Gdzie płaci składki międzynarodowy marynarz - wyrok Trybunału UE w Luksemburgu

Marynarz, który mieszka w UE i pracuje dla firmy z UE, powinien płacić składki według unijnych przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego nawet, jeśli swoje zadania wykonuje poza terytorium Unii Europejskiej i na statku pływającym pod banderą państwa trzeciego.

Publikacja: 08.05.2019 15:00

Gdzie płaci składki międzynarodowy marynarz - wyrok Trybunału UE w Luksemburgu

Foto: Adobe Stock

Do takiego wniosku doszedł Trybunał Sprawiedliwości w Luksemburgu po rozpatrzeniu sprawy obywatela Łotwy (C-631/17). Wyrok ma zastosowanie do wszystkich obywateli UE w podobnej sytuacji.

Przez prawie pół roku S.F. pracował jako marynarz dla spółki z siedzibą w Holandii. Wykonywał pracę na pokładzie statku pływającego pod banderą Bahamów na Morzu Północnym, poza terytorium Unii Europejskiej. Holenderskie organy podatkowe wydały wobec S.F. decyzję podatkową o ustaleniu wymiaru składek na zabezpieczenie społeczne do zapłacenia w Holandii. S.F. nie zgodził się z nią. Uważał, że nie należy do holenderskiego systemu ubezpieczeń społecznych.

Spór marynarza z urzędnikami trafił do sądu najwyższego. Ten jednak nabrał wątpliwości jak zastosować unijne przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia w tak szczególnej sytuacji i zwrócił się do Trybunału z pytaniem prejudycjalnym.

W dzisiejszym wyroku Trybunał przypomniał swoje wcześniejsze orzecznictwo: sama okoliczność, że pracownik świadczy pracę poza terytorium Unii, nie wystarczy, by przepisy prawa Unii dotyczące swobodnego przepływu pracowników, m.in. rozpatrywane rozporządzenie, nie miały zastosowania. Jest oczywiście warunek: stosunek pracy musi zachować wystarczająco ścisły związek z terytorium Unii. Jest tak wówczas, gdy obywatel Unii, zamieszkały w jednym z państw członkowskich, został zatrudniony przez przedsiębiorstwo mające siedzibę w innym państwie członkowskim.

- W sprawie S.F. stosunek pracy zachowuje wystarczająco ścisły związek z terytorium Unii, ponieważ w okresie pracy poza terytorium Unii marynarz zachował miejsce zamieszkania na Łotwie, a siedziba jego pracodawcy mieściła się Niderlandach. Taka sytuacja jest objęta zakresem zastosowania rozporządzenia w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego - uznał TSUE.

Po stwierdzeniu, że S.F. nie jest objęty przepisami szczególnymi dotyczącymi m.in. osób delegowanych, osób wykonujących działalność w dwóch lub kilku państwach członkowskich, czy też osób, które zdecydowały się na ubezpieczenie dobrowolne lub fakultatywne, ani też zasadą ogólną dotyczącą marynarzy,  Trybunał zajął się kwestią, czy S.F. jest objęty zakresem zastosowania art. 11 ust. 3 lit. e) rozporządzenia. Przepis ten stanowi, że osoby inne niż wskazane w art. 11 ust. 3 lit. a)-d) podlegają ustawodawstwu państwa członkowskiego miejsca zamieszkania, bez uszczerbku dla innych przepisów rozporządzenia gwarantujących im świadczenia na podstawie ustawodawstwa jednego lub kilku innych państw członkowskich.

- Wykładnia zawężająca art. 11 ust. 3 lit. e) rozporządzenia, która ograniczyłaby zakres stosowania tego przepisu tylko do osób nieaktywnych zawodowo (zgodnie z poglądem rządu niderlandzkiego i Komisji), w taki sposób, że S.F. zostałby wyłączony z zakresu zastosowania tego przepisu, mogłaby pozbawić osoby, których nie obejmują hipotezy wskazane w tym artykule ani w innych przepisach tego rozporządzenia, ochrony w dziedzinie zabezpieczenia społecznego z uwagi na brak ustawodawstwa, jakie miałoby zastosowanie w ich przypadku - stwierdził Trybunał.

Taka wykładnia byłaby sprzeczna z celem tego przepisu oraz całego rozporządzenia, które zawiera kompletny i jednolity system norm kolizyjnych mających na celu nie tylko uniknięcie jednoczesnego stosowania kilku ustawodawstw krajowych i mogących z tego wyniknąć komplikacji, lecz także zapewnienie, by osoby objęte zakresem zastosowania tego rozporządzenia nie były pozbawione ochrony w dziedzinie zabezpieczenia społecznego.

W konsekwencji Trybunał orzekł, że art. 11 ust. 3 lit. e) rozporządzenia należy interpretować w ten sposób, że ma on zastosowanie do wszystkich osób, które nie zostały wskazane w art. 11 ust. 3 lit. a)–d), a nie tylko tych, które są nieaktywne zawodowo.

Trybunał podkreślił, że wykładni tej nie podważają wyjaśnienia Komisji ani Praktyczny poradnik dotyczący ustawodawstwa mającego zastosowanie w Unii Europejskiej (UE), Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG) i Szwajcarii, opracowany i zatwierdzony przez Komisję Administracyjną ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego i opublikowany w grudniu 2013 r. Nawet jeżeli dokumenty te stanowią użyteczne narzędzia wykładni rozporządzenia w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, to nie mają one żadnej mocy wiążącej, a zatem Trybunał nie jest nimi związany przy dokonywaniu wykładni wspomnianego rozporządzenia.

- Osoba znajdująca się w sytuacji takiej jak S.F. jest objęta zakresem zastosowania rozporządzenia w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, a dokładniej jego art. 11 ust. 3 lit. d), w związku z czym mającym zastosowanie ustawodawstwem krajowym jest ustawodawstwo państwa członkowskiego miejsca zamieszkania tej osoby - orzekł TSUE.

Do takiego wniosku doszedł Trybunał Sprawiedliwości w Luksemburgu po rozpatrzeniu sprawy obywatela Łotwy (C-631/17). Wyrok ma zastosowanie do wszystkich obywateli UE w podobnej sytuacji.

Przez prawie pół roku S.F. pracował jako marynarz dla spółki z siedzibą w Holandii. Wykonywał pracę na pokładzie statku pływającego pod banderą Bahamów na Morzu Północnym, poza terytorium Unii Europejskiej. Holenderskie organy podatkowe wydały wobec S.F. decyzję podatkową o ustaleniu wymiaru składek na zabezpieczenie społeczne do zapłacenia w Holandii. S.F. nie zgodził się z nią. Uważał, że nie należy do holenderskiego systemu ubezpieczeń społecznych.

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe