Składki ZUS: umowa o dzieło a niezawieszenie działalności gospodarczej

Umowy o dzieło zawierane w okresie formalnego prowadzenia niezawieszonej działalności gospodarczej rodzą domniemanie jej faktycznego prowadzenia. Przesądzają o podleganiu ubezpieczeniom społecznym w ZUS.

Aktualizacja: 11.09.2015 06:00 Publikacja: 11.09.2015 02:00

Składki ZUS: umowa o dzieło a niezawieszenie działalności gospodarczej

Foto: Fotorzepa, Jerzy Dudek

- Prowadzę działalność gospodarczą. ZUS uznał, że skoro jej formalnie nie zawiesiłem, to zawierane umowy o dzieło (robienie zdjęć pojazdów dla firm ubezpieczeniowych) świadczą o faktycznej realizacji tej działalności. Tym samym aktywują obowiązek składkowy wobec ZUS. W urzędzie skarbowym podatkowo z tych umów rozliczałem się w zakresie działalności gospodarczej, bo tak stanowią przepisy podatkowe. Czy umowy o dzieło zawierane w okresie formalnego wykonywania działalności (nie wiedziałem, że muszę ją zawiesić) można potraktować jako pozostające poza tą działalnością, a tym samym świadczące o braku obowiązku składkowego? – pyta czytelnik.

Nie.

Umowy o dzieło zawierane w okresie formalnego prowadzenia działalności gospodarczej (niezawieszonej w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej) rodzą domniemanie jej faktycznego prowadzenia. Tym samym przesądzają o podleganiu ubezpieczeniom społecznym w ZUS.

W podanym opisie sporne jest to, czy z racji umów o dzieło wykonywanych w okresie prowadzonej działalności (formalnie niezawieszonej) przedsiębiorca podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

Obowiązek ubezpieczenia osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą wynika przede wszystkim z faktycznego jej prowadzenia. Potwierdził to Sąd Najwyższy w postanowieniu z 17 sierpnia 2007 r. (I UK 142/07). Tym samym do powstania obowiązku ubezpieczenia wymagane jest faktyczne prowadzenie tego biznesu.

W świetle tego wykonywanie pozarolniczej działalności gospodarczej to rzeczywista działalność zarobkowa, realizowana w sposób zorganizowany i ciągły. Przy czym zgłoszenie i wpis do ewidencji działalności stanowią tylko podstawę rozpoczęcia działalności gospodarczej w rozumieniu jej legalizacji i nie są zdarzeniem ani czynnością utożsamianą z podjęciem takiej działalności (por. wyrok SN z 14 września 2007 r., III UK 35/07).

Oceniając jednak to, czy przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą, traktowaną jako przesłanka podlegania ubezpieczeniu społecznemu i obowiązkowi uiszczania składek na to ubezpieczenie, należy uwzględnić wszelkie okoliczności konkretnej sprawy. Z podanego opisu wynika zaś, że przedsiębiorca na podstawie umów o dzieło wykonywał zdjęcia, a uzyskany w ten sposób dochód rozliczał podatkowo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej. Taki z kolei sposób rozliczenia jest zgodny z ustawą z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2012 r., poz. 361 ze zm.). Jak bowiem wynika z jej art. 5a pkt 6 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4–9 oraz art. 13 pkt 8, jeżeli wnioskodawca zawierał umowy o dzieło na wykonanie usług, które wchodzą w zakres prowadzonej działalności, uzyskane z tego tytułu przychody stanowiły przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Dlatego nie ma powodów, aby aktywność zawodową przedsiębiorcy z prowadzonej przez niego działalności gospodarczej polegającą na wykonywaniu umów o dzieło traktować odmiennie na gruncie ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 121 ze zm., dalej: ustawa o sus). Skoro zatem przedsiębiorca sam rozliczał się z osiąganego przychodu z tytułu wynagrodzenia za umowy o dzieło w zakresie działalności gospodarczej, to z tytułu jej prowadzenia powinien też podlegać ubezpieczeniom społecznym i opłacać składki. Takie stanowisko zajął również Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z 6 czerwca 2013 r. (III AUa 1928/12). Zgodnie z tym rozstrzygnięciem nie do zaakceptowania jest chęć uchylenia się przedsiębiorcy z systemu zabezpieczeń społecznych tylko dlatego, że jego aktywność zawodowa polegała na realizacji umów o dzieło. Jak bowiem wynika z opisanej sytuacji, cały czas tę aktywność wykonywał w zakresie prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej – rzecz jasna formalnie niezawieszonej.

Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z koniecznością uczestniczenia w systemie zabezpieczenia społecznego przez osobę ją wykonującą. Skoro zaś przedsiębiorca faktycznie prowadzi działalność w rozumieniu art. 2 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 584), to musi podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o sus.

> Marcin Nagórek radca prawny

- Prowadzę działalność gospodarczą. ZUS uznał, że skoro jej formalnie nie zawiesiłem, to zawierane umowy o dzieło (robienie zdjęć pojazdów dla firm ubezpieczeniowych) świadczą o faktycznej realizacji tej działalności. Tym samym aktywują obowiązek składkowy wobec ZUS. W urzędzie skarbowym podatkowo z tych umów rozliczałem się w zakresie działalności gospodarczej, bo tak stanowią przepisy podatkowe. Czy umowy o dzieło zawierane w okresie formalnego wykonywania działalności (nie wiedziałem, że muszę ją zawiesić) można potraktować jako pozostające poza tą działalnością, a tym samym świadczące o braku obowiązku składkowego? – pyta czytelnik.

Pozostało 84% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona