- Już pół roku prowadzę działalność gospodarczą – handel obwoźny. Dotąd jednak nie zgłosiłem jej do CEIDG, a tym samym do oskładkowania w ZUS. Czy ZUS może się domagać za ten okres zapłacenia składek? Obroty miałem bardzo niskie i prawie żadnych przychodów. Dlatego nie płaciłem składek, bo nie było z czego – pyta czytelnik.
Po pierwsze, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 963 ze zm.), osoby prowadzące działalność pozarolniczą obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Z art. 13 pkt 4 tej ustawy wynika dodatkowo, że obowiązek ubezpieczeń społecznych trwa od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania jej wykonywania, z wyłączeniem okresu, na który działalność zawieszono na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Z korelacji tych przepisów wynika, że ważny jest nie tyle formalnie rozumiany status przedsiębiorcy, ile faktyczne wykonywanie działalności gospodarczej.
Po drugie, w kontekście stosowania ww. norm prawnych, Sąd Najwyższy w wyroku z 18 listopada 2011 r. (I UK 156/11) uznał, że nie ma wątpliwości, iż prowadzenie działalności gospodarczej stanowi tytuł podlegania ubezpieczeniom wtedy, gdy faktycznie konkretny ubezpieczony wykonuje tę działalność, choć stopień natężenia jego aktywności może być różny. Jeśli bowiem osoba faktycznie prowadzi działalność dającą się zakwalifikować jako działalność gospodarczą, a faktu tego nie rejestruje we właściwym rejestrze (urzędzie), należy uznać, że prowadzi działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia.
Po trzecie, z wzajemnego stosunku ww. przepisów i stanowiska Sądu Najwyższego wynika, że podstawowe znaczenie dla objęcia ubezpieczeniami społecznymi ma fakt wykonywania lub niewykonywania działalności. Natomiast formalne zgłoszenie rozpoczęcia działalności ma znaczenie – jak wskazał SN w wyroku z 22 lutego 2010 r. (I UK 240/09) jedynie jako domniemanie faktyczne. Zakłada się, że skoro czynności tego rodzaju dokonano, to działalność się rozpoczęła.
Nie wyklucza to jednak możliwości przeprowadzenia dowodu przeciwnego, tyle że powinna to uczynić strona tym zainteresowana, czyli osoba prowadząca działalność gospodarczą.
