Uprawnienia do wcześniejszej emerytury mogą potwierdzić koledzy

Jeśli w świadectwie pracy nie ma informacji o wykonywaniu zadań w szczególnych warunkach lub charakterze, pracownik musi to udowodnić przed sądem. Pomogą też papiery z archiwum lub zeznania świadków.

Publikacja: 04.09.2015 06:45

Uprawnienia do wcześniejszej emerytury mogą potwierdzić koledzy

Foto: 123RF

- W jaki sposób naprawić to, że w świadectwie pracy nie ma informacji o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze? – pyta czytelnik.

Takie okresy pracy stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji. Robi to w zaświadczeniu wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do § 1 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (DzU nr 8, poz. 43 ze zm., dalej rozporządzenie RM) albo wykazuje je w świadectwie pracy.

Zgodnie z wykazami

Zaświadczenie powinno potwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których zależy przyznanie emerytury.

Wykazy A i B, które stanowią załączniki do rozporządzenia RM, wymieniają rodzaje prac w szczególnych warunkach. Natomiast szczegółowy wykaz stanowisk pracy w szczególnych warunkach zawierają zarządzenia resortowe wydane przez właściwych ministrów, kierowników urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze.

Potwierdzając w świadectwie pracy (zaświadczeniu) okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach (na określonym stanowisku pracy), pracodawcy powinni powoływać się na rodzaj pracy wymieniony w odpowiednim wykazie, dziale i pozycji rozporządzenia RM.

Taki zakres informacji wymagany jest wyłącznie w tych zakładach, które nigdy nie stosowały resortowych wykazów prac w szczególnych warunkach. Jeśli pracodawca stosował resortowe spisy, w świadectwie powołuje zarówno rodzaj pracy wykonywanej w szczególnych warunkach (ściśle według działu i pozycji wykazu A i B rozporządzenia RM), jak i określone stanowisko pracy wymienione w wykazie, dziale, pozycji odpowiedniego zarządzenia resortowego. Jeśli zakład stosował zarządzenia resortowe, musi je powołać w świadectwie pracy.

Z archiwów tylko kserokopie

Zaświadczenie potwierdzające wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze może wydać wyłącznie pracodawca lub jego następca prawny. Nie są do tego uprawnione archiwa i prywatni przechowawcy.

W postępowaniu przed ZUS w sprawie o ustalenie uprawnień do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach dopuszcza się jako dowody kserokopie dokumentów potwierdzające okresy takiej pracy, sporządzone przez archiwa na podstawie posiadanej przez nie dokumentacji osobowej.

Merytorycznie ten rodzaj środków ocenia ZUS prowadzący postępowanie. Gdy sporządzone przez archiwum kserokopie budzą wątpliwości, musi ono – m.in. na podstawie art. 51 ustawy z 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (tekst jedn. DzU z 2011 r. nr 123, poz. 698 ze zm.) - udostępnić do kontroli przeprowadzanej przez ZUS dokumenty, których kserokopie wydało osobie zainteresowanej.

Gdy pracodawca w świadectwie wykazał okres zatrudnienia w szczególnych warunkach, a brakuje w nim szczegółowych informacji, o których mowa wyżej, ZUS przeprowadza postępowanie wyjaśniające.

Przykład

Zanim pracownik zaczął pracę w naszej firmie, w latach 1980–1995 jako palacza pieców do wypalania cegły zatrudniał go zakład ceramiki budowlanej, który już nie istnieje. W wydanym przez niego w 1995 r. świadectwie nie ma informacji o pracy w warunkach szczególnych, dlatego ZUS odmówił przyznania wcześniejszej emerytury. Sprawdziliśmy jednak, że ten rodzaj zajęć („Prace palaczy pieców do wypalania i palaczy suszarń") występuje w poz. 18 wykazu A zał. nr 1 do rozporządzenia RM. Aby ZUS przyznał teraz świadczenie, pracownik powinien dochodzić swoich praw w sądowym postępowaniu odwoławczym za pomocą zeznań świadków, którzy potwierdzą taki okres.

Postępowanie odwoławcze

Gdy ZUS stwierdzi brak odpowiedniej dokumentacji lub są w niej nieścisłości albo budzące jakiekolwiek wątpliwości (np. wskazanego przez pracodawcę rodzaju pracy wykaz nie wymienia), ma prawo wydać decyzję odmowną, a osoby zainteresowane mogą dochodzić swoich praw w sądowym postępowaniu odwoławczym.

W nim dopuszczalne jest przeprowadzenie wszelkich dowodów, aby potwierdzić okoliczności wpływające na prawo do świadczenia. Będzie tak zarówno wtedy, gdy pracodawca wystawił świadectwo pracy, a ZUS kwestionuje jego treść, jak i wtedy, gdy taki dokument z żadnych przyczyn nie może być sporządzony. Sąd ma bowiem obowiązek rozważyć na nowo cały zebrany w sprawie materiał oraz prawo do jego własnej oceny (art. 233 § 1 kodeksu postępowania cywilnego).

Jeżeli ZUS odmówi prawa do wcześniejszej emerytury, a pracownik rzeczywiście pracował w szczególnych warunkach (określonych w rozporządzeniu RM), może udowodnić okresy tej pracy w sądowym postępowaniu odwoławczym za pomocą wszystkich dowodów, np. zeznań świadków, którzy taki okres potwierdzą.

Zgodnie z rozporządzeniem ministra pracy i polityki społecznej z 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (DzU nr 237, poz. 1412 ze zm.) świadek może złożyć zeznania w formie pisemnej lub ustnie do protokołu w ZUS (patrz ramka). Wraz z zeznaniami świadków zainteresowany musi przedłożyć oświadczenie pisemne lub ustne do protokołu o braku dokumentów stanowiących środki dowodowe oraz o tym, dlaczego ich nie ma.

Stosownie do art. 365 § 1 k.p.c. prawomocny wyrok sądu wiąże zarówno strony i sąd, który go wydał, jak i inne sądy oraz organy państwowe, w tym ZUS.

Co ma być w treści

Zeznania powinny zawierać:

- imię i nazwisko, datę urodzenia oraz adres zamieszkania świadka,

- stwierdzenie, czy i jaki stosunek pokrewieństwa lub powinowactwa łączy świadka z zainteresowanym,

- dane dotyczące okresów zatrudnienia zainteresowanego,

- numer świadczenia oraz wskazanie organu, który to świadczenie ustalił, jeśli świadek ma ustalone prawo do świadczenia,

- podpis świadka,

- podpis i pieczątkę osoby spisującej zeznania lub potwierdzającej podpis świadka.

- W jaki sposób naprawić to, że w świadectwie pracy nie ma informacji o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze? – pyta czytelnik.

Takie okresy pracy stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji. Robi to w zaświadczeniu wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do § 1 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (DzU nr 8, poz. 43 ze zm., dalej rozporządzenie RM) albo wykazuje je w świadectwie pracy.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego