KROK 1. Ustala przeciętny miesięczny przychód z działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym:
- najpierw dzieli roczny przychód z działalności w poprzednim roku przez liczbę dni kalendarzowych prowadzenia biznesu w poprzednim roku,
- mnoży wynik przez 30,
KROK 2. Mnoży ustalony przeciętny miesięczny przychód przez współczynnik.
KROK 3. Porównuje otrzymany wynik do kwoty 30 proc. minimalnego wynagrodzenia i 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.
Przykład
Pani Mariola spełnia warunki do skorzystania z „małego ZUS”. Jej roczny przychód z działalności gospodarczej w 2019 r. wyniósł 56 328,23 zł. Prowadziła działalność przez 306 dni (w lutym i marcu działalność była zawieszona). Jej przeciętny miesięczny przychód z działalności gospodarczej wynosi 5522,38 zł:
(56 328,23 zł : 306) x 30 = 5522,38 zł (po zaokrągleniu)
Pomnożyła tę kwotę przez współczynnik:
5522,38 zł x 0,4825 = 2664,55 zł (po zaokrągleniu)
Ta kwota jest wyższa niż 30 proc. minimalnej płacy i nie przekracza 60 proc. przeciętnej płacy:
- 2600 zł x 30 proc. = 780 zł; 780 zł < 2664,55 zł
- 5227 zł x 60 proc. = 3136,20 zł; 3136,20 zł > 2664,55 zł.
Najniższą podstawą składek dla pani Marioli za styczeń 2020 r. jest 2664,55 zł. Korzystając z „małego ZUS” może ona opłacić składki od tej kwoty albo od kwoty wyższej.
Konieczne zgłoszenie
Przedsiębiorca, który w 2019 r. nie miał prawa do „małego ZUS”, a będzie je miał w styczniu 2020 r., musi się zgłosić do ubezpieczeń z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się od 05 90 (albo 05 92 – gdy ma przyznaną rentę z tytułu niezdolności do pracy). Dokument zgłoszenia (ZUS ZUA lub ZUS ZZA) trzeba złożyć w ZUS w ciągu 7 dni od dnia nabycia tych uprawnień, tj. najpóźniej 8 stycznia 2020 r.
Z kolei osoba, która w 2019 r. spełniała warunki do opłacania „małego ZUS” i będzie je spełniać w styczniu 2020 r., nie musi zgłaszać się na nowo do ubezpieczeń społecznych / zdrowotnego od 1 stycznia 2020 r. z kodem tytułu ubezpieczenia 05 90 (lub 05 92). Musi jednak złożyć z tym kodem dokumenty rozliczeniowe za styczeń 2020 r. – raporty i/lub deklarację w terminie do 10 lub 17 stycznia 2020 r. Jeśli tego nie zrobi, dla ZUS będzie to oznaczać, że rezygnuje z tej ulgi.
Mimowolna rezygnacja
Osoba, która w 2019 r. spełniała warunki do opłacania „małego ZUS” i będzie je spełniać w styczniu 2020 r., nie musi zgłaszać się na nowo do ubezpieczeń społecznych / zdrowotnego od 1 stycznia 2020 r. z kodem tytułu ubezpieczenia 05 90 (lub 05 92). Musi natomiast złożyć z tym kodem dokumenty rozliczeniowe za styczeń 2020 r. – raporty i/lub deklarację w terminie do 10 lub 17 lutego 2020 r. Jeśli tego nie zrobi, dla ZUS będzie to oznaczać, że rezygnuje z tej ulgi.
Zmiany od lutego 2020 r.
Z „małego ZUS plus” będzie mógł skorzystać przedsiębiorca, któremu działalność przyniosła w 2019 r. nie więcej niż 120 tys. zł przychodu. Warunkiem jest, by biznes prowadził w ubiegłym roku przez co najmniej 60 dni.
Z obniżki składek nie skorzystają przedsiębiorcy, którzy rozliczali się w 2019 r. w formie karty podatkowej i jednocześnie korzystali ze zwolnienia sprzedaży z podatku VAT.
Oprócz dotychczasowego obowiązku przedkładania przez przedsiębiorcę informacji o rocznym przychodzie z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej oraz o podstawie wymiaru składek, powinien on przekazywać dane dotyczące dochodu oraz form opodatkowania. Te dodatkowe informacje przedsiębiorcy będą składać – tak jak dotychczas – w imiennym raporcie miesięcznym albo w deklaracji rozliczeniowej. Nie będzie to więc wymagać wypełniania żadnych dodatkowych nowych formularzy ani druków.
Obniżone składki będzie można opłacać maksymalnie przez 36 miesięcy (3 lata) w ciągu kolejnych 60 miesięcy (5 lat) prowadzenia działalności.
Z tego rozwiązania nie będą mogli skorzystać przedsiębiorcy, którzy wykonują działalność na rzecz swoich byłych pracodawców. Ma to zapobiegać zjawisku „wypychania” pracowników z etatu na samozatrudnienie.
Co do zasady zamiar skorzystania z „małego ZUS plus” będzie można zgłosić do końca pierwszego miesiąca obowiązywania tej regulacji (do końca lutego 2020 r.), a w kolejnych latach – do końca stycznia.
Nie zmieni się przy tym kolejność korzystania z ulg w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne. Najpierw będzie przysługiwać tzw. ulga na start, przez kolejne 24 miesiące można będzie opłacać „preferencyjne składki, a dopiero później skorzystać z „małego ZUS plus”. Przy czym to nowe rozwiązanie stanowi kontynuację dotychczasowego „małego ZUS”, więc okres korzystania z ulgi w dotychczasowej wersji będzie wliczany do limitu korzystania z ulgi w jej nowej wersji.