Prowadzenie szkół podstawowych z wyjątkiem szkół podstawowych specjalnych (w tym szkół przy zakładach karnych oraz zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich) i artystycznych należy do obowiązkowych zadań własnych gmin. Tak stanowi art. 104 ust. 1 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty.
Jaka hierarchia
Szkoła podstawowa prowadzona przez gminę jest gminną jednostką organizacyjną, którą kieruje dyrektor szkoły. Stanowisko dyrektora szkoły powierza organ prowadzący szkołę, a więc gmina (art. 36a ust. 1 w zw. z art. 3 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie oświaty). W związku z tym, że gmina działa poprzez swoje organy, stanowisko dyrektora szkoły podstawowej powierza organ gminy prowadzącej szkołę, tj. wójt gminy.
Do jego zadań należy m.in. zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych (art. 30 ust. 2 pkt 5 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym). Ponieważ dyrektor szkoły podstawowej prowadzonej przez gminę jest kierownikiem gminnej jednostki organizacyjnej, zatrudnia go lub zwalnia wójt gminy. Ponadto wójt wykonuje uprawnienia zwierzchnika służbowego w stosunku do kierowników gminnych jednostek organizacyjnych (art. 33 ust. 5 ustawy o samorządzie gminnym).
Naruszenie BHP
Sąd Najwyższy w wyroku z 7 kwietnia 1998 r. (I PKN 70/98) orzekł, że w zakresie zwierzchnictwa służbowego mieści się uprawnienie burmistrza do wymierzenia dyrektorowi szkoły prowadzonej przez gminę kary porządkowej określonej w art. 108 kodeksu pracy. Zatem burmistrz (wójt) może udzielić nagany dyrektorowi szkoły prowadzonej przez gminę.
Wójt jako zwierzchnik służbowy dyrektora podstawówki prowadzonej przez gminę ukarze go upomnieniem lub naganą za to, że nie przestrzega ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania w niej nieobecności (art. 108 § 1 k.p.). Natomiast za złamanie przepisów BHP lub przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy grozi mu też kara pieniężna (art. 108 § 2 k.p.). Za jedno przekroczenie, jak i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności nie może być ona jednak wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika, a łącznie kary pieniężne nie mogą przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty, po dokonaniu potrąceń określonych w przepisach (art. 108 § 3 k.p.).