Renta, świadczenie przedemerytalne i wcześniejsza emerytura dla przedsiębiorcy

Osoba prowadząca działalność może uzyskać prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, świadczenia przedemerytalnego, a nawet tzw. wcześniejszej emerytury pracowniczej.

Aktualizacja: 12.07.2016 11:06 Publikacja: 12.07.2016 07:30

Renta, świadczenie przedemerytalne i wcześniejsza emerytura dla przedsiębiorcy

Foto: 123RF

Zasady nabycia prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy określają odpowiednie przepisy ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 748; dalej: ustawa emerytalna). Są one identyczne dla wszystkich ubezpieczonych, w tym również dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Z kolei zasady nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego określają przepisy ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (DzU z 2013 r., poz. 170 ze zm.).

W związku z tym, osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą – podobnie jak inni ubezpieczeni, którzy chcą nabyć prawo do emerytury, renty lub świadczenia przedemerytalnego – muszą przede wszystkim złożyć w ZUS wniosek o jego przyznanie.

Dla niezdolnego do pracy

Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje przedsiębiorcy, gdy spełnia on łącznie następujące warunki:

- został uznany za niezdolnego do pracy,

- ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, np. 5 lat okresu składkowego i nieskładkowego, jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat,

- jego niezdolność do pracy powstała w okresach składkowych, np. w czasie ubezpieczenia z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, ale nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

PRZYKŁAD

Kobieta ma 55 lat i legitymuje się ponad 26-letnim stażem emerytalnym. Do 31 stycznia 2015 r. prowadziła działalność gospodarczą, następnie pobierała zasiłek dla bezrobotnych, a później nie podjęła już żadnej pracy. Lekarz orzecznik stwierdził, że jest całkowicie niezdolna do pracy. W tej sytuacji nabędzie prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy – lekarz stwierdził bowiem całkowitą niezdolność do pracy, a kobieta ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat.

Świadczenie przedemerytalne

Prawo do świadczenia przedemerytalnego dla przedsiębiorcy reguluje art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych. Przysługuje ono osobie, która:

- do dnia ogłoszenia upadłości prowadziła nieprzerwanie i przez okres nie krótszy niż 24 miesiące pozarolniczą działalność w rozumieniu przepisów ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,

- za ten okres opłaciła składki na ubezpieczenia społeczne,

- do dnia ogłoszenia upadłości ukończyła co najmniej: 56 lat – kobieta lub 61 lat – mężczyzna,

- posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Te warunki przedsiębiorca musi spełnić łącznie.

Po ukończeniu wieku emerytalnego ...

Prawo do emerytury po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego przysługuje zarówno osobie, która bezpośrednio przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę pozostawała w stosunku pracy, jak również takiej, która wykonywała inny rodzaj działalności zarobkowej, np. prowadziła działalność gospodarczą. Może się o nią również starać osoba, która przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę nie pracowała i nie podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Aby nabyć prawo do emerytury nie jest konieczne ustanie ubezpieczenia z dniem osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego.

PRZYKŁAD

Kobieta urodzona 25 lipca 1955 r. ma wypracowany ponad 40-letni staż emerytalny w ramach stosunku pracy. Od dwóch lat prowadzi działalność gospodarczą. W czerwcu 2016 r. złożyła wniosek o emeryturę, ponieważ 25 lipca br. ukończy powszechny wiek emerytalny (60 lat i 11 miesięcy). Aby uzyskać prawo do tego świadczenia kobieta nie musi likwidować działalności gospodarczej. ZUS przyzna je od dnia ukończenia powszechnego wieku emerytalnego.

Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, które zamierzają przejść na emeryturę, nie muszą likwidować działalności gospodarczej. Mogą pobierać świadczenie i nadal prowadzić działalność. Muszą jednak pamiętać, że w takiej sytuacji będą ich obowiązywały przepisy dotyczące ograniczania i zawieszania wypłacanej emerytury w związku z osiąganym przychodem.

... albo wcześniej

Wcześniejsza emerytura to świadczenie pracownicze. Przysługuje ona tylko tym osobom, które ostatnio przed zgłoszeniem wniosku o to świadczenie były pracownikami. Konieczne jest przy tym, aby z okresu ostatnich 24 miesięcy ubezpieczenia 6 miesięcy stanowił czas pozostawania w stosunku pracy

Prawo do wcześniejszej emerytury może też nabyć osoba prowadząca działalność gospodarczą, która jednocześnie jest zatrudniona na umowę o pracę i z tego z tytułu podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Warunek pozostawania ostatnio w ubezpieczeniu pracowniczym musi być spełniony przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę. Zatem wykonywanie innej działalności po dniu zgłoszenia wniosku i rozwiązaniu stosunku pracy, lecz przed przyznaniem emerytury, nie stanowi przeszkody do przyznania emerytury.

Z kolei warunek pozostawania w stosunku pracy przez co najmniej 6 miesięcy w ciągu ostatnich 24 miesięcy ubezpieczenia nie jest wymagany, jeżeli w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę wnioskodawca jest uprawniony do renty z tytułu niezdolności do pracy. Wystarczy wówczas jakikolwiek okres ubezpieczenia pracowniczego. Ubezpieczenie to musi być jednak ostatnim ubezpieczeniem, jakiemu podlegał rencista.

Jeżeli jednak w czasie, w którym ubezpieczony był uprawniony do renty z tytułu niezdolności do pracy, wykonywał on działalność inną niż zatrudnienie w ramach stosunku pracy i podlegał z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, uznaje się, że nie został spełniony warunek pozostawania ostatnio pracownikiem. Tym samym takiej osobie nie przysługuje prawo do emerytury.

Wnioskodawca nie musi spełniać warunku pozostawania ostatnio w ubezpieczeniu pracowniczym przez co najmniej 6 miesięcy w ciągu ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, gdy udowodni, że cały wymagany okres stażu emerytalnego to ubezpieczenie pracownicze.

—Zygmunt Łobejko

ZUS

Zasady nabycia prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy określają odpowiednie przepisy ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 748; dalej: ustawa emerytalna). Są one identyczne dla wszystkich ubezpieczonych, w tym również dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Z kolei zasady nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego określają przepisy ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (DzU z 2013 r., poz. 170 ze zm.).

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona