ZUS: skutki zaległości w płaceniu składek

Na wniosek ZUS sąd może orzec zakaz prowadzenia działalności gospodarczej wobec członka zarządu, który z własnej winy nie złożył w odpowiednim czasie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki.

Publikacja: 12.04.2018 06:00

ZUS: skutki zaległości w płaceniu składek

Foto: Fotolia.com

- ZUS skierował przeciwko mnie wniosek do sądu o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. Podał w uzasadnieniu, że spółka, w której jestem członkiem zarządu, ma długi z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za 2015 r., a ja wtedy nie zgłosiłem wniosku o upadłość. Nie kwestionuję problemów, bo mamy też inne długi, a ZUS prowadzi przecież egzekucję (bezskuteczną). Czy grozi mi proces i kara? Czy jest jakieś przedawnienie? – pyta czytelnik.

Wina członka zarządu w niezłożeniu wniosku o upadłość będzie przedmiotem analizy sądu w toku postępowania sądowego. Ostateczne rozstrzygnięcie zależy od ustaleń faktycznych sądu, tym bardziej, że ma on możliwość, a nie obowiązek, wydania orzeczenia zakazu z art. 373 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe. Czytelnik nie może natomiast liczyć na przedawnienie swojej odpowiedzialności w tym zakresie. Dla istoty ww. postępowania sądowego nie ma również znaczenia fakt, że ZUS prowadzi egzekucję przeciwko spółce.

Członek zarządu...

Ocena podanego stanu faktycznego wymaga analizy w kontekście stosownych regulacji ustawy z 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 2171 ze zm.). Z opisu wynika, że czytelnik posiada status członka zarządu w spółce kapitałowej, która zaprzestała regulacji względem ZUS zobowiązań składkowych, przy czym egzekucja przeciwko spółce pozostaje bezskuteczna. Właśnie przez pryzmat tych okoliczności należy ocenić zasadność wniosku ZUS o orzeczenie przez sąd zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, względnie pełnienia funkcji członka zarządu w spółce kapitałowej.

... odpowie za brak działań

Bez wątpienia czytelnik może znaleźć się w kręgu osób, wobec których sąd może wydać wspomniane orzeczenie. Świadczy o tym choćby fragment z uzasadnienia uchwały Sądu Najwyższego z 28 września 2016 r. (III CZP 48/16): Wierzyciel jest legitymowany do złożenia wniosku o wszczęcie postępowania o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej przez członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z powodu niezgłoszenia przez niego w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości tej spółki także wtedy, gdy wierzytelność wnioskodawcy powstała po zaprzestaniu pełnienia przez uczestnika funkcji członka zarządu.

Nawet na 10 lat

Stosowne regulacje w ww. zakresie przedmiotowym zostały ujęte m.in. w art. 373 ww. ustawy. Tam (w ust. 1) postanowiono – według stanu obowiązującego w 2015 r. – że sąd może orzec pozbawienie na okres od 3 do 10 lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu osoby, która ze swej winy:

1) będąc do tego zobowiązana z mocy ustawy, nie złożyła w terminie dwóch tygodni od dnia powstania podstawy do ogłoszenia upadłości wniosku o ogłoszenie upadłości, albo

2) po ogłoszeniu upadłości nie wydała lub nie wskazała majątku, ksiąg handlowych, korespondencji lub innych dokumentów upadłego, do których wydania lub wskazania była zobowiązana z mocy ustawy, albo

3) po ogłoszeniu upadłości ukrywała, niszczyła lub obciążała majątek wchodzący w skład masy upadłości, albo

4) jako upadły w toku postępowania upadłościowego nie wykonała innych obowiązków ciążących na nim z mocy ustawy lub orzeczenia sądu albo sędziego-komisarza, albo też w inny sposób utrudniała postępowanie.

Wspomniana regulacja zawiera zamknięty katalog sytuacji, w których sąd może – ale nie musi – orzec ww. zakaz.

Kwestia winy...

Wnioskodawca – w tym przypadku ZUS – musi przede wszystkim wykazać we wniosku (w toku postępowania) winę osoby, wobec której domaga się zakazu (wobec niezłożenia przez nią w ustawowym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości). W postanowieniu SN z 30 listopada 2011 r. (III CSK 44/11) podkreślono bowiem, że: Orzeczenie, o którym mowa w art. 373 ust. 1 ustawy z 28 lutego 2003 r. Prawa upadłościowego i naprawczego (DzU z 2009 r. nr 175, poz. 1361) jest wprawdzie sankcją cywilną o charakterze prewencyjnym, jednak w istocie jest zbliżone do sankcji karnej przewidzianej w art. 41 k.k., gdyż, w odróżnieniu od rozwiązań typowych dla prawa cywilnego, stanowi dolegliwość o charakterze głównie osobistym. Konieczne jest zatem udowodnienie przez wnioskodawcę winy dłużnika, na poziomie przynajmniej niedbalstwa, w spóźnionym złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości.

... terminu ...

Jeśli chodzi o ustawowy termin na zgłoszenie wniosku o upadłość, to należy przypomnieć treść innych regulacji przywołanej ustawy, mianowicie art. 10 i art. 21 ust. 1 i 2. Z pierwszego wynika, że upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. W dacie powstania zaległości (nie później niż 2015 r.) ww. art. 21 ust. 1 i 2 miały jednak inną treść niż aktualnie. Stanowiły wówczas, że dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie 2 tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości. Jeżeli dłużnikiem była osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznała zdolność prawną, obowiązek ten spoczywał na każdym, kto miał prawo go reprezentować sam lub łącznie z innymi osobami. Zmianie uległ zasadniczo ww. termin na zgłoszenie wniosku o upadłość – wówczas było to 2 tygodnie, obecnie jest na to 30 dni. Oznacza to, że czytelnik (członek zarządu) nie dopełnił opisanego obowiązku.

... i przedawnienia

W art. 377 przywołanej ustawy istnieje wyjątkowa regulacja wyłączająca możliwość orzeczenia zakazu przez sąd. W dacie powstania zadłużenia (2015 r.) stanowił on, że nie orzeka się zakazu, o którym mowa w art. 373, jeżeli postępowanie w tej sprawie nie zostało wszczęte w terminie roku od dnia umorzenia lub zakończenia postępowania upadłościowego albo oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości na podstawie art. 13. Jeśli jednak wniosek o ogłoszenie upadłości nie był złożony – termin ten wynosił 3 lata od dnia, w którym dłużnik miał obowiązek złożyć taki wniosek.

Zbliżony zakres treściowy, aczkolwiek nie identyczny, ma ten przepis w obecnym brzmieniu. W każdym razie nie upłynął jeszcze okres 3 lat, licząc od dnia powstania obowiązku złożenia wniosku do sądu o upadłość, więc sąd ma prawo orzec zakaz prowadzenia działalności wobec czytelnika.

- ZUS skierował przeciwko mnie wniosek do sądu o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. Podał w uzasadnieniu, że spółka, w której jestem członkiem zarządu, ma długi z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za 2015 r., a ja wtedy nie zgłosiłem wniosku o upadłość. Nie kwestionuję problemów, bo mamy też inne długi, a ZUS prowadzi przecież egzekucję (bezskuteczną). Czy grozi mi proces i kara? Czy jest jakieś przedawnienie? – pyta czytelnik.

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Rosati: Manowska blokuje posiedzenie Trybunału Stanu
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Sądy i trybunały
Jest nowy prezes sądu w Olsztynie. W miejsce Macieja Nawackiego
Prawnicy
Prokurator Ewa Wrzosek: Nie popełniłam żadnego przestępstwa
Prawnicy
Rzecznik dyscyplinarny adwokatów przegrał w sprawie zgubionego pendrive'a