litrów, przy braku jednocześnie ustawy o systemie kaucyjnym oraz ustawy dotyczącej rozszerzonej odpowiedzialności producenta, realizacja tzw. ustawy SUP (single use plastic, czyli obowiązującej od środy ustawy, która wdraża dyrektywę plastikową) może okazać się bardzo kosztowna lub wręcz niemożliwa do realizacji. Według Andrzeja Gartnera straty przedsiębiorców mogą wynosić od 2025 r. nawet miliard złotych rocznie, zwłaszcza ze względu na opłaty karne wynikające z braku możliwości realizacji zapisanych w dyrektywie plastikowej poziomów zbiórki opakowań i użycia recyklatu.

Pozostało 83% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe