Wysokość macierzyńskiego dla przedsiębiorczej mamy powiązana ze składkami ZUS

2016 rok przyniósł duże zmiany w zakresie zasad korzystania ze świadczeń z tytułu macierzyństwa. Mają one ułatwić opiekę nad dzieckiem obojgu rodzicom i wykorzystanie przysługującego im prawa do niej w dogodnym dla nich terminie.

Wymiar łączny dla obojga

Po wejściu w życie zmian dodatkowy urlop macierzyński został zastąpiony wydłużonym urlopem rodzicielskim. W praktyce okres urlopu dodatkowego został włączony do rodzicielskiego, w następstwie czego ten drugi wynosi obecnie:

- 32 tygodnie – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,

- 34 tygodnie – po urodzenia dwojga lub więcej dzieci przy jednym porodzie.

Istotną zmianą jest również to, że z urlopu rodzicielskiego mogą jednocześnie korzystać oboje rodzice, nie przekraczając przy tym powyższych limitów.

Nowelizacja przepisów umożliwiła wykorzystanie urlopu rodzicielskiego w całości lub w częściach. Podzielić go można maksymalnie na cztery części. Każda z nich powinna trwać co najmniej osiem tygodni.

Urlop ten trzeba co do zasady wykorzystać bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Wyjątkiem jest możliwość odłożenia w czasie maksymalnie 16 tygodni tego wolnego i wykorzystanie go w terminie późniejszym, nie później jednak niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia.

Stawka zasiłku bez zmian

Wprowadzone od początku roku nowości nie objęły wysokości zasiłku macierzyńskiego. Nadal przysługuje on w stawce:

- 100 proc. podstawy wymiaru za 20 tygodni urlopu macierzyńskiego oraz

- 100 proc. za pierwsze, odpowiadające dawnemu dodatkowemu urlopowi macierzyńskiemu, tygodnie urlopu rodzicielskiego i 60 proc. – za pozostały okres lub

- 80 proc. za cały, roczny wymiar urlopu – w przypadku wystąpieniu o niego nie później niż 21 dni po porodzie.

Przykład

Pracownica urodziła dziecko 1 lipca 2016 r. Dostarczyła pracodawcy zaświadczenie o porodzie, w następstwie czego udzielił jej podstawowego urlopu macierzyńskiego w wymiarze 20 tygodni. Chcąc ciągiem wykorzystać urlopy związane z macierzyństwem w pełnym wymiarze i otrzymywać 80-proc. zasiłek, 31 lipca kobieta dostarczyła wniosek o wykorzystanie, bezpośrednio po podstawowym urlopie macierzyńskim, całego urlopu rodzicielskiego w wymiarze 32 tygodni. Niestety z uwagi na fakt przekroczenia terminu 21 dni, wypłacany będzie miała zasiłek macierzyński w wysokości 100 proc. podstawy za okres 20 tygodni podstawowego urlopu macierzyńskiego, 100 proc. za pierwsze sześć tygodni urlopu rodzicielskiego oraz 60 proc. za 26 tygodni pozostałego urlopu rodzicielskiego.

Koniecznie z wyprzedzeniem

O ile dla pracownika termin złożenia wniosku o urlop rodzicielski uległ wydłużeniu z 14 do 21 dni po porodzie, o tyle nie zmienił się on w odniesieniu do rodziców:

- niebędących pracownikami,

- pobierających zasiłek macierzyński w czasie urlopu wychowawczego oraz

- pobierających zasiłek po ustaniu zatrudnienia.

Osoby te nadal powinny składać wnioski o zasiłek macierzyński przed rozpoczęciem korzystania z tego świadczenia.

Nowości w samozatrudnieniu

Wysokość zasiłku macierzyńskiego osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę i innych umów cywilnoprawnych, od których odprowadzana jest składka na ubezpieczenie chorobowe, nie uległa zmianie po nowelizacji przepisów. Natomiast w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą zostały wprowadzone istotne zmiany.

Przed nowelizacją mniej liczył się okres, za jaki przyszły rodzic opłacał wysokie składki. Wystarczył miesiąc opłaconej, dobrowolnej podniesionej składki na ubezpieczenie chorobowe, aby przez rok cieszyć się wysokim zasiłkiem macierzyńskim. Aby zapobiec ewentualnym matactwom, z 1 stycznia 2016 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, która zmieniła zasady liczenia podstawy zasiłku w przypadku ubezpieczonych podlegających dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z wysoką podstawą składek deklarowaną krócej niż przez 12 miesięcy. Stanowi ją suma 60 proc. prognozowanego, przeciętnego wynagrodzenia po pomniejszeniu o procent składek społecznych finansowanych przez ubezpieczonego (13,71 proc.) za pełne miesiące podlegające uwzględnieniu w podstawie oraz kwoty 1/12 przeciętnej kwoty zadeklarowanej jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, w nadwyżce ponad najniższą podstawę wymiary składek, po pomniejszeniu o 13,71 proc., oraz liczby tych miesięcy.

Przykład

Kobieta prowadzi działalność gospodarczą od 1 lutego 2015 r. Od tego dnia opłacała składkę chorobową od maksymalnej podstawy 9897,50 zł. 1 stycznia 2016 r. urodziła dziecko. Złożyła wnioski o zasiłek za czas urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego w pełnym wymiarze. Jaka podstawa została uwzględniona do naliczenia zasiłku macierzyńskiego?

Podstawa minimalna w 2015 r. wyniosła 2375,40 zł, zatem przez 11 miesięcy była podwyższona o 7522,10 zł.

Suma najniższych podstaw pomniejszona o składki na ubezpieczenia społeczne wyniesie:

2375,40 zł x 11 = 26 129,40 zł

2375,40 zł – (2375,40 zł x 13,71 proc.) = 2049,73 zł

Suma podwyższenia ponad minimalną podstawę, pomniejszona o składki na ubezpieczenia społeczne wyniesie:

7522,10 zł x 11 = 82 743,10 zł

82 743,10 zł – (82 743,10 x 13,71 proc.) = 71 399,02 zł

71 399,02 zł : 11 = 6490,82 zł.

Otrzymaną wartość należy podzielić przez 12 miesięcy i pomnożyć przez liczbę miesięcy podlegania ubezpieczeniu chorobowemu:

6490,82 zł : 12 x 11 = 5949,92 zł

Łączna kwota miesięcznej podstawy zasiłku wyniesie zatem:

2049,73 zł + 5949,92 zł = 7999,65 zł – tj. 100 proc. podstawy