Zarówno rodzice, jak też osoba, która ma zająć się opieką nad dzieckiem, powinni być świadomi ciążących na nich obowiązków. Zawierając z nianią umowę uaktywniającą zobowiązani są do zgłoszenia jej do ubezpieczeń społecznych, opłacania składek oraz podatku. Natomiast po zakończeniu roku kalendarzowego niania powinna rozliczyć się z osiągniętego przychodu.
Należy pamiętać, że umowy z nianią nie wolno zawrzeć na czas nieokreślony. Może ona bowiem sprawować opiekę nad dzieckiem w wieku od ukończenia 20. tygodnia życia do końca roku szkolnego, w którym ukończy ono 3. rok życia lub 4 lata – gdy objęcie go wychowaniem przedszkolnym jest niemożliwe lub utrudnione.
Opieka a ZUS
Zatrudniona niania staje się osobą ubezpieczoną. Rodzice bądź osoba uprawniona do sprawowania opieki na dzieckiem stają się płatnikiem składek, a ich rola rozpoczyna się obowiązkiem zgłoszenia niani do ubezpieczeń.
Jeżeli nie występuje zbieg ubezpieczeń, wówczas od 1. dnia obowiązywania umowy uaktywniającej niania powinna zostać zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego; ubezpieczenie chorobowe jest zaś dobrowolne. Na zgłoszenie niani płatnik ma 7 dni od dnia powstania obowiązku zgłoszenia, tj. od dnia rozpoczęcia opieki nad dzieckiem, zgodnie z zawartą umową. Do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego zgłasza ją z kodem ubezpieczenia rozpoczynającym się cyframi 04 30 na druku ZUA, a na ZZA – w przypadku podlegania wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Jeżeli płatnik nie rozlicza składek podlegających finansowaniu z budżetu państwa, powinien dokonać zgłoszenia z kodem ubezpieczenia rozpoczynającym się na 04 31. Dodatkowo przy zgłoszeniu niani sam powinien zgłosić się jako płatnik składek na druku ZFA. Wyrejestrowanie niani należy z kolei złożyć na druku ZWA, a płatnika składek – na ZWPA.
