4 czerwca w samo południe

Zbliża się 30. rocznica wyborów, które dały wolność. Samorządowe instytucje kultury zaplanowały na ten czas ciekawe wydarzenia i wystawy.

Publikacja: 20.05.2019 03:15

Plakat Tomasza Sarneckiego to wciąż mocne wspomnienie wyborów parlamentarnych sprzed 30 lat

Plakat Tomasza Sarneckiego to wciąż mocne wspomnienie wyborów parlamentarnych sprzed 30 lat

Foto: Fotorzepa, Magda Starowieyska Magda Starowieyska

Plakat Tomasza Sarneckiego z wizerunkiem Gary'ego Coopera to wciąż mocne wspomnienie wyborów parlamentarnych sprzed 30 lat. Bohater westernu „W samo południe", szeryf Will Kane, przypiął znaczek Solidarności, w dłoni trzyma kartę do głosowania. Tamte wybory odmieniły polską rzeczywistość, czas, by dobrze o nich pomyśleć.

Jedenastodniowe Święto Wolności i Solidarności zaplanowano w Europejskim Centrum Solidarności. Gdańska instytucja zapowiada 130 wydarzeń, licząc, że w dniach 1–11 czerwca miasto odwiedzi 100 tysięcy gości. Na samą tylko część muzyczną złoży się 12 koncertów na 5 scenach z udziałem ponad 150 muzyków. „Chcemy świętować ten czas – być razem. Przyjazd zapowiedzieli m.in. uczestnicy obrad Okrągłego Stołu, kandydaci na posłów i senatorów podczas czerwcowych wyborów w 1989 roku. Spotkają się również samorządowcy z całego kraju, aby debatować nad wyzwaniami, które w najbliższych latach staną przed małymi ojczyznami" – piszą organizatorzy.

4 czerwca zaplanowano m.in. pokazy unikatowych materiałów filmowych z obrad i wyborów, opowieści o eksponatach niedostępnych na co dzień dla zwiedzających ECS, forum obywatelskie z udziałem bohaterów przełomowych wydarzeń, debaty pt. „4 czerwca 1989. Początek nowej epoki", „Kultura siłą demokracji", „Wykluczeni, zapomniani, niewidzialni". O godz. 20 koncert główny dla kilku pokoleń, na scenie m.in. Krystyna Prońko, Perfect, Raz Dwa Trzy i Krzysztof Zalewski. Wieczór zakończy Potańcówka Wolności. Dla młodszych m.in. warsztaty plastyczne „Każdy inny, wszyscy równi", czyli o solidarności przez małe „s".

Takiej, jaką zademonstrowali uczestnicy zbiórki #wspieramECS zorganizowanej po tym, jak Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego zmniejszyło dotację dla Centrum z 7 do 4 mln zł (czyli do poziomu zagwarantowanego w umowie o współprowadzeniu instytucji).

Solidarny samorząd

Dzięki zbiórce obchody 30. rocznicy wyborów z 1989 r. będą wyglądać tak, jak zaplanowano. Wsparcie finansowe popłynęło m.in. od samorządowców z Mazowsza, Wielkopolski, Poznania i Sosnowca. W gronie partnerów znalazły się też samorządy Pomorza, Gdyni i Lublina.

W skład komitetu organizacji obchodów weszli prezydenci Warszawy, Białegostoku, Bydgoszczy, Katowic, Krakowa, Łodzi, Poznania, Rzeszowa, Szczecina, Wrocławia, Gdyni, Sopotu oraz marszałek województwa pomorskiego.

Administracja rządowa nie pomaga. W kwietniu, kilka miesięcy po przedstawieniu planu obchodów przez gdański urząd miasta, wojewoda pomorski przychylił się do wniosku Solidarności Stoczni Gdańskiej o uznanie kilku szczególnych dat, w tym 4 czerwca, za okazje do zgromadzeń cyklicznych. Oznacza to możliwość zajęcia przez związek placu Solidarności (który otacza Pomnik Poległych Stoczniowców 1970) w godzinach 6–22.

Prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz odwołała się od decyzji wojewody do ministra spraw wewnętrznych i administracji, zwróciła się też do rzecznika praw obywatelskich i gdańskiej prokuratury o zajęcie stanowiska w sprawie.

Nad Wisłą

Gdańskie uroczystości wypada nazwać centralnymi, jednak wolność można celebrować i w innych miastach. Stołeczny Dom Spotkań z Historią (miejska instytucja kultury) świętuje 4 czerwca już od roku 2009. W tegorocznych planach koncert pod kierunkiem Andrzeja Smolika z udziałem m.in. Katarzyny Nosowskiej, Justyny Święs, Tomka Lipińskiego, Muńka Staszczyka i Olafa Deriglasoffa. Miejsce akcji – plac Defilad.

2, 4 i 5 czerwca DSH zaprasza do centrum artystyczno-biznesowego Mała Warszawa przy ul. Otwockiej na musical fantastycznonaukowy „Herosi transformacji. Ostateczne starcie". Autorzy spektaklu – teatr Pożar w Burdelu – zdradzają zaczyn fabuły. „Pozostali przy życiu polscy Avengersi, superbohaterowie transformacji, zbierają się w 30. rocznicę odzyskania wolności w opuszczonym Parku Rozrywki Narodowej (który budował w Warszawie Michael Jackson). Balcero, Excel, Lech i Danuta Wałęsowie, Joanna Szczepkowska, Gruba Kreska i inni herosi debatują przy ośmiorniczkach i prosecco, jak oświecić lud. Aby przebić rząd w ofercie socjalno-rozrywkowej, bohaterski Balcero, lider herosów, ogłasza II Plan Balcerowicza. Napędem PKB będzie popkultura i rozrywka!".

Kto ochłonie po tych emocjach, jest oczekiwany 7 czerwca przed siedzibą Domu Spotkań z Historią, na wernisażu wystawy plenerowej „Przełom w kadrze". Złoży się na nią 30 zdjęć prasowych autorstwa m.in. Chrisa Niedenthala, Krzysztofa Millera i Erazma Ciołka.

Jak informuje Kinga Sochacka z DSH, więcej informacji o tegorocznych obchodach ujawni się 23 maja.

Nad Odrą

Centrum Historii Zajezdnia – instytucja współprowadzona przez samorząd Wrocławia i MKiDN – zaprasza w niedzielę 2 czerwca. Proponuje specjalną ścieżkę zwiedzania z darmowym oprowadzaniem dla grup. Będzie coś dla umysłu, ducha i ciała. Sesja historyczna „Przełom roku 1989 na Dolnym Śląsku", wystawa pt. „Droga do wolności" z możliwością wysłuchania audycji wyborczych Komitetu Obywatelskiego i pokazy filmowe („Europa Środkowa idzie na wolność", „Bitwa wrocławska", „Solidarny Wrocław"). Stanie saturator, czyli atrakcja, która szczęśliwie zniknęła z polskiego krajobrazu wraz z upadkiem PRL. Będzie wreszcie szczególny samochód – z polskim orłem umocowanym tuż nad znakiem japońskiego producenta. Kiedyś miał amerykańskie tablice rejestracyjne. Czyj? Ujawnimy tylko, że ta, historyczna już, postać ma od roku we Wrocławiu ulicę swojego imienia.

Wystawa główna szczecińskiego Centrum Dialogu Przełomy (instytucja kultury samorządu województwa zachodniopomorskiego współprowadzona przez MKiDN, oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie) obejmuje powojenne losy miasta, zatem jej finalnym akordem jest przełom lat 1988 i 1989. To idealne miejsce na świętowanie 4 czerwca.

Od początku maja trwa tu Europejski Maraton Wolności, czyli cykliczne lekcje z udziałem świadków historii. Na 20 maja zaplanowano montaż Okrągłego Stołu wraz z biogramami uczestników obrad. Mebel stanie na placu Solidarności, pod którym ukryty jest niezwykły budynek Centrum projektu KWK Promes, pracowni Roberta Koniecznego. Plac to dla Szczecina miejsce szczególne – w grudniu 1970 r. zginęło tu 12 osób.

21 i 27 maja oraz 10 czerwca odbędą się debaty „Przeszłość" (czy obrady Okrągłego Stołu i wybory czerwcowe stanowiły finał PRL, czy były otwarciem III RP), „Teraźniejszość" (czy potrzebujemy dziś w Polsce Okrągłego Stołu) oraz „Przyszłość" (debata młodzieży). 31 maja otwarcie wystawy „1989. Próba dialogu". Na 4 czerwca zaplanowano m.in. spotkanie dawnych opozycjonistów połączone ze wspólnym zwiedzaniem wystawy stałej oraz telemost z miastami świętującymi 4 czerwca. Niech będzie ich jak najwięcej.

Materiał partnera
Dolny Śląsk mocno stawia na turystykę
Regiony
Samorządy na celowniku hakerów
Materiał partnera
Niezależność Energetyczna Miast i Gmin 2024 - Energia Miasta Szczecin
Regiony
Nie tylko infrastruktura, ale też kultura rozwijają regiony
Regiony
Tychy: Rządy w mieście przejmuje komisarz wybrany przez Mateusza Morawieckiego