Obniżenie wymiaru etatu nie zawsze skutkuje obcięciem zasiłku chorobowego

Przy zmianie wielkości etatu podstawę zasiłku chorobowego pracownika ustala się w stosunku do nowego wymiaru zatrudnienia pod warunkiem, że modyfikacja przypadała najpóźniej w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy.

Publikacja: 09.06.2016 05:00

Obniżenie wymiaru etatu nie zawsze skutkuje obcięciem zasiłku chorobowego

Foto: Fotorzepa, Marta Bogacz

Co do zasady podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeżeli jednak chory nie jest zatrudniony tak długo lub w 12 miesiącach przed absencją zmienił wymiar etatu, podstawę wylicza się z krótszego okresu.

Gdy niezdolność do pracy powstała przed upływem 12 miesięcy kalendarzowych umowy, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się, przyjmując przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe tego zatrudnienia. Miesiąc, w którym pracownika przyjęto na etat od pierwszego roboczego dnia miesiąca, traktuje się jako pełny kalendarzowy miesiąc zatrudnienia i wynagrodzenie za ten miesiąc przyjmuje się do ustalenia podstawy.

Przykład 1

Pracownik został zatrudniony 6 maja, udokumentował 10-letni staż pracy i od pierwszego dnia angażu ma prawo do zasiłku chorobowego bez okresu wyczekiwania. Dostarczył pracodawcy zwolnienie lekarskie od 2 do 8 sierpnia. Do podstawy wymiaru zasiłku należy przyjąć pełne miesiące pracy, tj. czerwiec i lipiec, pomijając pierwszy, niepełny miesiąc, czyli maj.

Tę zasadę stosuje się też, gdy stosunek pracy kończy się w trakcie miesiąca, przed upływem 12 miesięcy kalendarzowych zatrudnienia, a niezdolność do pracy powstała w następnym miesiącu.

Przykład 2

Pracownika zatrudniono na okres próbny od 29 maja do 28 sierpnia. 2 września dostarczył do ZUS zwolnienie lekarskie, pracodawca został zaś poproszony o wystawienie druku Z-3. Podstawę zasiłku chorobowego będą stanowiły zarobki za pełne miesiące zatrudnienia, tj. czerwiec i lipiec.

Czasem trzeba dodać

Jeżeli pracownik nie osiągnął pełnego wynagrodzenia z przyczyn usprawiedliwionych, wynagrodzenie uwzględniane w podstawie zasiłku należy uzupełnić do pełnego miesiąca. Jednak absencję spowodowaną urlopem wypoczynkowym lub inną przyczyną, za które etatowiec zachowuje prawo do wynagrodzenia, traktuje się na równi z dniami przepracowanymi.

Dni, w których pracownik był nieobecny, bo miał urlop wypoczynkowy lub inną przyczynę, za które zachowuje prawo do wynagrodzenia (np. dwa dni zwolnienia od pracy przysługujące w ciągu roku na dziecko w wieku do 14 lat), są traktowane na równi z dniami przepracowanymi.

Za usprawiedliwioną nieobecność w pracy uznaje się absencję spowodowaną:

- chorobą,

- koniecznością sprawowania osobistej opieki nad zdrowym lub chorym dzieckiem albo innym chorym członkiem rodziny,

- urlopem macierzyńskim lub wychowawczym,

- urlopem bezpłatnym.

Nie uzupełnia się wynagrodzenia za miesiąc, w którym absencja wynikała z przyczyn nieusprawiedliwionych oraz w którym wymienione nieobecności trwały dłużej niż połowa wymiaru czasu do przepracowania.

Przykład 3

Pracownik został zatrudniony 6 maja, udokumentował 10-letni staż pracy i od pierwszego dnia umowy ma prawo do zasiłku chorobowego bez okresu wyczekiwania. W lipcu dostarczył zwolnienie lekarskie. W podstawie zasiłku chorobowego uwzględnia się wyłącznie zarobki za czerwiec. Wymiar pracy w tym miesiącu to 22 dni. Pracownik przebywał wtedy 10 dni na urlopie wypoczynkowym, a pracę świadczył przez 12 dni. Ponieważ urlop wypoczynkowy jest traktowany tak, jakby pracował, nie trzeba uzupełniać wynagrodzenia. Przyjmuje się, że pracę świadczył cały miesiąc.

Jak ustalić

Miesięczne wynagrodzenie zmienne uzupełnia się przez:

- podzielenie wynagrodzenia osiągniętego za przepracowane dni robocze przez liczbę dni przepracowanych,

- pomnożenie przez liczbę dni, które pracownik musiał przepracować w tym miesiącu, jeżeli przepracował choćby jeden dzień,

- przyjęcie kwoty zmiennych składników wynagrodzenia w przeciętnej miesięcznej wysokości, wypłaconej za ten miesiąc zatrudnionym u pracodawcy na takim samym lub podobnym stanowisku, jeżeli pracownik nie osiągnął w tym miesiącu żadnego wynagrodzenia.

Przykład 4

Pracodawca ma do uzupełnienia wynagrodzenie pracownika, które powinno zostać uwzględnione w podstawie zasiłku. Miesiąc uzupełniany liczył 22 dni robocze, pracownik był siedem dni nieobecny, z czego 2 były nieobecnością nieusprawiedliwioną. Za wykonaną pracę otrzymał 5000 zł brutto. Uzupełniając wynagrodzenie, należy przyjąć, że etatowiec miał do przepracowania 20 dni, a przepracował 15, tj. (5000 zł : 15) x 20 = 6666,67 zł.

Wynagrodzenie określone stawką godzinową uzupełnia się analogicznie jak to ze stałą stawką. Wynagrodzenie oraz dodatek za nadgodziny należy uwzględnić w podstawie zasiłku w kwocie faktycznie wypłaconej, bez uzupełniania.

Przykład 5

Pracownik otrzymuje wynagrodzenie według stawki godzinowej – 20 zł brutto. W miesiącu uwzględnionym w podstawie zasiłku przepracował 15 dni (powinien 20), z czego pięć dni był na zwolnieniu lekarskim. Dostał również wynagrodzenie z dodatkiem 50-proc. za 10 nadgodzin. Otrzymał 2400 zł wynagrodzenia zasadniczego (120 godzin x stawka 20 zł) oraz za nadgodziny plus dodatek 300 zł.

Uzupełnienie wynagrodzenia należy wyliczyć, pomijając kwotę za nadgodziny i dodatek: (2400 zł : 15 dni) x 20 dni= 3200 zł.

Dopiero wyliczając pełne wynagrodzenie uwzględnione w podstawie zasiłku za miesiąc, należy dodać wynagrodzenie za nadgodziny i dodatek w kwocie rzeczywiście wypłaconej. Wynagrodzenie za ten miesiąc uwzględnione w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego wynosi: 3200 zł + 300 zł = 3500 zł.

Przekroczenie 30-krotności

Obliczając podstawę zasiłku chorobowego, uwzględniany przychód pomniejsza się o składki społeczne pobrane od wynagrodzenia. Jeżeli pracownik w miesiącu, który bierze się do wyliczenia podstawy chorobowej, przekroczył ustaloną na dany rok kwotę 30-krotności ZUS, pomniejszenie składek potrąconych należy wykazać jako średni procent rzeczywiście potrąconych składek na ubezpieczenia społeczne.

Średni wskaźnik potrąconych składek wylicza się według następującego wzoru:

kwota składek x 100

średni wskaźnik składek = ------------------------------------

przychód stanowiący

podstawę wymiaru ZUS

Inny wymiar etatu

Jeżeli między absencjami nie minęły trzy pełne miesiące przerwy, co do zasady podstawy zasiłku nie ustala się ponownie. Wyjątek stanowi zmiana wymiaru etatu. Nie ma wtedy znaczenia przerwa, podstawę liczy się w stosunku do nowego wymiaru zatrudnienia.

Zasadę tę stosuje się wtedy, gdy zmiana etatu przypadała w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy lub w 12 miesiącach poprzedzających powstanie choroby. Zmiana wielkości etatu w trakcie niezdolności do pracy, w miesiącu późniejszym niż ten, w którym powstała niezdolność do pracy, nie wpływa na ustaloną podstawę wymiaru zasiłku.

Inny wymiar czasu pracy wpływa także na uwzględnianie w podstawie wymiaru zasiłku składników za okresy dłuższe niż miesiąc. Jeżeli zmiana etatu przypadała w czasie czterech kwartałów poprzedzających absencję lub w ciągu roku przed tą absencją, składnik kwartalny należy uwzględnić w proporcji odpowiedniej do liczby pełnych kalendarzowych miesięcy po zmianie wymiaru czasu pracy.

Przykład 6

Pracownik był zatrudniony 1 stycznia 2016 r. na umowę o pracę na pół etatu z wynagrodzeniem zasadniczym 3000 zł. Od 1 maja 2016 r. jego etat zwiększył się do pełnego. Ubezpieczony chorował od 1 do 15 maja. Do ustalenia podstawy zasiłku należy uwzględnić wyłącznie wynagrodzenie po zmianie etatu, nie uzupełnia się wcześniejszych miesięcy.

Autorka jest ekspertką ds. zarządzania zasobami ludzkimi i administracji kadrowo-płacowej w dziale usług księgowych BDO

Co do zasady podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeżeli jednak chory nie jest zatrudniony tak długo lub w 12 miesiącach przed absencją zmienił wymiar etatu, podstawę wylicza się z krótszego okresu.

Gdy niezdolność do pracy powstała przed upływem 12 miesięcy kalendarzowych umowy, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się, przyjmując przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe tego zatrudnienia. Miesiąc, w którym pracownika przyjęto na etat od pierwszego roboczego dnia miesiąca, traktuje się jako pełny kalendarzowy miesiąc zatrudnienia i wynagrodzenie za ten miesiąc przyjmuje się do ustalenia podstawy.

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe