ZUS: rekompensata za roszczenia cywilne a przychód z etatu

Pracodawca nie musi odprowadzać składek na ubezpieczenia społeczne (i zdrowotne) od kwoty zadośćuczynienia zasądzonego z kodeksu cywilnego byłemu pracownikowi za doznane krzywdy po wypadku przy pracy.

Publikacja: 16.12.2016 04:50

ZUS: rekompensata za roszczenia cywilne a przychód z etatu

Foto: 123RF

- Prowadzę firmę. Wyrokiem z 3 listopada br. nakazano mi zapłacić byłemu pracownikowi 10 tys. zł zadośćuczynienia (m.in. za cierpienia po wypadku przy pracy). Podstawą roszczeń były m.in. art. 444, 445 kodeksu cywilnego, czyli roszczenia spoza stosunku pracy. Czy od tej kwoty muszę odprowadzić składki do ZUS? – pyta czytelnik.

Nie. Wynika to z następujących okoliczności. Zgodnie z art. 18 ust. 1 w zw. z art. 4 pkt 9 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (dalej: rozporządzenie składkowe) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w stosunku pracy. Jak zaś wynika z art. 12 tej ustawy, za przychody m.in. ze stosunku pracy uznaje się wszelkie wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, m.in. wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różne dodatki oraz wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wartość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak i wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Jakie wyłączenia

Natomiast katalog przychodów, które nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, określa § 2 rozporządzenia składkowego. Co jednak istotne, rozporządzenie to stosuje się tylko do przychodów pracownika wynikających ze stosunku pracy, które stanowią podstawę wymiaru składek społecznych. Wśród wyłączeń określonych w rozporządzeniu składkowym nie ma jednak świadczeń z tytułu zadośćuczynienia zasądzonego na rzecz pracownika na podstawie przepisów kodeksu cywilnego z tytułu wypadku przy pracy. Wynika to zaś stąd, że takie roszczenie nie jest roszczeniem ze stosunku pracy, a cywilnoprawnym dochodzonym na drodze powództwa cywilnego przed sądem powszechnym.

Pieniądze za krzywdy

Zgodnie z art. 444 § 1 kodeksu cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie koszty wynikłe z tego powodu. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania go do innego zawodu. Z kolei art. 445 § 1 k.c. wskazuje, że w wypadkach, o których mowa w art. 444 k.c., sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę jako zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę.

Z podanego stanu faktycznego wynika, że w związku z wypadkiem przy pracy pracownik uzyskał korzystne dla siebie orzeczenie sądu przyznające mu zadośćuczynienie za doznane krzywdy. Zapewne podstawą powództwa – a i w konsekwencji orzeczenia sądu – były wspomniane regulacje kodeksu cywilnego. Należy zatem przyjąć, że przyznana przez sąd kwota zadośćuczynienia jest z pewnością roszczeniem cywilnoprawnym, a nie wynikającym ze stosunku pracy. Oznacza to, że nie stanowi ona przychodu pracownika ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

—Marcin Nagórek, radca prawny

WNIOSEK

Pracodawca nie ma obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne (i zdrowotne) od kwoty zasądzonej wyrokiem na rzecz byłego pracownika jako zadośćuczynienie za doznane krzywdy na mocy podanych przepisów kodeksu cywilnego (art. 444 i 445). Podobne stanowisko zajął ZUS w piśmie z 21 listopada 2013 r. (WPI/200000/451/1496/2013).

podstawa prawna: art. 4 pkt 9, art. 18 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 963)

podstawa prawna: § 1, 2 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 2236)

- Prowadzę firmę. Wyrokiem z 3 listopada br. nakazano mi zapłacić byłemu pracownikowi 10 tys. zł zadośćuczynienia (m.in. za cierpienia po wypadku przy pracy). Podstawą roszczeń były m.in. art. 444, 445 kodeksu cywilnego, czyli roszczenia spoza stosunku pracy. Czy od tej kwoty muszę odprowadzić składki do ZUS? – pyta czytelnik.

Nie. Wynika to z następujących okoliczności. Zgodnie z art. 18 ust. 1 w zw. z art. 4 pkt 9 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (dalej: rozporządzenie składkowe) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w stosunku pracy. Jak zaś wynika z art. 12 tej ustawy, za przychody m.in. ze stosunku pracy uznaje się wszelkie wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, m.in. wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różne dodatki oraz wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wartość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak i wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe