W myśl art. 138 ust. 1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 748, dalej: ustawa emerytalna) za nienależnie pobrane świadczenia uważa się te:
- wypłacone, choć zaistniały okoliczności powodujące ustanie lub zawieszenie prawa do nich albo wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w części, jeżeli osoba je pobierająca była pouczona o braku prawa do ich pobierania,
- przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez pobierającego świadczenia.
Za nienależne uważa się też świadczenia wypłacone z przyczyn niezależnych od ZUS osobie innej niż wskazana w jego decyzji.
Powinność świadczeniobiorcy
Po spełnieniu się jednej z podanych okoliczności pobrane emerytury czy renty są nienależne i trzeba je zwrócić. Pobierająca je osoba musi zawiadomić ZUS o okolicznościach powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do tej wypłaty.