Zasiłku chorobowego nie odbiera umowa, lecz wykonywanie pracy

Jeśli nauczyciel zatrudniony w szkole i na dodatkowym etacie wziął tylko jedno zwolnienie lekarskie, ponieważ z uwagi na wakacje nie wykonywał pracy w placówce, ZUS nie może pozbawić go zasiłku chorobowego tylko dlatego, że pozostawał w stosunku pracy ze szkołą.

Publikacja: 10.03.2016 01:00

Zasiłku chorobowego nie odbiera umowa, lecz wykonywanie pracy

Foto: 123RF

Zatrudniony na dwóch lub więcej etatach, który w czasie korzystania ze zwolnienia lekarskiego pracuje na jednym z nich, traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia. Przesądza o tym art. 17 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 159 ze zm.). Zgodnie z nim wykonujący w czasie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały orzeczony w nim okres absencji.

Zatem osoba, która korzysta ze zwolnienia lekarskiego stwierdzającego jej niezdolność do pracy, nie może w tym czasie wykonywać żadnej pracy zarobkowej. Przy czym przez pracę zarobkową należy rozumieć wszelką pracę mającą przynieść zarobek (dochód) wykonywaną na każdej podstawie prawnej, bez względu na wymiar czasu tej pracy i jej charakter.

Każdy dochód

Podobnie wypowiadał się Sąd Najwyższy w wyroku z 5 kwietnia 2005 r. (I UK 370/04). Stwierdził, że pracą zarobkową, której wykonywanie w okresie orzeczonej niezdolności do pracy powoduje utratę zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego, jest każda aktywność zmierzająca do osiągnięcia zarobku, w tym pozarolnicza działalność gospodarcza. I to nawet taka, która polega na czynnościach nieobciążających w istotny sposób organizmu przedsiębiorcy i zarazem pracownika pozostającego na zwolnieniu. Bez znaczenia jest przy tym, w którym dniu zostanie stwierdzone wykonywanie pracy, a więc czy będzie to na początku okresu objętego zwolnieniem czy np. w przedostatnim jego dniu. Zawsze utrata zasiłku chorobowego obejmuje cały okres objęty zwolnieniem od lekarza. Nie ma też znaczenia, czy ubezpieczony pracował przez kilka dni czy przez godzinę.

Nie są także istotne okoliczności wskazujące, że pracownik w tym czasie był faktycznie chory i zasadnie otrzymał zwolnienie. Do utraty zasiłku chorobowego wystarczy, że w czasie orzeczonej niezdolności do pracy wykonuje jakąkolwiek pracę zarobkową niezależnie od jej wpływu na stan zdrowia. Tak też wskazał SN w wyroku z 6 lutego 2008 r. (II UK 10/07).

Czynności, a nie pensja

Istotne jest jednak faktyczne wykonywanie pracy. Jeśli więc np. nauczyciel zatrudniony w szkole oraz na dodatkowym etacie korzystał ze zwolnienia lekarskiego w tej dodatkowej pracy, a w tym czasie nie pracował w szkole, bo były wakacje, nie ma podstaw, aby pozbawić go zasiłku chorobowego tylko dlatego, że pozostawał w stosunku pracy ze szkołą.

Decydujące znaczenie ma tu świadczenie pracy, a nie pobieranie wynagrodzenia. Podobnie wskazał Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z 25 marca 2015 r. (III AUa 1477/14). Stwierdził, że utrata prawa do zasiłku chorobowego z powodu wykonywania pracy zarobkowej nie następuje w sytuacji, gdy ubezpieczona wprawdzie pobrała wynagrodzenie, ale nie realizowała żadnych czynności ze sfery zawodowej. Utrata prawa do zasiłku chorobowego następuje jedynie wtedy, gdy ubezpieczony przejawia aktywność zawodową.

Istotne jest także, że to ZUS musi wykazać, iż ubezpieczony w czasie zwolnienia lekarskiego pracował zarobkowo.

Przeciwko zdrowiu

Prawo do zasiłku chorobowego ubezpieczony traci także wtedy, gdy wykorzystuje zwolnienie lekarskie niezgodnie z jego celem. To alternatywna przesłanka w stosunku do wykonywania pracy zarobkowej. Aby więc pracownika pozbawić zasiłku, wystarczy, że ZUS stwierdzi choćby jedną z tych okoliczności.

Za wykorzystanie zwolnienia od pracy niezgodnie z jego celem uważa się nieprzestrzeganie wskazań lekarskich, np. nakazu leżenia w łóżku, zakazu wykonywania różnych prac czy pracy w gospodarstwie rolnym itp. Wątpliwości, czy zwolnienie lekarskie ubezpieczony wykorzystywał niezgodnie z jego celem, rozstrzyga oddział ZUS, uzyskując w miarę potrzeby opinię lekarza leczącego.

Ryszard Sadlik, sędzia Sądu Okręgowego w Kielcach

Masz pytanie, wyślij e-mail, tygodnikpraca@rp.pl

Lepiej zaskarżyć

Od decyzji ZUS pozbawiającej prawa do zasiłku chorobowego za okres zwolnienia lekarskiego ubezpieczony może się odwołać do sądu rejonowego, w którym jest wydział pracy i ubezpieczeń społecznych. O prawie do odwołania ZUS powinien go pouczyć w decyzji. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem oddziału ZUS, który wydał decyzję. Wskazuje się w nim zarzuty wobec decyzji, czyli to, co ubezpieczony kwestionuje w ustaleniach ZUS. Może także wskazać wnioski dowodowe wykazujące wadliwość zaskarżonej decyzji (np. domagać się przesłuchania świadków zaprzeczających wykonywaniu pracy). Sprawa toczy się przed sądem w trybie procesu, którego równorzędnymi stronami są ubezpieczony i ZUS.

Zatrudniony na dwóch lub więcej etatach, który w czasie korzystania ze zwolnienia lekarskiego pracuje na jednym z nich, traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia. Przesądza o tym art. 17 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 159 ze zm.). Zgodnie z nim wykonujący w czasie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały orzeczony w nim okres absencji.

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe