Rz: Czy pracodawca może się zwrócić do ZUS o przeprowadzenie kontroli przez lekarza orzecznika, jeśli chodzi o zwolnienie lekarskie, za które przysługuje pracownikowi wynagrodzenie chorobowe z art. 92 kodeksu pracy?
Katarzyna Kamińska: Kwestię kontroli zwolnień lekarskich przedstawianych przez pracowników reguluje rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich. Zgodnie z § 1 tego rozporządzenia, prawo do kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy z powodu choroby lub konieczności sprawowania przez ubezpieczonego opieki nad członkiem rodziny dokonują płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych. Tacy pracodawcy-płatnicy mogą samodzielnie dokonywać kontroli pracownika przebywającego na zwolnieniu lekarskim, ale tylko w zakre- sie formalnym (prawidłowości i autentyczności zwolnienia lekarskiego) oraz wykorzystywania zwolnienia zgodnie z jego przeznaczeniem. Płatnik nie ma kompetencji do badania zasadności wydania zwolnienia lekarskiego, czyli oceny stanu zdrowia ubezpieczonego, co może zrobić tylko lekarz orzecznik. Płatnik może się jednak zwrócić do ZUS z prośbą o przeprowadzenie stosownej kontroli. Takie uprawnienie wynika z art. 59 ust. 12 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa). W takim przypadku kontroli dokonują lekarze orzecznicy, a przedmiotem ich zainteresowania jest zasadność i prawidłowość wystawienia zwolnienia lekarskiego.
Czy można wstrzymać się z wypłatą zasiłku chorobowego do czasu przeprowadzenia kontroli?
Nie, przy czym należy podkreślić, że w przypadku pracodawców zgłaszających do ubezpieczenia chorobowego mniej niż 20 ubezpieczonych, zasiłki wypłaca ZUS. „Więksi" pracodawcy-płatnicy dokonują wypłat zasiłków samodzielnie, a art. 64 ust. 1 ustawy jednoznacznie wskazuje, że zasiłki powinny być wypłacane w terminach przyjętych do wypłaty wynagrodzeń. W przypadku uchybienia terminowi płatności zasiłku pracodawca-płatnik zobowiązany jest do wypłaty odsetek od tego zasiłku w wysokości i na zasadach określonych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.
Co prawda art. 66 ust. 1 ustawy stanowi, że wypłatę zasiłku wstrzymuje się, jeżeli prawo do zasiłku ustało albo okaże się, że prawo takie w ogóle nie istniało, jednak z literalnego brzmienia tego przepisu należy wnioskować, że prawo pracodawcy do wstrzymania się z wypłatą uzależnione jest od ustalenia powyższych okoliczności. W konsekwencji pracodawca nie powinien odmówić wypłaty zasiłku, jeżeli kontrola zwolnienia lekarskiego jeszcze nie nastąpiła.