Rekordowy zasiłek z ZUS. Matka otrzymuje 78,5 tys. zł
Chodziło o rozwianie wątpliwości interpretacyjnych związanych z kwestią dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, jakim została objęta na swój wniosek osoba prowadząca pozarolniczą działalność, zanim rozpoczęła korzystanie z prawa do zasiłku macierzyńskiego. Czy ubezpieczenie to ustaje w związku z rozpoczęciem pobierania zasiłku macierzyńskiego, czy też trwa ono w sposób nieprzerwany przez cały okres pobierania tego świadczenia, po czym jest kontynuowane (chyba, że w międzyczasie wystąpi którakolwiek z okoliczności powodujących ustanie dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, wymienionych w art. 14 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych; dalej u.s.u.s.).
W orzecznictwie Sądu Najwyższego zarysowały się aż trzy odmienne poglądy na ten temat.
Przymusowa przerwa
Według pierwszego stanowiska, ubezpieczenie chorobowe osoby prowadzącej pozarolniczą działalność ustaje z chwilą nabycia przez nią prawa do zasiłku macierzyńskiego, skutkiem czego osoba prowadząca pozarolniczą działalność jest wyłączona z tego ubezpieczenia co najmniej przez okres równy okresowi pobierania zasiłku macierzyńskiego. Skutek? Jeśli po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego przedsiębiorcza matka zamierza korzystać z ochrony, jaką daje ubezpieczenie chorobowe, powinna złożyć nowy wniosek o ponowne objęcie jej tym ubezpieczeniem. Niestety, ze względu na warunki wynikające z art. 14 ust. 1 i 1a u.s.u.s. złożenie wniosku staje się skuteczne nie wcześniej, niż pierwszego dnia po upływie okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego. W konsekwencji matka zalicza "przymusową przerwę" w ubezpieczeniu chorobowym (spowodowaną korzystaniem przez nią z prawa do zasiłku macierzyńskiego). Nie jest zatem zachowana ciągłość ubezpieczenia chorobowego, a to może mieć istotne znaczenie przy ubieganiu się w przyszłości o dalsze świadczenia finansowane z ubezpieczenia chorobowego (np. o zasiłek chorobowy), jak również może wpływać na sposób ustalania wysokości świadczeń zasiłkowych.
W tydzień do ZUS
Zgodnie z drugim wariantem orzeczniczym, ubezpieczenie chorobowe osoby prowadzącej pozarolniczą działalność wcale się nie kończy z chwilą rozpoczęcia pobierania zasiłku macierzyńskiego, ale ustaje dopiero w momencie zaprzestania korzystania z tego świadczenia. Jest tak dlatego, że w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego dobrowolne ubezpieczenie chorobowe uzyskuje, w rozumieniu art. 13 pkt 13 u.s.u.s., status prawny obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego na okres pobierania zasiłku macierzyńskiego, który ustawodawca kwalifikuje – na zasadzie fikcji prawnej – jako okres opłacania składek na ubezpieczenie chorobowe (art. 14 ust. 3 u.s.u.s.). Tym niemniej po upływie okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego „przejściowe" podleganie ubezpieczeniom społecznym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego kończy się, co wymaga złożenia przez osobę zainteresowaną wniosku o ponowne objęcie jej adekwatnym tytułem podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, w terminie przez nią wybranym (art. 36 ust. 5 u.s.u.s.). Przy takim założeniu przedsiębiorcza mama, która po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego chce zachować ciągłość ubezpieczenia chorobowego, powinna niezwłocznie (zasadniczo w terminie 7 dni po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego) zgłosić się do tego ubezpieczenia z racji prowadzenia działalności pozarolniczej i opłacić należną składkę.
Według trzeciego poglądu, dobrowolne ubezpieczenie chorobowe osoby prowadzącej pozarolniczą działalność, zainicjowane wnioskiem złożonym przed rozpoczęciem pobierania zasiłku macierzyńskiego, nie ustaje ani z chwilą rozpoczęcia pobierania zasiłku macierzyńskiego, ani z chwilą zakończenia korzystania z tego świadczenia. Trwa ono w sposób nieprzerwany tak długo, aż wystąpi którakolwiek z okoliczności wskazanych enumeratywnie w art. 14 ust. 2 u.s.u.s. Przy takim założeniu osoba prowadząca pozarolniczą działalność, która po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego jest w dalszym ciągu zainteresowana korzystaniem z ochrony, jaką gwarantuje jej ubezpieczenie chorobowe, wcale nie musi ponawiać wniosku o objęcie tym ubezpieczeniem. Wystarczy, że terminowo opłaci składkę należną na ubezpieczenie chorobowe za okres przypadający bezpośrednio po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego.
