Odwołanie od decyzji ZUS – otrzymałeś decyzję i co dalej

Sprawy z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych stanowią istotny odsetek spośród wszystkich spraw rozpatrywanych przez sądy powszechne. Sprawy z organem rentowym dotyczą najczęściej spraw związanych z różnego rodzaju świadczeniami jak prawo do emerytury, renty, o zasiłek chorobowy, opiekuńczy, wyrównawczy, świadczenie rehabilitacyjne, świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, itd. Żeby jednak sprawa związana z negatywną decyzją ZUS trafiła na wokandę konieczne jest wcześniejsze jej zaskarżenie.

Publikacja: 14.06.2020 00:01

Odwołanie od decyzji ZUS – otrzymałeś decyzję i co dalej

Foto: Adobe Stock

Co zatem zrobić w przypadku otrzymania negatywnej decyzji ZUS?

Niemal od każdej decyzji ZUS przysługuje odwołanie. Odwołania nie można wnieść jedynie od decyzji przyznającej świadczenie w drodze wyjątku oraz od decyzji odmawiającej przyznania takiego świadczenia, od decyzji w sprawach o umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, co wynika wprost z zapisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Odwołanie do sądu przysługuje również w razie niewydania decyzji w terminie 2 miesięcy, licząc od dnia zgłoszenia wniosku o świadczenie lub inne roszczenia. Odwołanie do sądu z racji bezczynności ZUS nie przysługuje jednak, gdy na organie rentowym nie ciążyła powinność wydania decyzji (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 3 lipca 2013 r., III AUa 7/13).

Po otrzymaniu decyzji organu istotne jest by zapoznać się z pouczeniem zawartym na końcu każdej decyzji. W pouczeniu będzie znajdować się bowiem informacja o terminie do wniesienia odwołania czy informacja do kogo takie odwołanie należy złożyć.

Czytaj także: Tarcza antykryzysowa: sprawdź, co się dzieje z wnioskiem o zwolnienie z ZUS

Odwołanie wnosi się nie bezpośrednio do sądu, ale za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżaną decyzję. Odwołanie należy wnieść na piśmie do jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji. Zachowanie terminu jest niezwykle istotne, bowiem sąd odrzuci odwołanie wniesione po upływie terminu. Rozpoznanie przez sąd odwołania wniesionego po upływie terminu jest możliwe jedynie w wypadku, gdy łącznie zostaną spełnione dwa warunki, tj. przekroczenie terminu nie jest nadmierne i przyczyna tego jest niezależna od odwołującego się. Ocena czy przekroczenie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się, jest pozostawiona uznaniu sądu (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 5 lipca 2013 r., III AUa 1359/12).

Odwołanie od decyzji organu rentowego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych pełni rolę pozwu. Odwołanie powinno zawierać oznaczenie zaskarżonej decyzji, zwięzłe przytoczenie zarzutów oraz wniosków i ich uzasadnienie oraz podpis ubezpieczonego (albo przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika). Oznaczenie zaskarżonej decyzji to podanie takich informacji, które bez nadmiernych trudności pozwolą ją zidentyfikować. W praktyce wystarczy więc wskazanie organu, który wydał decyzję oraz podanie daty jej wydania i numeru decyzji. Jeżeli odwołanie jest skutkiem niewydania decyzji we właściwym terminie, należy określić datę złożenia wniosku, jego przedmiot oraz organ rentowy, do którego został złożony. Gdy chodzi o zarzuty wystarczy, jeśli odwołujący się wyrazi swoje niezadowolenie (pokrzywdzenie) z treści decyzji. W odwołaniu warto też powołać konkretne dowody, które mają zostać przeprowadzone w postępowaniu przed sądem (np. z zeznań świadków, z dokumentów). Każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane i ich dopuszczenie za celowe. Należy przy tym pamiętać, że na etapie postępowania sądowo-odwoławczego to nie organ ma udowadniać prawidłowość wydanej przez siebie decyzji, lecz strona ma udowodnić, że wskazane przez nią w odwołaniu okoliczności faktycznie miały miejsce (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 14 grudnia 2017 r., III AUa 2227/16). Odwołanie wolne jest od opłat sądowych.

Organ rentowy po otrzymaniu odwołania ma dwie możliwości. Jeżeli uzna odwołanie za słuszne – wówczas zmieni lub uchyli zaskarżoną decyzję niezwłocznie, nie później niż w terminie 30 dni od dnia wniesienia odwołania. W tym wypadku odwołaniu nie nadaje się dalszego biegu. Jeżeli natomiast ZUS odwołania nie uwzględni, przekaże akta sprawy do sądu.

Regułą jest rozpoznawanie spraw przeciwko ZUS w pierwszej instancji przez sądy okręgowe – sądy pracy i ubezpieczeń społecznych. Sądy rejonowe są właściwe do rozpoznania spraw o zasiłek chorobowy, wyrównawczy, opiekuńczy, macierzyński oraz pogrzebowy; o świadczenie rehabilitacyjne; o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności; o odszkodowanie z tytułu wypadku w drodze do/z pracy, wypadku przy pracy lub choroby zawodowej czy wypadku lub choroby zawodowej pozostającej w związku z czynną służbą wojskową albo służbą w Policji.

W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych można występować jako ubezpieczony – czyli osoba która ubiega się o świadczenie z ubezpieczeń społecznych albo o emeryturę lub rentę, ustalenie istnienia bądź nieistnienia obowiązku ubezpieczenia, jego zakresu lub wymiaru składki z tego tytułu, czy też świadczenia w sprawach należących do właściwości ZUS. W toku postępowania ubezpieczonego nazywa się zamiennie wnioskodawcą lub odwołującym się.

W postępowaniu – niezależnie od ubezpieczonego, może brać udział również zainteresowany, czyli ten, czyje prawa lub obowiązki zależą od rozstrzygnięcia sprawy. Nie chodzi przy tym o zainteresowanie w sensie potocznym a o osobę, dla której wynik toczącego się postępowania będzie oddziaływał na jej prawa lub obowiązki wynikające z prawa ubezpieczeń społecznych. W praktyce będzie to np. pracodawca w sprawie o jednorazowe odszkodowanie, stwierdzenie choroby zawodowej lub o ustalenie uprawnień pracownika do zasiłku chorobowego w trakcie trwania zatrudnienia. Sąd zobowiązany jest każdorazowo zawiadomić zainteresowanego o możliwości wzięcia przez niego udziału w toczącym się postępowaniu sądowym. Zainteresowany może przystąpić do sprawy w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia zawiadomienia.

Przeniesienie sprawy na drogę sądową przez wniesienie odwołania od decyzji organu rentowego ogranicza się do okoliczności uwzględnionych w decyzji, a między stronami spornych. Przed sądem ubezpieczony może żądać jedynie korekty stanowiska zajętego przez organ rentowy i wykazywać swoją rację, odnosząc się do przedmiotu sporu objętego zaskarżoną decyzją, natomiast nie może żądać czegoś, o czym organ rentowy nie decydował (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 15 lipca 2016 r., III AUa 1852/15).

Komentarz autora

Odwołanie jest skuteczną formą zaskarżania decyzji ZUS. Gdy chodzi o czas rozpoznawania sprawy przed sądem jest on różny i z reguły wynosi od kilku do kilkunastu miesięcy. Uzależnione jest to w szczególności od stopnia skomplikowania stanu prawnego i faktycznego sprawy (w tym konieczność np. przeprowadzenia dowodu z zeznań świadków, opinii biegłych), obiegu korespondencji czy liczby spraw w danym sądzie. Sądy jednak, w przeciwieństwie do ZUS, mają większą swobodę w ocenie dowodów, co powoduje większe szanse dla ubezpieczonego korzystnego dla niego rozstrzygnięcia w sporze z ZUS.

- Radca prawny Daria Wojciechowska, Kancelaria M. Woziński, A.Kulisz sp. p. Kancelaria jest zrzeszona w sieci Kancelarie RP działającej pod patronatem dziennika „Rzeczpospolita".

Co zatem zrobić w przypadku otrzymania negatywnej decyzji ZUS?

Niemal od każdej decyzji ZUS przysługuje odwołanie. Odwołania nie można wnieść jedynie od decyzji przyznającej świadczenie w drodze wyjątku oraz od decyzji odmawiającej przyznania takiego świadczenia, od decyzji w sprawach o umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, co wynika wprost z zapisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Odwołanie do sądu przysługuje również w razie niewydania decyzji w terminie 2 miesięcy, licząc od dnia zgłoszenia wniosku o świadczenie lub inne roszczenia. Odwołanie do sądu z racji bezczynności ZUS nie przysługuje jednak, gdy na organie rentowym nie ciążyła powinność wydania decyzji (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 3 lipca 2013 r., III AUa 7/13).

Pozostało 88% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe