Spółka jawna z ulgą składkową w pakiecie z wkładem od osoby fizycznej

Tak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z 25 maja 2010 r. (I UK 8/10).

Andrzej B. prowadził działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Budowlano-Usługowe B. i zatrudniał pracowników, odprowadzając należne składki na ubezpieczenia społeczne. 31 sierpnia 2007 r. przedsiębiorstwo to zostało wniesione jako wkład niepieniężny do spółki jawnej. W ten sposób wszystkie składniki majątkowe dotychczasowego pracodawcy zostały przeniesione na spółkę jawną, a jego pracownicy zostali przejęci w trybie art. 231 kodeksu pracy. W wyniku następstwa prawnego, spółka jawna płaciła składki w wysokości ustalonej dla swojego poprzednika prawnego – 1,60 proc. i złożyła odpowiednie formularze za 2007 r.

ZUS podwyższył płatnikowi stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe o 50 proc. na okres od 1 kwietnia 2007 r. do 31 marca 2008 r., uznając, że spółka w tym czasie rozliczała składki na ubezpieczenie wypadkowe w nieprawidłowej wysokości (tj. przy zastosowaniu stopy procentowej 1,6 proc.), podczas gdy stopa ta wynosiła 2 proc. podstawy jej wymiaru.

Rozpoznając odwołanie spółki sąd okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję ustalając, iż wnioskodawca w okresie od 1 września 2007 r. do 31 marca 2008 r. powinien opłacać składkę na ubezpieczenie wypadkowe przy zastosowaniu stopy procentowej wynoszącej 1,60 proc.

Apelację organu rentowego od tego wyroku sąd apelacyjny uznał za niezasadną. W ocenie sądu, wniesienie przedsiębiorstwa osoby fizycznej do handlowej spółki osobowej i kontynuowanie przez tę osobę działalności gospodarczej jest przekształceniem, o którym mowa w art. 93a § 1 Ordynacji podatkowej. Przy takim przekształceniu doszło do sukcesji generalnej, obejmującej także prawo do ulgi w wysokości opłacanych składek na ubezpieczenie wypadkowe. Oznaczało to, że wnioskodawca zachował prawo do opłacania składki przy zastosowaniu stopy procentowej swojego poprzednika prawnego wynoszącej 1,60 proc.

ZUS wniósł skargę kasacyjną od tego rozstrzygnięcia.

Sąd Najwyższy zważył, że w sprawie miał zastosowanie art. 93a § 2 pkt 2 Ordynacji podatkowej (w brzmieniu ówcześnie obowiązującym), który wprost przewidywał, że utworzona i niemająca osobowości prawnej spółka jawna (art. 22 k.s.h.), do której osoba fizyczna prowadząca przedsiębiorstwo budowlano-usługowe (wnioskodawca) wniosła na pokrycie udziału wkład w postaci swojego przedsiębiorstwa, wstępuje we wszelkie prawa i obowiązki przewidziane w przepisach prawa podatkowego oraz – zgodnie z odesłaniem zawartym w art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – we wszelkie prawa i obowiązki przewidziane w przepisach ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, które dotyczą przekształconego przedsiębiorstwa, poprzednio prowadzonego przez osobę fizyczną.

Nowo powstała osobowa spółka jawna zachowuje zatem m.in. prawo do opłacania składek na ubezpieczenie wypadkowe według dotychczasowej stopy procentowej (obowiązującej jej poprzednika prawnego).

Komentarz eksperta

Anna Kamińska, radca prawny, Kancelaria Prawna Piszcz, Norek i Wspólnicy

Należy się zgodzić z prezentowanym orzeczeniem. W jego uzasadnieniu SN wskazał ponadto, że zmiana takiej „przejętej" składki wypadkowej możliwa jest tylko i wyłącznie wówczas, gdy wystąpią okoliczności istotne z punktu widzenia zmiany ryzyka wypadkowego, tj. w szczególności zmiana poziomu zatrudnienia, rodzaju prowadzonej działalności albo pojawienie się nowych ryzyk, które ujawniły się w związku z przekształceniem. Samo zaś przekształcenie organizacyjno-prawne nie uzasadnia podwyższenia stopy procentowej składki.

Argumentacja SN została potwierdzona także w wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 6 marca 2014 r. (III AUa 905/16). Ta sprawa dotyczyła sytuacji wniesienia aportem przedsiębiorstwa osoby fizycznej do utworzonej spółki komandytowej, której komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Niestety, do dziś zdarzają się decyzje ZUS pomijające tę linię orzeczniczą.