Świadczenie rehabilitacyjne po wyczerpaniu zasiłku chorobowego

Gdy po wyczerpaniu zasiłku chorobowego ubezpieczony wciąż jest niezdolny do pracy, może otrzymać świadczenie rehabilitacyjne. Dalsze leczenie musi rokować odzyskanie zdolności do pracy, ale przepisy nie mówią, w jakim okresie.

Publikacja: 13.06.2017 06:10

Świadczenie rehabilitacyjne po wyczerpaniu zasiłku chorobowego

Foto: Fotolia.com

Świadczenie rehabilitacyjne ma na celu zabezpieczenie środków utrzymania ubezpieczonego w okresie od zakończenia pobierania zasiłku chorobowego do odzyskania zdolności do dotychczasowej pracy. Zatem w przypadkach przewlekłej niezdolności do pracy z powodu choroby, ale jednocześnie pomyślnych rokowań co do jej odzyskania, możliwe jest uzyskanie świadczenia rehabilitacyjnego. Reguluje to art. 18 i następne ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 372).

Kluczowe rokowania

Świadczenie to przysługuje także ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu okresu zasiłku chorobowego ubiegał się wprawdzie o rentę z tytułu niezdolności do pracy, ale lekarz orzecznik ZUS uznał, że stan jego zdrowia rokuje odzyskanie zdolności do pracy i w związku z tym wystarczające będzie przyznanie mu tego świadczenia, a nie renty.

Przesłanką przyznania świadczenia rehabilitacyjnego jest ustalenie, że dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy, bez konieczności stwierdzenia, że nastąpi to w ciągu 12 miesięcy od wyczerpania zasiłku chorobowego. Zwracał na to uwagę Sąd Najwyższy w uchwale z 2 lutego 2016 r. (III UZP 16/15).

Świadczenie rehabilitacyjne może nabyć nie tylko pracownik, ale również np. zleceniobiorca lub osoba prowadząca działalność gospodarczą – jeżeli podlegali ubezpieczeniu chorobowemu.

Co istotne, to uprawnienie nie zależy od istnienia tej samej choroby po wyczerpaniu zasiłku chorobowego, lecz od dalszego, nieprzerwanego występowania niezdolności do pracy, spowodowanej zarówno tą samą lub inną chorobą, albo też kilkoma współistniejącymi chorobami. Tak też wskazywał SN w wyroku z 14 listopada 2013 r. (II UK 135/13). Możliwa jest więc i taka sytuacja, gdy pracownik w czasie korzystania z zasiłku chorobowego zapadnie na inną niż dotychczas chorobę i na tej podstawie uzyska świadczenie rehabilitacyjne.

Maksymalnie 12 miesięcy

Świadczenie jest przyznawane na okres niezbędny do odzyskania zdolności do pracy – nie dłużej jednak niż na 12 miesięcy. Nie można więc uzyskać tego świadczenia na okres dłuższy niż rok.

Przy czym nie każdy ubezpieczony może otrzymać to świadczenie. Zgodnie z art. 18 ust. 7 i art. 22 ustawy zasiłkowej, nie przysługuje ono:

- osobie uprawnionej do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego albo do urlopu dla poratowania zdrowia,

- za okresy, w których pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia,

- za okresy przebywania pracownika na urlopie bezpłatnym lub na urlopie wychowawczym,

- za okres tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności.

Uprawnioną do emerytury w rozumieniu art. 18 ust. 7 ustawy zasiłkowej jest osoba, która spełnia wszystkie przesłanki nabycia prawa do tego świadczenia i której prawo do emerytury zostało ustalone decyzją organu rentowego, nawet jeśli prawo to uległo zawieszeniu z powodu kontynuowania zatrudnienia u dotychczasowego pracodawcy bez rozwiązania stosunku pracy. Tak też wskazywał SN w wyroku z 28 kwietnia 2016 r. (I UK 261/15). Zatem osoba mająca ustalone prawo do emerytury nie powinna otrzymać świadczenia rehabilitacyjnego.

Prawo do świadczenia rehabilitacyjnego nie jest natomiast wyłączone w przypadku osoby uprawnionej do policyjnej renty inwalidzkiej, gdyż nie została ona wymieniona w art. 18 ust. 7 ustawy zasiłkowej. Tak wyraźnie podkreślał SN w wyroku z 19 lutego 2014 r. (I UK 368/13).

Warto też zauważyć, że świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje za cały okres niezdolności do pracy, jeżeli niezdolność ta została spowodowana w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia popełnionego przez tego ubezpieczonego (art. 15 w zw. z art. 22 ustawy zasiłkowej).

Na wniosek

Ubezpieczony występujący o świadczenie rehabilitacyjne, powinien złożyć w oddziale ZUS wniosek wraz z kompletem dokumentów przed końcem okresu zasiłkowego. Rozpoznając wniosek ZUS wzywa na badanie ubezpieczonego przez lekarza orzecznika w celu określenia, czy nadal zachodzi niezdolność do pracy. Niekiedy konieczne jest również przeprowadzenie badania przez lekarza specjalistę wskazanego przez ZUS.

W terminie 14 dni od wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika można się odwołać do komisji lekarskiej ZUS składając sprzeciw. Orzeczenie tej komisji stanowi podstawę wydania decyzji przez ZUS. Gdyby była ona niekorzystna dla ubezpieczonego, może on w ciągu miesiąca złożyć odwołanie do sądu ubezpieczeń społecznych.

Wysokość świadczenia

Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje w wysokości 90 proc. podstawy wymiaru za pierwsze 3 miesiące i 75 proc. podstawy – za dalsze miesiące. Natomiast kobiety w ciąży otrzymują je przez cały okres w wysokości 100 proc. podstawy. Stan ciąży powinien być poświadczony zaświadczeniem lekarskim. Taka sama wysokość świadczenia rehabilitacyjnego przysługuje, gdy niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową.

Zakaz pracy

Jeśli podczas kontroli pracodawca lub ZUS stwierdzą, że ubezpieczony przebywający na świadczeniu rehabilitacyjnym wykonuje pracę zarobkową lub wykorzystuje ten okres w sposób niezgodny z celem przyznania mu tego świadczenia, ubezpieczony straci prawo do świadczenia rehabilitacyjnego za cały okres zwolnienia lekarskiego, podczas którego wykonywał pracę (art. 17 ust. 1 w zw. z art. 22 ustawy zasiłkowej). Nie można więc, w okresie pobierania świadczenia rehabilitacyjnego, nadal pracować lub prowadzić działalności gospodarczej.

Autor jest sędzią Sądu Okręgowego w Kielcach

Powrót na etat

Firma, która zwolniła pracownika bez wypowiedzenia z powodu jego długotrwałej choroby, musi zatrudnić go ponownie, gdy odzyskał zdolność do pracy po korzystaniu ze świadczenia rehabilitacyjnego. Warunkiem jest posiadanie przez pracodawcę wolnych etatów. Obowiązek ponownego zatrudnienia dotyczy pracownika, który zgłosi swój powrót do pracodawcy niezwłocznie po wyczerpaniu tego świadczenia, choćby nastąpiło to po upływie 6 miesięcy od rozwiązania stosunku pracy (art. 20 ustawy zasiłkowej).

Świadczenie rehabilitacyjne ma na celu zabezpieczenie środków utrzymania ubezpieczonego w okresie od zakończenia pobierania zasiłku chorobowego do odzyskania zdolności do dotychczasowej pracy. Zatem w przypadkach przewlekłej niezdolności do pracy z powodu choroby, ale jednocześnie pomyślnych rokowań co do jej odzyskania, możliwe jest uzyskanie świadczenia rehabilitacyjnego. Reguluje to art. 18 i następne ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 372).

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe