Obowiązek opłacania tej składki powstaje z dniem rozpoczęcia wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a ustaje z dniem zaprzestania wykonywania takiej pracy.
Powyższy przepis odsyła w zakresie definicji pracy szczególnej i pracy o szczególnym charakterze do art. 3 ust. 1 i 3. Te zaś nie odnoszą się do wymiaru czasu, w jakim wykonywana jest taka praca. Konieczność wykonywania pracy w pełnym wymiarze czasu pracy wynika z art. 3 ust. 4 i 5.
Brak jednomyślności
Istota sporu prawnego sprowadzała się do tego, czy powołany przepis powinien być interpretowany w ten sposób, że została w nim zawarta autonomiczna (odrębna w stosunku do tej, która występuje w art. 3 ust. 4 i 5 ustawy o emeryturach pomostowych) definicja pracownika wykonującego pracę w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, która swym zakresem podmiotowym obejmuje zarówno wykonywanie tego rodzaju prac w pełnym, jak i niepełnym wymiarze czasu pracy.
Konieczność podjęcia uchwały wynikała z rozbieżności stanowisk w orzecznictwie i doktrynie SN. Wedle pierwszego, intencją ustawodawcy było uregulowanie obowiązku odprowadzania składek na FEP w oderwaniu od przesłanek, które warunkują uzyskanie prawa do emerytury pomostowej. Wskazywał na to już proces legislacyjny, podczas którego minister pracy i polityki społecznej w piśmie z 8 lipca 2010 r. (SPS-023-16266/10) wyjaśnił, że odrzucenie pomysłu opłacania składki na FEP tylko za osoby, które będą mogły uzyskać prawo do emerytury pomostowej, było związane z ochroną interesów pracowniczych. Pracodawcy mogliby bowiem unikać płacenia składek na FEP zatrudniając wyłącznie osoby, które nie wykonywały pracy „szczególnej" przed 1 stycznia 1999 r. (to jeden z warunków nabycia prawa do emerytury pomostowej). To z kolei prowadziłoby do dyskryminacji tych osób.
Również w doktrynie stwierdza się, że emerytury pomostowe tworzą odrębny od powszechnego system finansowy, a wyrazem ich wyodrębnienia finansowego jest ustanowienie składki na FEP w wysokości 1,5 proc. podstawy wymiaru. W związku z tym obowiązek opłacania i finansowania składki na FEP nie zależy od tego, czy pracownik wykonuje pracę „szczególną" na cały, czy część etatu. Ustawodawca pozbawił bowiem składki na FEP cechy wzajemności (odpłatności). Przyjmuje się, że ma ona charakter przymusowy, celowy i bezzwrotny, a także pełni rolę opłaty celowej przeznaczonej na finansowanie emerytur pomostowych. Taką wykładnię art. 35 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach pomostowych potwierdził również SN w wyrokach z 21 kwietnia 2015 r. (I UK 330/14) oraz z 14 lipca 2015 r. (II UK 210/14).
W ocenie SN znajduje to potwierdzenie w orzecznictwie TK, który w wyroku z 4 grudnia 2000 r. (K 9/00) stwierdził, że obowiązujące obecnie regulacje prawne dowodzą, że prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego nie można zaliczyć do praw obligacyjnych. Nie zawsze istnieje prosta zależność między prawem do świadczeń lub ich wysokością a okresem i rozmiarem opłacanej składki.