Hipoteka na domu za nieopłacone składki ZUS

Nieopłacone składki ZUS może zabezpieczyć wnosząc o wpis hipoteki na nieruchomości. Sąd nie czeka z wpisem na uprawomocnienie się decyzji o wysokości długu. Obciążenie może objąć majątek dłużnika będący wspólnością małżeńską.

Aktualizacja: 06.08.2016 15:51 Publikacja: 06.08.2016 13:00

ZUS nie uprzedza dłużnika, że złoży wniosek o wpis hipoteki

ZUS nie uprzedza dłużnika, że złoży wniosek o wpis hipoteki

Foto: 123RF

Hipotekę przymusową można uzyskać na podstawie decyzji administracyjnej, jeśli przepisy szczególne tak stanowią, choćby ta decyzja nie była ostateczna. Tak mówi art. 110 ustawy z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 790; dalej: ukwh). Takim przepisem szczególnym, który stanowi, że wydana przez ZUS doręczona decyzja o określeniu wysokości należności z tytułu składek, o odpowiedzialności osoby trzeciej lub o odpowiedzialności następcy prawnego jest podstawą ustanowienia hipoteki przymusowej – jest art. 26 ust. 3 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 963 ze zm.; dalej: ustawa o sus). Już z tego wynika, że choć decyzja stanowiąca podstawę wpisu nie jest ostateczna, to jednak stanowi podstawę dokonania wpisu hipoteki przymusowej.

ZUS może wystąpić o wpis hipoteki przymusowej na nieruchomości stanowiącej wspólność małżeńską, jeśli jeden z małżonków ma zadłużenie z tytułu składek. Dokonuje tego na podstawie decyzji o zadłużeniu doręczonej obojgu małżonkom. Nie blokuje tego fakt, że małżonkowie np. odwołali się od tej decyzji wskazując na błędną wysokość należności. Wynika to choćby z postanowienia Sądu Najwyższego z 16 grudnia 2015 r. (IV CSK 118/15), gdzie wskazano, że decyzja ZUS ustalająca wysokość należności z tytułu składek może być podstawą dokonania wpisu hipoteki przymusowej na nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego dłużnika i jego małżonka tylko wtedy, gdy została doręczona obojgu małżonkom.

Sąd Najwyższy w postanowieniu z 7 listopada 2013 r. (V CSK 547/12) wskazał m.in., że uzyskanie przez ZUS hipoteki przymusowej na nieruchomości będącej przedmiotem wspólności majątkowej małżeńskiej, stosownie do art. 26 ust. 3a pkt 2 ustaw o sus i  art. 110 ukhw, może nastąpić na podstawie nieostatecznej decyzji ustalającej istnienie należności z tytułu składek i ich wysokości, wydanej w stosunku do dłużnika i jego małżonka.

Warto podkreślić, że sąd rejonowy, który wpisuje hipotekę przymusową, działa w oparciu o art. 6268 § 1 kodeksu postępowania cywilnego. Przepis ten stanowi, że wpis dokonywany jest jedynie na wniosek i w jego granicach, chyba że przepis szczególny przewiduje dokonanie wpisu z urzędu. Ponadto według § 2 tego artykułu, rozpoznając wniosek o wpis, sąd bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do niego dokumentów oraz treść księgi wieczystej. Oznacza to, że ten sąd nie ma umocowania do rozpoznania kwestii, czy np. należność składkowa wskazana w nieostatecznej decyzji ZUS została prawidłowo obliczona. Dopiero w sytuacji, gdy decyzję określającą wysokość należności składkowych zmieni sąd okręgowy, będzie podstawa np. do zmiany (wykreślenia) wpisu hipotecznego w drodze procesu o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym w oparciu o art. 10 ukwh.

Podsumowując – na etapie sądowego postępowania wieczystoksięgowego brak jest prawnych możliwości kwestionowania zakresu wpisu hipotecznego, tj. wysokości wpisu hipotecznego, mimo że decyzja ZUS określająca wysokość należności składkowej została uprzednio zaskarżona do właściwego sądu okręgowego. W konsekwencji składanie apelacji od wpisu hipoteki jest nieuzasadnione.

Hipotekę przymusową można uzyskać na podstawie decyzji administracyjnej, jeśli przepisy szczególne tak stanowią, choćby ta decyzja nie była ostateczna. Tak mówi art. 110 ustawy z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 790; dalej: ukwh). Takim przepisem szczególnym, który stanowi, że wydana przez ZUS doręczona decyzja o określeniu wysokości należności z tytułu składek, o odpowiedzialności osoby trzeciej lub o odpowiedzialności następcy prawnego jest podstawą ustanowienia hipoteki przymusowej – jest art. 26 ust. 3 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 963 ze zm.; dalej: ustawa o sus). Już z tego wynika, że choć decyzja stanowiąca podstawę wpisu nie jest ostateczna, to jednak stanowi podstawę dokonania wpisu hipoteki przymusowej.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe